بحران مخدری در کشورهای کم درآمد

گزارش جهانی سال 2021 دفتر مقابله با جرم و مواد سازمان ملل متحد پیش‌بینی می‌کند تا سال 2030 کشورهای با درآمد پایین و جمعیت شهرنشین بالا با افزایش مصرف مواد مخدر مواجه شوند. بیشتر تحقیقات نشان می‌دهدکه نوجوانی و بزرگسالی یک دوره خطرناک برای شروع مصرف مواد مخدر است. در مقایسه با کشورهای با درآمد بالا، کشورهای کم درآمد دارای جمعیت جوان‌تری هستند. داده‌ها نشان می‌دهد که افراد 15 تا 34 ساله حدود یک چهارم کل جمعیت در کشورهای با درآمد بالا  و بیش از یک سوم در کشورهای کم درآمد را تشکیل می‌دهند. انتظار می‌رود طی دهه آینده تعداد جوانان در کشورهای کم درآمد و متوسط افزایش یابد؛ برعکس پیش‌بینی می‌شود که رشد جمعیت در کشورهای با درآمد بالا در درجه اول بین افراد 65 سال به بالا افزایش و جمعیت 15 تا 34 ساله، گروهی که بیشتر در معرض خطر مصرف مواد مخدر هستند، کاهش یابد. این امر نشان می‌دهد که کشورهای با درآمد پایین ممکن است افزایش جمعیت بیشتری را در مصرف مواد مخدر تجربه کنند.

احتمالاً شهرنشینی یکی از عواملی است که می‌تواند در مصرف مواد مخدر تاثیرگذار باشد. در مطالعات انجام شده بین شهرنشینی و مصرف مواد مخدر، پیش‌بینی می‌شود تعداد جهانی افراد مصرف کننده مواد مخدر تا سال 2030 نسبت به افزایش جمعیت جهانی بیشتر شود. در واقع همبستگی مثبت بین مصرف مواد مخدر و شهرنشینی را می‌توان با عوامل اساسی مانند افزایش مصرف مواد مخدر شاید لزوماً ناشی از شهرنشینی نباشد، اما فقر گسترده، بیکاری و بزهکاری توضیح داد.

تحقیقات انجام شده نشان از آن دارد که میزان مصرف مواد در مناطق شهری به مراتب بالاتر از مناطق روستایی است. به عنوان مثال در 34 ایالت آمریکا شیوع مصرف مواد مخدر تقریباً 80 درصد بیشتر از مناطق روستایی است. در بریتانیا نیز میزان شیوع مصرف مواد در مناطق شهری تقریباً سه برابر مناطق روستایی است.

پیش بینی می‌شود تعداد کل افراد ساکن در مناطق شهری در سراسر جهان بین سال‌های 2018 تا 2030، 23 درصد افزایش یابد. این تخمین بر اساس همبستگی مثبت بین رشد افراد مصرف کننده مواد مخدر و رشد تعداد افراد ساکن در شهرها به دست آمده است. علاوه بر این پیش‌بینی می‌شود رشد مورد انتظار در کشورهای کم درآمد به طور قابل توجهی بیشتر از کشورهای با درآمد بالا باشد. بنابراین با توجه به تاثیر رشد جمعیت شهری در مصرف مواد مخدر، آفریقا منطقه‌ای است که طی دهه آینده در معرض خطر افزایش بیشتر مصرف مواد مخدر قرار دارد.

پیش‌بینی‌های انجام شده نشان می‌دهد که افزایش افراد مصرف کننده مواد بیشتر در کشورهای با درآمد پایین به ویژه در آفریقا و آسیا در مقابل کشورهای با درآمد بالا در مناطق اروپا و آمریکای شمالی مشاهده خواهد شد. این امر نشان می‌دهد کشورهایی که منابع کمتری را برای پیشگیری از مصرف مواد مخدر یا پاسخ‌های جامع درمان دارویی صرف می‌کنند، مصرف کنندگان مواد نیز در آنها بیشتر خواهد بود.

باید در نظر داشت اگر قیمت خرده فروشی و هزینه تامین مواد برای هر مصرف کننده بیشتر از کشورهای با درآمد کم باقی بماند، باز هم ممکن است بازارهای اروپا و آمریکای شمالی برای قاچاقچیان جذاب باشد. با این حال، با گسترش جمعیت مرفه، پویایی بازارهای مواد مخدر ممکن است در کشورهای کم درآمد تغییر کند و زمینه مناسبی برای گسترش فعالیت قاچاقچیان فراهم شود. به طور خاص این روندها ممکن است گروه‌های جنایی سازمان بافته را وادار کند تا تولید را به بازارهای مصرف نزدیک کنند، به ویژه در کشورهایی که در معرض نفوذ سازمان‌های جنایی و فساد قرار دارند.

همچنین پویایی‌های بازار مواد ممکن است در کشورهای با درآمد بالا نیز تغییر کند؛ برای جبران کاهش تمایل جوانان به مصرف مواد به ویژه در کشورهایی که برنامه‌های پیشگیرانه با قدرت در حال اجرا است، قاچاقچیان می‌توانند از طریق تولید محصولات جدید اما به طور متفاوت در کشورهای با درآمد بالا و حتی پایین با قدرت و تهاجم بیشتری بازارهای مواد را مورد هدف قرار دهند.

افرادی که به طور منظم مصرف کننده مواد هستند، ممکن است پیامدهای منفی آن بر سلامتی مانند اختلالات مصرف را تجربه کنند. همچنین در معرض خطر ابتلاء به بیماری‌های عفونی مانند ایدز و هپاتیت سی، بیش مصرفی و مرگ زودرس قرار دارند. علاوه بر این بین اختلالات مصرف مواد مخدرو  اختلالات بهداشت روان مانند افسردگی، اضطراب و روان‌پریشی همزمان ارتباط وجود دارد. همچنین بین اختلالات مصرف مواد  و ضعف اقتصادی و سطح تحصیلات پایین، افزایش دشواری در یافتن شغل و بی ثباتی مالی و فقر ارتباط موثری وجود دارد. امری که در کشورهای به ویژه با درآمد پایین می‌تواند زنگ خطری جدی باشد و از سوی دیگر آنها را وا دارد تا برنامه‌ها و سیاست‌هایی در حوزه پیشگیری از مصرف مواد و درمان دارویی میان مصرف کنندگان را تدوین کنند.