علل گرایش به مصرف مواد توهم‌زا
مواد توهم‌زا گروهی از مواد هستند که می توانند فرد را منجر به توهم کنند یا احساسات یا تصاویری ایجاد کنند که به نظر واقعی میرسید، اما نیستند. دلایل روی آوردن افراد به مواد توهم زا متفاوت است، اما اکثر آنها به دنبال تغییر ادراک ، افکار و احساسات خود هستند.اکثریت این مواد اعتیاد زا بوده و خطرات و عوارض متعددی در رابطه با مصرف این مواد، وجود دارد.
مصارف مشترک مواد توهم زا
هالوسینوژن (روانگردان) ها و داروهای تجزیه ای به دلایل مختلفی مورد سوء مصرف قرار می گیرند. به 4 مورد از سوء مصرف مشترک در میان افراد، اشاره می گردد:
-
مصرف تفننی
در قرن گذشته، از مواد توهم زا و داروهای تجزیه ای برای مصارف اجتماعی و تفریحی استفاده می شد. ممکن است افراد از این مواد به دلیل مقابله با استرس یا به دنبال دستیابی به هوشیاری خود مصرف کنند. بعضی دیگر از افراد ممکن است مواد توهم زا را به راحتی برای رهایی از مشکلات و سختی های زندگی خود و یا رفع کسالت خود مصرف کنند.
-
اثرات معنوی
مواد توهم زا را گاهاً به دلیل اثرات معنوی مصرف می کنند تا اوهام عرفانی ایجاد شود یا حس انفکاک از واقعیت برای نزدیک تر شدن به شخصیت های افسانه ای را به وجود آورد. به لحاظ تاریخی، هالوسینوژن ها را در شیوه های شَمَن (جادوپزشکی) فرهنگ های بومی مصرف می شد و حتی در ادیانی مانند کلیسای بومیان آمریکا گنجانیده شده است.
-
الهامات هنری
نویسندگان، شعرا و هنرمندان دهه هاست که برای یافتن الهامات خَلاق، از این مواد و دیگر مواد مصرف می کنند.
-
درمان روحی
افرادی که مشکلات و مسائل روحی یا عاطفی دارند ممکن است برای تغییر وضعیت روحی و روانی خود، مواد توهم زا مصرف کنند. در حقیقت، مواد توهم زا برای بعضی افراد به عنوان یک داروی روانی محسوب می گردد.
تحقیقات علمی
طبق مؤسسه ملی سلامت[1] و مؤسسه ملی سوء مصرف مواد[2]، گزارشات و مطالعات مختلف نشان داد که آیاهوسکا[3] (معجون چند گیاه) برای اختلالات ناشی از مصرف مواد و سایر مشکلات روحی ممکن است پتانسیل درمانی داشته باشد، اما مطالعه بیشتر در این زمینه، تأثیرآن را تأیید نکرده است.
مواد توهم زا در بدن چگونه عمل می کنند؟
محققان خاطر نشان کردند که هالوسینوژن ها، حداقل تا حدی، با مختل کردن موقت ارتباط میان سیستم های شیمیایی در سراسر مغز و نخاع عمل می کنند.
بعضی مواد توهم زا در عملکرد ماده شیمیایی سروتونین[4] تداخل ایجاد می کند. سروتونین می تواند بر روی خُلق و خو، ادراک حسی، خواب، گرسنگی، دمای بدن، رفتارهای جنسی و کنترل عضلات اثر گذارد. دیگر هالوسینوژن ها نیز در عملکرد شیمیایی گلوتامیک مغز اختلال ایجاد می کند.
مواد توهم زای رایج مصرفی
هالوسینوژن ها می توانند در بعضی گیاهان و قارچ ها یافت شوند یا توسط انسان ساخته شود. LSD و قارچ های سیلوسایبین (مجیک ماشروم) ، پیوت (مِسکالین) ، DMT، آیاهوسکا، عواطف فرد مصرف کننده را به طور وحشتناکی دچار نوسان می کند و احساسات دنیای واقعی را غیر واقعی جلوه می کند، که گاهاً ترسناک می شود.
مواد توهم زا در زیر مجموعه داروهای تجزیه ای شامل فِن سیکلیدین (PCP)، کِتامین، دِکسترومتورفان و سالویا می باشند.
عوارض و خطرات مصرف مواد توهم زا
مواد توهم زا یا تجربیات ناشی از تحت تأثیر این مواد را معمولاً “سفر” گفته می شود. سفری که می تواند از 20 تا 90 دقیقه پس از مصرف یک ماده توهم زا آغاز شود و به مدت 6 تا 12 ساعت به طول به انجامد. در مصرف سالویا، این سفر می تواند کمتر از یک دقیقه رخ دهد و کمتر از 30 دقیقه زمان می برد. تجارب ناخوشایند تحت تأثیر این مواد را معمولاً “سفر بد” می گویند.
به لحاظ معنایی، هالوسینوژن ها باعث می شود افرادی که از آن ها مصرف می کنند دچار تحریفات شدیدی از درک واقعیت شوند. همچنین این افراد همه چیز را ممکن است واقعی ببینند، حس کنند و تصور کنند در حالی که حقیقتاً، در ذهن آن ها این گونه است. آنها ممکن است دچار قضاوت‌های نادرستی شوند که امنیتشان را به مخاطره می‌اندازد، مانند عبور کردن از خیابان در زمان شلوغی و چراغ قرمز. در مصرف شدید این مواد، فرد ممکن است در رفتارهای خطرناکی مانند پریدن از صخره را انجام دهند زیرا فکر می کنند که می توانند پرواز کنند.
عوارض بلند مدت هالوسینوژن ها کمی شناخته شده است. محققان به این امر پی بردند که مصرف کنندگان کِتامین ممکن است دچار علائم زخم مثانه ای ، مشکلات کلیوی و ضعف حافظه شوند.
مصرف مکرر PCP می تواند منجر به عوارض بلند مدت شود که به مدت یکسال یا بیشتر پس از عدم مصرف آن، ادامه یابد، این عوارض شامل مشکلات گفتاری، از دست رفتن حافظه، کاهش وزن، افسردگی و تفکرات خودکشی می باشد. بیش مصرفی در PCP می تواند منجر به تشنج، کُما یا مرگ به ویژه در زمانی که با سایر مواد تداخل ایجاد شود.
سایر عوارض بالقوه طولانی مدت پس از مصرف طولانی مدت می تواند شامل روان پریشی ، بازگشت به دوره های گذشته و مشکلات ادراکی باشد.
منابع :
- Barbosa P, Mizumoto S, Bogenschutz M. Health Status of Ayahuasca Users. Drug Testing and Analysis, July 2012. doi: 10.1002/dta.1383
- National Institute on Drug Abuse. Hallucinogens. Drug Facts January 2016.
- National Institute on Drug Abuse. Hallucinogens and Dissociative Drugs. Research Report SeriesUpdated January 2014.
- https://www.verywellmind.com/why-do-people-take-hallucinogens-63388
[1] The National Institutes of Health
[2] The National Institute on Drug Abuse
[3] Ayahuasca
بازنشر این مطلب صرفاً با ذکر منبع «کادراس» بلامانع است.