اسرائیل در آخرین ایستگاه های قانونی سازی مصرف کانابیس

گیاه «کانابیس» یا «ماری‌جوانا» به عنوان یکی از پرطرفدارترین و چالش‌برانگیزترین موادمحرک در سراسر جهان است. رژیم صهیونیستی نیز در سال گذشته میلادی قوانین صادرات کانابیس برای مصرف پزشکی را اصالح کرد تا امکان صادرات بذر این ماده را فراهم کند. وزارت کشاورزی اسرائیل با هدف تنوع‌بخشی به سبد صادراتی، درصدد تقویت بخش کشاورزی داخلی و گسترش کانابیس دارویی با دانه‌های کانابیس است. ماریجوانای دارویی، صنعتی روبه‌رشد در اسرائیل است و اخیراً برخی از شرکتها از فعالیت در این زمینه سود بسیار بالایی را گزارش کردند. البته مصرف تفریحی ماری‌جوانا نیز با آنکه هنوز قانونی اعلام نشده، در سرزمین‌های اشغالی نسبتاً رایج است. در اسرائیل فشار فزایدی برای قانونی‌کردن این ماده در اسرائیل به وجود آمده است. مصرف کانابیس در سالهای اخیر در جهان روبه افزایش بوده است. داده‌های آماری نشان از آن دارد که در سال 2020 نسبت افرادی که اقدام به مصرف این ماده این ماده کرده‌اند به کل جمعیت در آمریکای شمالی بالغ بر 3.17 درصد رسیده و این رقم برای کل جهان 6.۷ درصد است. یعنی در جهان در سال 2020 ،حدود 600 میلیون از جمعیت 9.7 میلیارد نفری جهان، نفر دستکم یک بار اقدام به مصرف کانابیس کرده اند.

بررسی میزان مصرف این ماده در کشورها و مناطق جهان مختلف به صورت تفکیکی نشان میدهد، در رژیم صهیونیستی نسبت افرادی که در سال 2020 تجربه مصرف کانابیس را داشته اند به 3.17 درصد کل جمعیت میرسد و از این حیث در جهان جایگاه نخست را به خود اختصاص داده است. این جامعه که اعم از چهار گروه است، افراد وابسته به مصرف کانابیس )معتادان، مصرف کنندگان با اهداف پزشکی، مصرف کنندگان تفریحی و نیز افرادی که یک بار )یا به صورت پراکنده و موردی)تجربه مصرف را داشته‌اند. پس از رژیم صهیونیستی از این حیث جامائیکا، ایاالت متحده، شیلی و کانادا در ردههای دوم تا پنجم قرار گرفته اند که جز شیلی، همگی به قاره آمریکای شمالی تعلق دارند. همانطور که در آغاز نیز اشاره شد، این امر نشان از آن دارد مصرف کانابیس در این قاره سطح مصرف بالاتری دارد. نیوزلند و اروگوئه نیز به ترتیب با مصرف این ماده از سوی 3.15 و 2.15 درصد از جمعیت خود در سال 2020 از این منظر رده‌های ششم و هفتم جهان را اشغال کرده اند. در ادامه نگاهی کوتاه به روند قانونی شدن کانابیس در رژیم صهیونیستی خواهیم داشت.

گذار از مصرف پزشکی به حق فردی همچنین رژیم صهیونیستی در تحقیقات پیرامون مصارف پزشکی کانابیس نیز سابقه قابل توجهی دارد و از دهه 1960 تحقیق بر روی خواص دارویی ماریجوانا را آغاز کرد. این رژیم نهایتاً در دهه 1990 اقدام به قانونی سازی مصرف کانابیس برای اهداف پزشکی و درمانی کرد. اما از آن هنگام به بعد رفته رفته برخورد نهادهای رسمی این رژیم با موارد حمل یا خرید و فروش کانابیس تا 15 گرم )یعنی در حد مصرف شخصی( در عمل کنار گذاشته شد. از دهه 2010 اما موج حمایت از قانونی سازی مصرف کانابیس در سرزمینهای اشغالی به برخی احزاب سیاسی نیز سرایت کرد و کم کم از مصرف شخصی این ماده به عنوان یک حق فردی سخن به میان آمد. در سال 2015 لایحه‌ای ای برای جرم زدایی از مصرف کانابیس برای شهروندان عادی این رژیم مشروط به مجوز پزشکی به پارلمان رفت و توانست از تصویب اکثریت بگذرد. در سال 2017 با تصویب لایحه جدیدی در کنست، مجازات زندان برای حمل کانابیس در حد مصرف شخصی، کنار گذاشته شد و جریمه مالی تصاعدی سه مرتبه ای جایگزین آن شد. در ژوئن 2020 نیز کابینه نتانیاهو لوایح جدیدی را برای افزایش حجم کانابیس مجاز به 50 گرم و صدور مجوز برای خرید این ماده از برخی فروشگاه‌های تحت نظارت از سوی شهروندان باالی 21 سال به پارلمان اسرائیل آورد و این دو الیحه در قرائت‌های اولیه به تصویب رسیدند، اما پیش از آنکه برای سومین بار به رأی گذاشته شوند، برنامه جدیدی از سوی کابینه برای این امر اعلام شد. برنامه جدید، کابینه نتانیاهو آن بود که الیحه جدیدی را از تصویب بگذراند که اوایل خرید کانابیس به شهروندان را به ارائه کارت شناسایی مشروط کند و ثانیاً کشت خانگی گیاه ماری‌جوانا را نیز مشروط به کسب مجوز، قانونی میکرد. قرار بود وزیر دادگستری اسرائیل این الیحه را در اوایل ماه دسامبر 2020 برای تصویب به صحن پارلمان بیاورد ولی، عمر کابینه نتانیاهو به این کار کفاف نداد. در پی برکناری نتانیاهو از قدرت و به قدرت رسیدن احزاب مخالف او در اسرائیل، وزیر دادگستری تمایل خود برای تصویب الیحه جدیدی در این باره را اعلام کرد که به طور رسمی به «غیرمجرمانه» بودن مصرف تفریحی کانابیس اشاره کند. این طرح در ژوئیه 2021 به صحن پارلمان آورده شد، اما به دلیل عدم حمایت همه نمایندگان عضو ائتلاف حاکم )به ویژه حزب عربی رعم( تنها موفق به کسب 52 رأی مثبت شد و در مقابل ۵۵ نماینده با آن مخالفت کردند. در حال حاضر مصرف تفننی کانابیس همچنان طبق قوانین اسرائیل، غیرمجاز به شمار میآید، اما تنها در صورتی که فرد در طول 7 سال، سه بار به دلیل حمل کانابیس دستگیر شود، میتوان علیه او پرونده قضایی گشود.