آخرین تحولات بازار مواد مخدر در اروپا

هروئین کماکان رایج‌ترین ماده اوپیوئیدی غیرقانونی در بازار مواد اروپاست که از ناحیه آن بیشتر هزینه های اجتماعی و سلامت بر این قاره تحمیل می شود. حجم کشفیات هروئین در اتحادیه اروپا افزایش بالغ بر یک تن را در سال ۲۰۱۷ تجربه کرد و به ۵٫۴ تن رسید. علاوه بر آن ۱۷٫۴ تن که بخشی از آن به مقصد بازار اروپا روانه بود در ترکیه کشف شد. یکی از تحولات نگران کننده کشف ۸۱ تن پیش ساز شیمیایی هروئین، یعنی استیک انیدرید در سال ۲۰۱۷ در اتحادیه اروپا و توقیف ۲۴۳ تن محوله است (جدول ۱، برگرفته از گزارش سالانه EMCDDA 2019). [i]

افزون بر این، لابراتوار ها و آشپزخانه هایی تولید هروئین از مورفین نیز که از این پیش ساز استفاده می کنند در برخی کشورهای اتحادیه اروپا (بلغارستان، چک، اسپانیا و هلند) در سال های اخیر مشاهده و کشف شده اند. با وجود حفظ درصد خلوص بالای هروئین، قیمت فروش این ماده نسبتاً پایین مانده است ( به پایین ترین میزان خود در یک دهه اخیر رسیده است).

اروپا در نظر دارد با ویروس هپاتیت به عنوان یک تهدید حوزه سلامت عمومی که در راستای اهداف توسعه پایدار ۲۰۳۰ است مبارزه کند. تأمین و ارائه خدمات پیشگیرانه، آزمایشات مرتبط و درمان اچ‌بی‌وی و اچ‌سی‌وی برای افرادی که اقدام به مصرف تزریقی مواد می کنند یکی از اهداف اصلی و مرکزی است، چرا که این افراد بیشترین بار بیماری و بالاترین میزان خطر سرایت بیماری را به دوش می کشند. در گزارش مرکز رصد اروپایی مواد و اعتیاد بر لزوم افزایش تدابیر برای حل ویروس هپاتیت به ویژه در بخش های از اروپای شرقی تأکید شده است.

اوپیوئیدهای صنعتی جدید: نگرانی فزاینده

منشاء اپیدمی اوپیوئید در ایالات متحده آمریکا و کانادا عمدتاً به واسطه مصرف اوپیوئیدهای صنعتی و به‌ویژه فنتانیل و مشتقات آن است. در حالی که این مواد سهم بسیار کمی از بازار مواد مخدر در اروپا را به خود اختصاص داده است، با این حال  نگرانی در مورد این ماده به واسطه مسمومیت های پی در پی و برخی مرگ های ناشی از مصرف آن در حال افزایش است. در سال ۲۰۱۸، یازده اوپیوئید صنعتی جدید شناسایی گردید که عموماً به شکل پودر، قرص و مایع بودند. به دلیل این که حجم بسیار کمی از این مواد می تواند چندین هزار دوز خیابانی از این مواد را تولید کند، جابه جایی، توزیع و پنهان سازی این مواد بسیار ساده است و چالشی جدی برای بخش گمرک و آژانس های اعمال قانون ایجاد کرده است.

مشتقات فنتانیل اکثریت ۴۹ اوپیوئید صنعتی جدید که توسط مرکز رصد اروپایی مواد و اعتیاد (EMCDDA) شناسایی شده را تشکیل می دهد. تعداد ۶ ماده از مشتقات فنتانیل برای نخستین بار در سال ۲۰۱۸ شناسایی شد ( از سال ۲۰۰۹، تعداد ۳۴ ماده از مشتقات فنتانیل کشف شده است). بخش اعظم داده های اخیر حکایت از آن دارد که این مواد بسیار قوی ۷۰ درصد از تمام کشفیات اوپیوئیدهای صنعتی جدید را تشکیل می دهد. همچنین، بالغ بر ۳۰۰ مورد کشفیات کارفنتانیل نیز که از همین خانواده مواد بسیار قوی و مرگبار است گزارش شده است. همچنین، در مجموع ۴٫۵ کیلوگرم پیش ساز شیمیایی به منظور تولید مشتقات فنتانیل در اتحادیه اروپا کشف و ضبط گردید.

داده های حوزه نظارت بر درمان مواد نشان می دهد که اخیراً از هر ۵ نفر مراجعه کننده، یک نفر به دلیل مشکلات ناشی از مصرف اوپیوئیدهای صنعتی ( قانونی و غیرقانونی) و نه هروئین به خدمات درمانی مراجع کرده است. این مشاهده حاکی از آن است که داروهای حاوی اوپیوئید نقش رو به افزایشی در مشکل مواد مخدر اروپا ایفا می کند.

