رفتار درمانی شناختی روشی موثر در درمان اعتیاد
رفتار درمانی شناختی[1] نوعی گفتار درمانی است که بر اساس اصول روانشناختی رفتارگرایی بر چگونگی کنترل یا اصلاح رفتارها تمرکز دارد و نیز استوار بر نظریه‌های شناخت با توجه به درک نحوه تفکر، احساس و دنیای اطراف فرد است، در واقع نوعی درمان روانشناختی در اعتیاد است که هدفش تغییر الگوهای رفتاری و تفکر متمرکز بر روی فرد معتاد است.
رفتار درمانی شناختی بر تقویت رفتارها تمرکز دارد، در مقابل نظریه های شناخت که بر ادراک فرد تاکید می‌کنند، تجربه رفتار درمانی شامل همه چیزهایی است که از طریق تفکر و احساس در مورد تجربیات گذشته در ذهن فرد خطور می‌کند. افزودن تجزیه و تحلیل شناختی به رفتار درمانی، با در نظر گرفتن افکار و احساسات فرد در مورد رفتارهایشان منجر به توسعه نوعی از درماناعتیاد شده است که در آن به جای مشاهده و کنترل رفتار فرد، به آنچه در ذهن او می‌گذرد توجه می‌شود و در پی پاسخ به این مسئله مهم است که ادراکات، افکار و احساسات چگونه فردی را به شیوه‌های رفتاری خاص سوق می‌دهد.
این شیوه درمانی به ویژه رابطه بین افکار، احساسات و رفتارهای افراد و تفاوت بین باورهای اساسی و تعارضات بین آنها آنچه می‌خواهیم انجام دهیم و آنچه در واقع انجام می‌دهیم را مورد بررسی قرار می‌دهد. اعتیاد مثال خوبی برای این نوع رفتارهای متناقض است. گرچه هر فردی می‌داند، پیشگیری از رفتارها و حتی مصرف مواد اعتیادآور امری منطقی و ایمن است اما ممکن است در طول زندگی خود به دنبال تجربه آن برود. این امر در نهایت می‌تواند پیامدهای بسیار ناراحت کننده‌ای برای فرد و اطرافیان او داشته باشد. پس از گذشت مدت زمانی افراد مبتلاء به اعتیاد ممکن است از رفتار خود پشیمان شوند اما توقف این رفتار عملی دشوار است.
اعتیاد نمونه بارزی از الگوی رفتاری است که با آنچه شخص واقعا می‌خواهد انجام دهد در تناقض با رفتار و تفکراتش است. افرادی که سعی در غلبه بر رفتارهای اعتیادگونه خود دارند اغلب ابراز می‌کنند که می‌خواهند این رفتار خود را تغییر دهند اما انجام این عمل برای آنها بسیار سخت است. بر اساس رویکرد رفتار درمانی شناختی، رفتارهای اعتیادآور مانند نوشیدن الکل، مصرف انواع مواد، قمار، اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری، پرخوری و غیره، نتیجه افکار نادرست و احساسات منفی افراد است.
رفتار درمانی شناختی این موضوع را با روشن کردن نحوه تعامل افکار و عواطف افراد توضیح می‌دهد. روان‌شناسان دریافته‌اند که بسیاری از ما رفتار خود را در زندگی‌مان بر پایه عقایدی خلاف واقع تعریف می‌کنیم، در مرحله بعد از این افکار خلاف واقع احساس منفی ایجاد می‌شود که اضطراب، افسردگی و اختلالات سوء مصرف الکل و مواد مخدر در این بستر شکل و قوت می‌گیرد.
در درمان اعتیاد، رفتار درمانی شناختی کمک می‌کند تا با ضبط منظم افکار، احساسات و رویدادهایی که باعث ایجاد افکار و احساسات منفی شده‌اند و تمرکز بر روی آنها، رفتاری که در نتیجه این نوع تفکر ایجاد شده را رهیابی کرده و با تغییر و ترمیم آن به طور خودکار از رفتارهای مضر بعدی نیز پیشگیری شود.
[1] Cognitive Behavioral Therapy
