تاثیر بنیادهای معنوی و دینی در درمان اعتیاد

پذیرش و مبارزه با اعتیاد برای هر کسی فرآیندی سخت و زمان بر است. یادگیری نحوه صحبت با خانواده و دوستان در مورد اعتیاد به مواد مخدر می تواند استرس زا باشد، اما امری ضروری است. فردی که با اعتیاد روبروست و خود را مذهبی می داند، موانع منحصر به فرد بسیاری برای بهبودی پیش رو دارد. افراد مذهبی که با بحران مصرف مواد روبرو هستند، عموما با تقویت عامل معنوی در خود می توانند فرآیند درمان را با موفقیت سپری کنند.

سالانه میلیون ها نفر با اعتیاد به مواد مخدر و الکل دست و پنجه نرم می کنند. اعتیاد می تواند هر کسی را بدون توجه به بنیادهای  معنوی و مذهبی او تحت تاثیر قرار دهد. باید دانست معتاد شدن یک شکست اخلاقی یا مذهبی نیست، موضوع مهم غلبه بر اعتیاد و کنترل آن است. یکی از روش‌هایی که مذهب به وسیله آن مصرف مواد را می‌تواند کاهش دهد، پرورش جنبه‌های بهداشت روانی است. مذهب به زندگی فرد جهت می‌دهد و از او به هنگام فشارهای روانی روزمره حمایت می‌کند. از این رو، تأمین بهداشت روانی می‌تواند فرد را از مصرف تفریحی یا اعتیاد به مواد مخدر بازدارد و از طرف دیگر  به کاهش مشکلاتی مانند افسردگی، احساس از خودبیگانگی، تنهایی و عزت نفس منجر شود. بروز چنین مشکلاتی در زندگی افراد می‌تواند استعداد گرایش به سوء مصرف مواد را تقویت کند.

درمان اعتیاد بر اساس ایمان می تواند به افراد مذهبی کمک کند تا با قدرت بالاتر خود برای غلبه بر سوء مصرف مواد آماده کنند. در عین حال این نوع نگاه تخصصی به درمان باعث می شود باورهای مذهبی مصرف کنندگان در طول درمان نیز تقویت شود. در منابع دینی، راهکارهایی برای ترک اعتیاد تشریح شده است. امیدآفرینی و رفع ضعف اراده به ترتیب، مراحل ترک اعتیاد هستند. به منظور رفع ضعف اراده، راهکارهایی برای تقویت اراده وجود دارد که عبارتند از نماز اول وقت، تکرار ذکرهای ساده به طور دائم و … . همچنین برای از بین بردن ضعف اراده باید موانع اراده را رفع کنیم به طور مثال برای معتادان یک دوره تهذیب نفس برگزار شود. سایر راهکارها برای رفع ضعف اراده، از بین بردن مقتضیات خلاف اراده و ایجاد اراده در معتاد نسبت به انجام کارهای ضد اعتیاد است.

مراکز و برنامه های درمانی مبتنی بر ایمان به نیازهای پزشکی و معنوی معتاد در حال بهبودی رسیدگی می کنند. تقویت عنصر معنوی و مذهب بخش مهمی از درمان است، در عین حال توجه به  تکنیک‌های سنتی و پزشکی درمان نیز بسیار مهم هستند. روش‌های درمانی مانند سم‌زدایی با کمک پزشکی و رفتار درمانی به ترتیب برای کمک به مدیریت علائم ترک و هوس بسیار ضروری است.

درمان های پزشکی و روانشناختی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• سم زدایی مواد مخدر
• درمان فردی و گروهی
• دارو تحت نظارت برای علائم ترک
• آموزش مهارت های زندگی و مقابله هیجانی

حضور مشاوران معنوی با تجربه برای مشاوره و راهنمایی در طول دوره درمان در کنار جلسات فردی و گروهی کمک می کند تا افراد در حال بهبود آرامش بیشتری از طریق بنیادهای معنوی به دست آورند. حمایت عاطفی که در جلسات گروهی و مکالمات خصوصی انجام می شود می تواند به افزایش شانس بهبودی طولانی مدت کمک کند. تأمل معنوی و بحث با همسالان همفکر می تواند توانایی معتادان در حال بهبودی را در برابر احساس شرم که اغلب منجر به عود می شود، تقویت کند.

درمان مبتنی بر ایمان به افرادی که به دنبال بهبودی هستند این امکان را به فرد می دهد که عبادت را به عنوان بخشی از برنامه بهبودی خود در نظر بگیرند. وجود فضاهایی برای خواندن نماز و عبادت برای میزبانی مراسم مذهبی در مراکز درمانی بسیار مهم است. خواندن کتاب مقدس، برگزاری جلسات و آیین های مذهبی باید بخش مهمی از مراقبه درمانی باشد تا موجب تقدیت عامل معنایی در افراد در حال بهبودی شود.

مطالعه انجام شده توسط دانشگاه بیلور نشان می‌ دهد انجام و تقویت مناسک مذهبی می تواند به کاهش رفتارهای پر خطر مانند سوء مصرف مواد مخدر و الکل کمک کند. سم زدایی بدن فرد مصرف کننده از مواد مخدر تحت نظارت مشاوران سلامت روان  و مشاوران مذهبی می تواند در عین حال که باعث درمان جسمی می شود به تقویت درمان مبتنی بر ایمان کمک کند. مراقبت های جسمی، عاطفی و معنوی که این برنامه ها ارائه می دهند، عامل مهمی در دستیابی به بهبودی طولانی مدت هستند.

همچنین، آموزش‌مذهبی در مورد منع مصرف مواد باید از دوران کودکی از طریق شیوه‌های مناسبی در تمامی سطوح سنی به عنوان یک راهکار مداخله‌ای در پیشگیری از اعتیاد مورد توجه قرار گیرد. یکی از عوامل مرتبط با اعتیاد  افراد، خانواده است. خانواده به طرق مختلف نقش اساسی در گرایش یا عدم گرایش فرزندان به سمت مواد دارد. از آنجایی که فرزندان عموماً از تربیت مذهبی والدینشان تاثیر می‌پذیرند، می‌توان به مسأله ارتباط میان میزان دینداری خانواده و گرایش فرزندان به مصرف مواد نیز اشاره کرد. تحقیقات اندک انجام شده در این حوزه نشان از وجود رابطه معنادار بین دینداری خانواده و مصرف مواد دارد. بنابراین، در این میان نقش خانواده‌ها به عنوان اولین نهاد تربیتی فرد بسیار مهم است؛ خانواده‌ها باید با به کارگیری روش‌های مناسب  به پرورش اصول دینی  و مذهبی در کودکان و نوجوانان خود بپردازند و ارزش‌های سازنده اجتماعی را به آنان آموخته تا از آسیب‌پذیری در برابر اعتیاد کاسته شود.