داروهای محرک تجویزی
«مُحرک» ها یک دسته از داروهایی هستند که فعالیت مغز را افزایش می دهند. پیش از آن که این محرک ها مورد سوء مصرف قرار گیرند و اعتیاد به آن ها آشکار شود، این داروها به لحاظ تاریخی برای درمان آسم، چاقی مفرط، اختلالات عصبی و انواع بیماری های دیگر مورد استفاده قرار می گرفتند[۱].
عموماً محرک ها و به عبارتی «انگیزنده ها» ترکیبات شیمیایی هستند که باعث تحریک سیستم اعصاب مرکزی و همچنین اعصاب محیطی میشوند.
تعدادی از نام های تجاری داروهای مُحرک تجویزی عبارتند از: آدرال، ریتالین، وی وانس، کانسرتا، دِسوکسین، دیدرکس، رِسِد، دِسِکدراین، پروسنترآ، دِکستروستات ، مِتیلین، دیترانا ، فوکالین، ساپرنزا، ادیپکس-پ ، نوویگیل ، بونتریل.
انواع محرک ها:
۱)محرک های طبیعی استخراج شده از گیاهان مانند: نیکوتین، کافئین، کوکائین.
۲)محرک های شیمیایی که در محیط آزمایشگاه یا به طور صنعتی جمع آوری و تولید می شوند مانند: مِت آمفتامین، اِکستازی و …
اغلب این داروها به صورت قرص و کپسول و گاهاً در بسته بندی های حبابی شکل یا بطری های قرص عرضه می شود.
به لحاظ پزشکی، داروهای مُحرک در حال حاضر تنها برای شرایط درمانی تعدادی از بیماران ازجمله بیماری های حمله خواب، اختلال کم توجهی – بیش فعالی (ADHD) و درمان کوتاه مدت چاقی مفرط تجویز می شود[۲].
بعضی دانش آموزان و دانشجویان شایعاتی درباره داروهای محرک تجویزی شنیده اند که این داروها به لحاظ علمی می تواند به آن ها در تمرکز حواس و عملکرد بهتر آن کمک کند. گاهاً به این داروها «قرص های شب امتحان» گفته می شود. این افراد تحت تأثیر این اشتباه هستند که چون این داروها به دستور پزشک تجویز می شوند لذا این داروها سالم یا ایمن تر از مواد غیرقانونی هستند, در حالی که مصرف خودسرانه این داروها عواقب جدی برای فرد مصرف کننده دارد و ضمناً این داروها برای افرادی که به آن ها تجویز نشده است، بسیار خطرناک و زیان آور است.
محرک ها تعداد پیام‌رسان های عصبی آلی طبیعی مغز را افزایش می دهند که به آن ها «نوراپی نفرین» و «دوپامین» در مغز می گویند. با افزایش تعداد این پیام‌رسان های عصبی به ترتیب فشار خون و ضربان قلب، گلوکوز خون و سپس تنفس فرد بالا می رود و همچنین انقباض رگ های خونی را به همراه دارد-که می تواند به تپش سریع یا نامنظم قلب ، دیوانگی، ترس، جنون، پارانویا و نارسایی قلبی منجر گردد. همچنین این داروها دارای پتانسیلی هستند که ممکن است نارسایی قلبی عروقی (حمله قلبی) یا تشنج های مرگباری را به وجود آورند. محرک ها می توانند اعتیادآور باشند به عبارتی فرد مصرف کننده پس از مدتی مصرف، مجبور به مصرف مجدد آن می شود[۳].
داروهای محرک رایج عبارتند از:
ترکیبات عمومی دارو ………………………………………………. نام تجاری
مِت آمفتامین دِسوکسین
آمفتامین/ دِکستروآمفتامین آدرال
بنزفتامین دیدرکس ، رِسِد
دِگزاآمفتامین دِکسدرین ، پروسنترا ، دِکستروستات
لیس دکس آمفتامین وی وانس
مِتیل فنیدات کانسرتا ، متیلین ، ریتالین ، دیترانا
دکس متیل فنیدت فوکالین ، فوکالین اکس آر
فِنتر ماین ساپرنزا ، ادیپکس-پ
آرمودافینیل نوویگیل
فندیمترازین بونتریل
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «کادراس» بلامانع است
منابع:
NATIONAL INSTITUTE ON DRUG ABUSE (NIDA); DRUG ENFORCEMENT AGENCY (DEA); U.S. NATIONAL LIBRARY OF MEDICINE
https://drugfree.org/drug/prescription-stimulants/
[۱] Drugs of Abuse | A DEA Resource Guide: 2017 Edition. “Amphetamines.” Drug Enforcement Agency, 2017. Web. https://www.dea.gov/sites/default/files/sites/getsmartaboutdrugs.com/files/publications/DoA_2017Ed_Updated_6.16.17.pdf#page=50. Accessed 26 Oct. 2018.
[۲] NIDA. “Prescription Stimulants.” National Institute on Drug Abuse, 6 Jun. 2018, https://www.drugabuse.gov/publications/drugfacts/prescription-stimulants. Accessed 1 Nov. 2018.
[۳] NIDA. “Prescription Stimulants.” National Institute on Drug Abuse, 6 Jun. 2018, https://www.drugabuse.gov/publications/drugfacts/prescription-stimulants. Accessed 1 Nov. 2018.
