روند قاچاق استیک انیدرید به افغانستان

برای تولید هروئین نیاز به دو ماده ضروری تریاک و استیک انیدرید است. تریاک و استیک انیدرید بخش عمده هزینه تولید هروئین را تشکیل می‌دهند. ارزیابی صورت گرفته در ولایت ننگرهار بیانگر این بود که تریاک شامل 73 درصد، استیک انیدرید 26 درصد و دیگر موارد فقط یک درصد از کل هزینه ساخت هروئین را تشکیل می‌دهد.تولید هروئین شامل یک سلسله مراحل دقیق است و نیاز به چندین ماده ضروری در تولید آن ضروری است. بعضی از این مواد به صورت گسترده در دسترس است و برخی تحت نظارت کنترل بین‌المللی قرار دارد. یکی از این مواد استیک انیدرید است که قابل جایگزین با هیچ ماده دیگری در تولید هروئین نیست. این ماده پیش‌ساز در جدول اول کنوانسیون 1088 مبارزه با قاچاق مواد مخدر و روان‌گردان سازمان ملل متحد قرار دارد. گرچه استیک انیدرید در سراسر جهان کاربردهای فراوان قانونی دارد اما در افغانستان نه کاربرد قانونی دارد و نه به صورت قانونی وارد می‌شود.

از سال 2009 دولت افغانستان واردات قانونی استیک انیدرید را ممنوع کرده است و این ماده از مبادی غیرقانونی به این کشور قاچاق می‌شود. بر اساس گزارش سال‌های 2011 تا 2014 کمتر از نصف تمام موارد کشف استیک اندرید در مرزهای افغانستان بوده است. بیشتر این محموله‌ها در مسیرهای قاچاق زمینی در حال انتقال از انبارهای موقتی به لابراتورهای تولید هروئین کشف و ضبط شده‌اند.

بیشترین کشفیات استیک اندرید در افغانستان در ولایات ننگرهار در شرق، قندهار و هلمند در جنوب، فراه، هرات و نیمروز در غرب و به تناسب کمتر در بغلان و بدخشان در شمال و شمال شرق صورت گرفته است. قیمت استیک انیدرید به دلیل قاچاق آن بسیار بالاتر از قیمت جهانی آن است. افزایش و یا کاهش قیمت این ماده در افغانستان به طور مستقیم به عرضه و تقاضای هروئین و استیک انیدرید در افغانستان و در نتیجه کاهش فعالیت نیروهای مبارزه با مواد ربط دارد.

در دهه اول سال 2000، قیمت استیک انیدرید در این کشور به طور چشمگیری افزایش یافت. اما در سال 2012 قیمت‌ها کمی کاهش و تا سال 2016 ثابت ماند و در سال 2017 مجدداً به شکل قابل توجهی افزایش پیدا کرد. در ماه اگوست سال 2017 یک لیتر استیک انیدرید با کیفیت مرغوب ( کیفیت مرغوب به نوع الف این پیش‌ساز گفته می‌شود که جهت تولید هروئین با کیفیت بالا که معمولاً به کشورهای اروپایی قاچاق می‌شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد) بیشتر از 700 دلار بود و این مبلغ خیلی بیشتر از قیمت استیک انیدریدی است که در بازارهای قانونی به فروش می‌رسد و به طور متوسط قیمت جهانی قانونی هر لیتر آن معادل یک دلار می‌باشد.

افزایش قیمت استیک انیدرید بین سال‌های 2006 و 2011 در افغانستان احتمالاً به افزایش تلاش‌های جامعه جهانی برای کنترل زنجیره عرضه و افزایش تقاضا به استیک انیدرید در نتیجه افزایش تولید تریاک و هروئین در افغانستان مرتبط باشد. همچنین کاهش قیمت استیک انیدرید بین سال‌های 2011 و 2015 مصادف با کاهش کشت و تولید تریاک در افغانستان و همزمان با کاهش کشفیات تریاک، هروئین و استیک انیدرید بوده است؛ در نتیجه بین سال‌های 2011 تا 2015 خطر قاچاق این ماده پیش‌ساز کمتر بوده است.

کاهش کشفیات مواد در سال‌های ذکر شده همراه با خروج بخش بزرگی از نیروهای بین‌المللی از افغانستان بوده است. در این سال‌ها حملات نیروهای شورشی در نقاط مختلف افغانستان افزایش و کشورهای کمک کننده در بازسازی افغانستان ناامید از ادامه کمک به نیروهای دولتی این کشور بودند. همزمان در این دوره کاهش قابل توجهی در کشفیات  مورفین، هروئین و استیک انیدرید در افغانستان صورت گرفته که نتیجه آن کاهش قیمت این ماده بوده است.

با افزایش میزان کشفیات استیک انیدرید در سال 2017، قیمت نوع مرغوب این ماده برای تولید هروئین با کیفیت بالا جهت قاچاق به کشورهای اروپایی افزایش داشته است. بر اساس گزارش دفتر مقابله با جرم و مواد سازمان ملل متحد در تابستان سال 2017 قیمت یک لیتر استیک انیدرید مرغوب بین 1000 تا 1250 دلار رسیده بود، در حالی که در تابستان سال 2016 قیمت آن 250 دلار بوده است. در مناطق غرب و شمال افغانستان در تابستان 2017، قیمت استیک انیدرید بین 1000 تا 1050 دلار بوده در حالی که در حوزه شرق کشور قیمت‌ها حتی بالاتر از آن در حدود 1250 دلار بود.

در امر در حالی است که قیمت استیک انیدرید با کیفیت پایین که برای تولید هروئین ارزان و نامرغوب مورد استفاده قرار می‌گیرد و معمولاً مصرف محلی و منطقه‌ای دارد، در سال 2017 به طور نسبی ثابت مانده است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت استیک اندریدی که برای تولید هروئین قیمت پایین استفاده می‌شود به سادگی در داخل افغانستان قابل دسترس بوده است. در حالیکه دسترسی به استیک اندرید مرغوب برای تولید هروئین مرغوب جهت صادرات به بازارهای پرسود اروپای غربی مشکل‌تر بوده است.کشف محموله‌های بزرگ استیک انیدرید توسط کشورهای منطقه در سال‌ 2016 و 2017 و افزایش تقاضا برای این ماده به دلیل افزایش تولید تریاک و هروئین در این دوره عامل عمده افزایش قیمت می‌باشد.[1]

[1] https://www.unodc.org/documents/publications/AOTP_Update_volume1_09May_web.pdf

بازنشر این مطلب صرفاً با ذکر منبع «کادراس» بلامانع است