جایگاه افغانستان در شاخص جهانی تروریسم 2020

موسسه اقتصاد و صلح از سال 2012 به بعد پیوسته اقدام به انتشار شاخص جهانی تروریسم کرده و تا کنون 7 گزارش سالانه (تنها در سال 2013 این شاخص منتشر نشده) از آن در دسترس عمومی قرار گرفته است. در این میان خاورمیانه در طول دهه‌های گذشته همواره آکنده از بی‌ثباتی بوده و تعداد زیادی از دولت‌های این منطقه نسبت به اجرای وظایف ذاتی خود در حفظ امنیت فیزیکی و روانی اتباع ناتوان مانده و در زمره «دولت‌های شکننده» جهان به شمار می‌روند.

شاخص تروریسم جهانی سالانه به هر دولت نمره‌ای بین 10 تا 0 می‌دهد. هرچه امتیاز دولتی بیشتر و به عدد 10 نزدیک‌تر باشد، وضعیت آن دولت از حیث تروریسم بدتر خواهد بود. به این ترتیب دولت‌هایی که با بحران امنیتی و تروریستی شدیدتری روبه‌رو هستند (مثل عراق، سوریه، افغانستان و …) نمره بالاتری خواهند گرفت. متقابلاً هر چه وضعیت دولتی از منظر حفظ ثبات و سرکوب گروه‌های تروریستی بهتر باشد (عمان) امتیاز پایین تری را در شاخص تروریسم جهانی از آن خود خواهد کرد.

افغانستان نیز که به طور میانگین در میان دولت‌های خاورمیانه در جایگاه دوم قرار دارد، به جز سال 2012 همیشه در میان بدترین دولت‌های جهان از منظر تروریسم، قرار داشته است. این کشور نیز در سال 2012 بهترین وضعیت خود و 2016 و 2017 بدترین وضعیت خود را از سر گذرانده و در سال 2018 با 0.1 واحد کاهش تغییر مثبتی را نشان داده، اگرچه این میزان بسیار ناچیز است. به نظر می‌رسد نقش آفرینی پررنگ طالبان در این کشور که تقریباً حدود 15 درصد از مناطق کشور را مستقیماً تحت کنترل دارد و حملات تروریستی گاه و بی‌گاه این گروه به کمپین‌های انتخاباتی و … برای سال جاری میلادی نیز چشم‌انداز مطلوبی را پیشِ‌روی افغانستان قرار نمی‌دهد.

گزارش سال 2020 موسسه «اقتصاد و صلح» درباره تروریسم جهانی نشان از بهتر شدن اوضاع در سطح جهان دارد؛ به نحوی که تعداد کل مرگ و میرهای ناشی از تروریسم برای پنجمین سال متوالی در سال 2019 نیز کاهش یافته است، این روند کاهشی در مرگ و میرها 15 دردصد بوده و به عدد 13826 مرگ رسیده است. این امر نشان دهنده کاهش 59 درصدی از زمان اوج‌گیری عملیات تروریستی در سطح جهان از سال 2014 است که سالیانه 33438 نفر جان خود را در نتیجه عملیات تروریستی از دست می‌دادند. [1]

عامل اصلی کاهش این تعداد مرگ و میر ناشی از تروریسم، کاهش شدت درگیری‌ها در خاورمیانه و متعاقب آن سقوط داعش در عراق و سوریه بوده است. با این حال، کاهش مرگ و میرها فقط به یک منطقه محدود نمی‌شود، مناطق خاورمیانه و شمال آفریقا، روسیه و اوراسیا، آمریکای جنوبی و جنوب آسیا با کاهش 20 درصدی مرگ‌های ناشی از عملیات تروریستی از سال 2018 تا 2019 روبرو بوده‌اند. این روند کاهشی نیز منعکس کننده کاهش تعداد حملات از 7730 به 6721 مورد است که کاهشی 13 درصدری را تجربه کرده است. همچنین در نتیجه همه‌گیری کووید 19 در مارچ 2020، اطلاعات اولیه حکایت از کاهش حوادث تروریستی و میزان مرگ و میرهای ناشی از عملیات تروریستی در اکثر مناطق جهان دارد. [2]

بر اساس گزارش 2020 موسسه غیر دولتی و غیر انتفاعی «اقتصاد و صلح» ، افغانستان در سال 2019 با نمره 9.5 در جایگاه اول جهان قرار گرفته است و این کشور بیشترین تاثیر را از عملیات تروریستی در سطح جهان داشته است. با این حال میزان مرگ‌های ناشی از عملیات تروریستی برای اولین بار در سه سال گذشته کاهشی بوده است. طالبان همچنان مرگبارترین گروه تروریستی جهان در سال 2019 بوده است.[3] این گروه همچنین ارتباط قابل توجهی با قاچاقچیان مواد مخدر دارد و امروزه نه تنها یک گروه تروریستی بلکه یک فعال در زمینه نارکوتروریم به شما می‌آید.

هر چند تروریسم همچنان یک مشکل گسترده به شمار می‌رود. با این حال بهبود قابل توجهی در وضعیت کشورهایی که تروریست را تجربه کرده‌اند، مشاهده می‌شود. در سال 2019، تعداد کشورهایی که حداقل یک مرگ را بر اثر تروریسم تجربه کرده‌اند کاهش یافته است، کشورهایی مانند الجزایر، پاراگوئه و پرو برای اولین بار از سال 2011 تاکنون هیچ کشته‌ای ثبت نکرده‌اند. اگرچه بیشتر مناطق جهان کاهش مرگ و میر ناشی از عملیات تروریستی را ثبت کرده‌اند اما سه منطقه روندی افزایش داشته است؛ جنوب صحرای آفریقا در سال 2019 بیشترین افزایش مرگ و میز ناشی از تروریسم را تجربه و سپس مناطق آسیا – اقیانوسیه و آمریکای شمالی روند افزایش مرگ و مرهای تروریستی را ثبت کرده‌اند.[4] علیرغم کاهش تعداد مرگ و میرهای ناشی از تروریسم، هیچ تغییری در وضعیت ده کشور اولی که تحت تاثیر تروریست قرار دارند، ایجاد نشده و همچنان افغانستان برای دومین سال متوالی بیشترین تاثیر را در سطح جهان از عملیات تروریستی داشته است.

پی‌نوشت‌ها

[1] . https://www.visionofhumanity.org/wp-content/uploads/2020/11/GTI-2020-web-1.pdf

[2] Institute for Economics & Peace” Global Terrorism Index 2020″Page 12.

[3] Ibid, Page 8

[4] Ibid

بازنشر این مطلب صرفاً با ذکر منبع «کادراس» بلامانع است.