حشیش: تحولات اخیر در رابطه با تثبیت‌شده ترین ماده مخدری در اروپا

بر اساس آمار مرتبط با شیوع، کشفیات و روندهای مرتبط با درمان، حشیش کماکان شایع‌ترین ماده مصرفی غیرقانونی در اروپاست. بنابر ارزیابی ها، حدود ۱۷٫۵ میلیون جوان اروپایی در سال گذشته کانابیس مصرف کرده‌ اند (۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا- ارزیابی سال ۲۰۱۷).

در سال ۲۰۱۷، دولت‌های عضو اتحادیه اروپا تعداد ۷۸۲ هزار مورد کشفیات محصولات حشیش (بوته، صمغ، گیاه و عصاره آن) را گزارش کرده که بر اساس این آمار، بیشترین ماده کشف شده در اروپا می باشد. البته حجم صمغ کانابیس کشف شده بیش از دو برابر شکل گیاهی آن بوده است (۴۶۶ تن در برابر ۲۰۹ تن). یکی از پژوهش های اخیر EMCDDA،[۱] به نسبت یک دهه گذشته، محتوای تتراهیدروکانابینول[۲] (THC) موجود در صمغ و گیاه حشیش دوبرابر شده و این موضوع منجر به افزایش نگرانی در رابطه با آسیب‌های محتمل این ماده شده است. در رابطه با صمغ آن نیز باید گفت، روش های تولید جدید و ورود برخی گیاهان بسیار قوی در مراکش، که تولیدکننده اصلی صمغ حشیش در بازار اتحادیه اروپاست، دلایل و پیش ران های اصلی افزایش قدرت و اثرگذاری متوسط این ماده است.

حدود یک درصد از بزرگسالان (۱۵ الی ۶۴ سال) در اتحادیه اروپا مصرف کننده روزمره حشیش هستند. در سال ۲۰۱۷، حدود ۱۵۵ هزار نفر به دلیل مشکلات و آسیب های ناشی از مصرف این ماده به مراکز درمانی مواد مخدر مراجعه کردند که از این تعداد، ۸۳ هزار نفر برای نخستین بار مراجعشان ثبت شد.

حشیش: محصولات جدید بر چالش‌های حوزه سیاست‌گذاری افزوده است

بروز و پیدایش بازارهای حشیش تفریحی قانونی خارج از اتحادیه اروپا منجر به نوع آوری هایی در تحولات محصولی شده است ( به عنوان مثال، محصولات خوراکی، مایع کانابیس[۳]، و کنسانتره‌ها) که برخی از آن‌ها نیز در بازار اروپا راه خود را باز کرده و تبدیل به چالشی جدید در شناسایی و کنترل و مبارزه با این مواد شده است.

کانابیس حاوی مواد شیمایی متفاوتی است که معروف ترین آن تتراهیدروکانابینول (THC) و کانابیدیول[۴] (CBD) است. یکی از تحولات اخیر بازار حشیش، پیدایش محصولاتی با تی‌اچ‌سی پایین در فروشگاه‌ های غذایی سلامت در برخی کشورهای اتحادیه اروپاست[۵]. فروش این مواد با این ادعا صورت می پذیرد که این مواد حاوی کمتر از ۰٫۲ درصد یا ۰٫۳ درصد تی‌‌اچ‌سی هستند بنابراین هیچ گونه عوارض نشئه کننده ندارد و ذیل قوانین مبارزه و کنترل مواد مخدر گنجانده نمی شوند. محتوای کانابیدیول محصولات نیز گاه ذیر ذره بین قرار می گیرد چرا که گاه ادعا می شود که این ماده خاصیت سودمندی دارد. در حال حاضر محصولات متنوعی در بازار وجود دارد از قبیل قرص، انواع کرم و لوسیون و محتویات سیگار که حاوی این ماده هستند. این مسئله معضلاتی برای کشورهایی که قانون منع فروش محصولات حاوی تی‌اچ‌سی دارند و برای آن جرائم کیفری در نظر می‌گیرند به وجود اورده است.

پی‌نوشت‌ها

[۱]  https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/add.14525

[۲]  tetrahydrocannabinol

ماده اصلی موجود در کانابیس که منجر به اثر نشئگی کانابیس می شود.

[۳] e-liquids

مایع موجود در سیگارهای الکترونیکی

[۴] cannabidiol

[۵] www.emcdda.europa.eu/news/2018/low-thc-cannabis-products-being-sold-in-the-EU%E2%80%93key-legal-issues

[i]  EMCDDA (2019) European Drug Report: Highlights

http://www.emcdda.europa.eu/news/2019/4/european-drug-report-2019-highlights_en

بازنشر این مطلب صرفاً با ذکر منبع «کادراس» بلامانع است