تاجيكستان

• تاجيكستان (Tajikistan)

1-1) قاره و منطقه:

اين كشور در قاره آسيا قرار دارد و با كشورهاي تركمنستان، قزاقستان،گرجستان، آذربايجان، ارمنستان، قرقيزستان وازبكستان در منطقه آسياي مركزي و قفقاز واقع شده اند. بر اساس آخرين گزارشات منتشره از سوي سازمان ملل متحد در سال 2013 ميلادي بطور ميانگين بيش از 240ميليون نفر(315-167ميليون نفر) معادل 5/2 درصد  ازجمعيت 64-15 سال در جهان حداقل يكبار در طول سال 2011 ميلادي اقدام به مصرف مواد مخدرغير قانوني نموده اند. بر اين اساس حدود 44 درصد از اين تعداد حدود 107 ميليون نفر در قاره آسيا حضور دارند.

بيشترين تعدادمصرف كننده مواد مخدر در جهان در اين قاره مستقر مي باشد.  قاره آسيا در مصرف مواد مخدر و روانگردان هايي هم چون كانابيس، ترياك و مشتقات  آن، محرك هاي از نوع آمفتامين ها(ATS) و اكستاسي داراي بيشترين تعداد مصرف كنده بوده اما از نظر نرخ شيوع مصرف در هيچ يك از انواع مواد رتبه اول را دارا نمي باشد. اين قاره رتبه دوم بيشترين نرخ شيوع مصرف ترياك و مشتقات آن و مواد شبه افيوني(اپيوئيدها) را در جمعيت 64-15 سال در مقايسه با ساير قاره ها بخود اختصاص داده است.

بر اساس گزارش سال 2013 ميلادي دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد(UNODC) منطقه آسياي مركزي و قفقاز تنها در سه نوع از مواد مخدر شامل، كانابيس، اپيوئيدها و ترياك و مشتقات آن داراي اعداد و ارقام مشخص مصرف و نرخ شيوع مصرف مي باشد.  اين منطقه با اختصاص نرخ شيوع مصرف كانابيس معادل 9/3 درصد از جمعيت 64-15 سال، داراي بيشترين نرخ شيوع در مقايسه با ساير مناطق قاره آسيا است. حدود 3 ميليون نفر (معادل4 درصد) از مصرف كنندگان مواد مخدر (شامل كانابيس، اپيوئيدها و ترياك و مشتقات آن) در قاره آسيادر منطقه آسياي مركزي و قفقاز قرار دارند. از اين تعداد حدود 2 ميليون نفر مصرف كننده كانابيس، 500 هزار نفر مصرف كننده مواد شبه افيوني و تعداد 500 هزار نفر نيز مصرف كننده ترياك و مشتقات آن هستند در خصوص ميزان و نرخ شيوع مصرف براي ساير مواد مخدر وروانگردان، در آخرين گزارش جهاني سازمان ملل متحد(2013ميلادي) آماري براي اين منطقه ذكر نشده است.

2-1) كشت و تولید:

گزارشات رسمي منطقه اي و جهاني  نشان مي دهد كشت خشخاش و  توليد ترياك در كشور تاجيكستان هم چون ساير كشورهاي اين منطقه بسيار ناچيز و بعبارتي در محاسبات آماري بشمار نمي آيد و از اهميت ويژه  اي برخوردار نيست.

3-1)قاچاق و ترانزيت:

برآوردهاي سازمان ملل متحد در سال 2012 ميلادي نشان مي دهد بين 81-75 تن هروئين طي سال 2010 ميلادي از طريق افغانستان به تاجيكستان قاچاق و ترانزيت شده استو سهم اين كشور از ميزان قاچاق ترياك توليدي افغانستان در سال 2010 ميلادي نيز حدود 20-18 تن بوده است.

4-1)امحاء مزارع:

بر اساس گزارش جهاني سال 2013 ميلادي دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد(UNODC)، تعداد 1/2 ميليون بوته گياه كانابيس طي سال 2011 ميلادي در كشور تاجيكستان كشف و امحاء شده است.

5-1)كشفيات مواد مخدر و روانگردان ها:

ميزان كشفيات هروئين در كشور تاجيكستان در سال 2010 ميلادي معادل 38 درصد از مجموع كشفيات منطقه آسياي مركزي در اين سال و برابر 985 كيلوگرم بوده است و كشفيات ترياك اين كشور نيز در اين سال معادل 33 درصد از كشفيات ترياك منطقه و برابر 744 كيلوگرم بوده است.

گزارشات سال 2011 ميلادي نشان از كاهش قابل توجه كشفيات هروئين و مرفين در اين كشور دارد. در اسل 2010 ميلادي معادل 440 ليتر نيز ماده شيميايي انيدريد استيك در كشور تاجيكستان كشف و ضبط گرديده است.

6-1)جرائم و دستگيري ها:

طي سال 2010 ميلادي تعداد 781 مورد جرائم مرتبط با مواد مخدر در كشور تاجيكستان به ثبت رسيده است.

7-1)زنداني:

بر اساس گزارش مركز بين المللي مطالعات زندان(ICPS)، تعداد كل زندانيان كشور تاجيكستان در سال 2010 ميلادي برابر 9317 نفر معادل 121 نفر زنداني در هر 100 هزار نفر جمعيت اين كشور بوده است. در اين كشور 19 زندان با ظرفيت رسمي پذيرش 11950 نفر زنداني وجود دارد كه بر اساس آخرينگزارش اعلامي در سال 2008 ميلادي تنها 5/61 درصد از فضاي آن اشغال شده است.

8-1)شيوع مصرف:

در گزاش جهاني سال 2012 ميلادي دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد(UNODC) محققان و كارشناسان مختلف كشورهاي آسياي ميانه و قفقاز از جمله تاجيكستان، افزايش مصرف كانابيس را در كشورهاي خود طي دوره 2010-2009 ميلادي گزارش نموده اند.نرخ شیوع تزریق مواد مخدر در تاجیکستان معادل 45/0 درصد است.

بر اساس گزارش جهاني مواد مخدر سال 2010 ميلادي دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد(UNODC)، نرخ شيوع مصرف ترياك و مشتقات آن در كشور تاجيكستان 54/0 درصد از جمعيت 64-15 سال اين كشور را تشكيل مي دهد.

9-1) ایدز و بیماری های عفونی:

تعداد موارد آلودگی به ویروس ایدز(HIV)، ثبت شده در کشور تاجیکستان طی سال 2009 میلادی معادل 1853 نفر بوده است. تعداد مواردجدید ابتلا به ایدز در سال 2009 میلادی در این کشور 431 مورد بوده است. نرخ شیوع ایدز در میان معتادان تزریقی مواد مخدر در این کشور معادل 7/14 درصد است.

در سال 2010 میلادی تعداد 319 مورد ثبت شده آلودگی به ویروس ایدز و 496 مورد سل در این کشور گزارش شده است.

10-1)مرگ و ميرهای مرتبط با مواد مخدر:

طی سال 2010 میلادی در کشور تاجیکستان تعداد 78 نفر  بدلایل مختلف مرتبط با مواد مخدر جان خود را از دست داداند. افزایش 86 درصدی میزان مرگ و میرهای مرتبط با مواد مخدر در این کشور به نسبت سال 2009 میلادی و ارتباط تمامی موارد ثبت شده به سوء مصرف هروئین از جمله نکات بارز گزارشات دریافتی در این خصوص به شمار می آید.

11-1)درمان و کاهش آسیب:

بر اساس آخرین گزارشات رسمی در سال 2008 میلادی در کشور تاجیکستان تعداد  40-35 سایت توزیع سرنگ و سوزن(NSP ) وجود دارد که به ازای هر 1000 نفر معتاد تزریقی 2 سایت فعال است. بیش از  8/1 میلیون سرنگ و سوزن در طول 12 ماه گذشته میان تزریق کنندگان مواد مخدر توزیع شده است. حدود 25 درصد از معتادان تزریقی مواد مخدر طی یکسال گذشته تست آلودگی به ویروس HIV  را داده اند و بیش از 804 هزار کاندوم نیز از طریق 33 سایت فعال در این کشور طی 12 ماه میان معتادان پرخطر توزیع شده است.

بر اساس گزارش سال 2010 ميلادي دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد(UNODC)، ماده اوليه مصرف 2/99 درصد از مراجعه كنندگان به مراكز درماني در كشور تاجيكستان، ترياك و مشتقات آن بوده است.

12-1)برنامه و استراتژي ملي مبارزه با مواد مخدر:

برنامه ملی مبارزه با مواد مخدر تاجیکستان برای دوره  2012-2008 میلادی مشتمل بر اهداف زیر است:

• کاهش تقاضای مواد مخدر
• ارتقاء سیستم های انتظامی و مقابله ای
• پیشگیری هدفمند از سوء مصرف مواد مخدر
• ارتقاء سستم های قضایی برای مقابله و کنترل موثر مواد مخدر، روانگردان ها و پیش سازها
• فعال سازی و توسعه همکاری های و اقدامات بین المللی