اختصاصی کادراس/ وزیر کشور: افغانستان به قطب تولید شیشه تبدیل شده است.
موسسه کادراس؛ تبدیل شدن افغانستان به قطب تولید شیشه و مواد مخدر صنعتی یکی از نگرانی های اصلی ایران برای آینده این کشور است. تحولی که امنیت انسانی و سلامت جمعی و همینطور امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را به شدت تحت الشعاع قرار خواهد داد. در این راستا موسسه کادراس به عنوان تنها سازمان‌مردم‌نهاد فعال در زمینه مطالعات بین المللی مواد مخدر و جرایم سازمان یافته در کشور این این دغدغه را با دکتر اسکندر مومنی، وزیر کشور دولت جدید مطرح کرد.
وزیر کشور نیز با تائید رسمی این نگرانی تصریح کرد که به موازات کاهش کشت خشخاش و تولید مواد مخدر صنعتی (تریاک، مورفین و هروئین) در افغانستان، شاهد اوج گیری و رکورد زدن تولید مت‌آمفتامین (شیشه ) در این کشور هستیم که تهدیدی جدی برای ایران، منطقه و جهان تلقی می‌شود.
از کجا به اینجا رسیدیم؟
پیش از قدرت‌گیری طالبان، افغانستان به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده تریاک جهان، 80 درصد از بازار جهانی مواد مخدر را در اختیار داشت. تحلیل‌گران بر این باور بودند که توقف ناگهانی کشت و تولید مواد در افغانستان، می‌تواند ضربه‌ای جدی به اقتصاد و معیشت مردم این کشور وارد کند، چرا که تنها در سال 2022 تولید تریاک بین 9 تا 14 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می‌داد.
با این حال، امارت اسلامی افغانستان پس از اعلام فتوای حرمت تولید، قاچاق و مصرف مواد مخدر توسط هبت‌الله آخوندزاده، اعلام کرد که کشت خشخاش به شکل قابل توجهی کاهش یافته است. در عین حال، گزارش‌های بین‌المللی از افزایش تعداد آشپزخانه‌های تولید مت‌آمفتامین و مقدار کشفیات شیشه در مسیرهای قاچاق حکایت دارند.
در پی سقوط نظام جمهوری و تسلط مجدد طالبان، بسیاری از کمک‌های بین‌المللی به افغانستان قطع شد. ارزش پول ملی افغانستان به شدت سقوط کرده و قیمت مواد غذایی دو برابر شده است، در شرایطی که فقر، کم‌آبی و مشکلات اقلیمی همچون خشکسالی مردم را تحت فشار قرار داده است.
طالبان مدعی است که به دنبال ریشه‌کن کردن کشت خشخاش در سراسر افغانستان است. اما، تحلیل‌گران می‌گویند که با وجود قیمت بالای تریاک، کشاورزان فقیر افغانستانی انگیزه‌ای برای تغییر کشت خود ندارند، مگر آن‌که گزینه‌های سودآورتری ارائه شود.
برخی کارشناسان معتقدند که طالبان به دنبال حذف تولید مواد سنتی نبوده، بلکه با همکاری شبکه‌های بین‌المللی قاچاق مواد، به سمت تولید مواد صنعتی مانند مت‌آمفتامین قدم برداشته است. سیاست ضربتی طالبان در این زمینه می‌تواند باعث افزایش قیمت، کاهش کیفیت تریاک و تغییر الگوی مصرف مواد در جامعه شود و تهدیدها را به زیر زمین منتقل کند.
همزمان با این تحولات، کاهش کشت خشخاش، افزایش کشت افدرا و تعداد آزمایشگاه‌های تولید مت‌آمفتامین نشان‌دهنده برنامه‌ریزی طالبان برای کسب مشروعیت بین‌المللی از طریق کاهش کشت خشخاش و ایجاد منبع درآمدی جدید است. این سیاست می‌تواند منجر به بیکاری و مهاجرت کشاورزان به کشورهای همسایه شود.
