چگونه با معتادان تعامل کنیم؟

مدیریت نحوه تعامل با فردی که گرفتار اعتیادی ک جزء نزدیکان شماست، امری دشوار و چالش برانگیز است. سوال مهم این است که چگونه می‌‎توان در عین حال هم عشق و حمایت حود را نسبت به او ابراز کنید، باعث سوء تفاهم نشوید و از مرزها و حریم‌های خود حفاظت کنید؟ اگرچه همه افرادی که با اعتیاد زندگی می کنند یکسان نیستند، برخی از استراتژی های ارتباطی را می‌توان یافت که به شما در ابراز حمایت و مهربانی خود کمک کند.

ابراز باصراحت مهربانی

با صحبت کردن با مهربانی و درک، می‌توانید به وی نشان دهید که برای او اهمیت قائل هستید. از آنجاکه اعتیاد در جوامع مختلف، انگ آور است، بیشتر مصرف کنندگان مواد مخدر اغلب انتظار دارند که دیگران از آنها انتقاد کرده و یا با توهین، تحقیر و طرد روبه‌رو شوند. در اینجا مرز باریکی وجود دارد که باید فرد معتاد به خوبی آن را درک کند. این مرز عبارت از این است که شما او را به دلیل اینکه عضوی از خانواده (یا یکی از دوستان) شماست، می‌پذیرید اما در عین حال رفتار و سبک زندگی او را نمی‌پسندید. فرد معتاد باید متوجه شود که شما او را در وضعیتی موقتی و انتقالی و نه همیشگی می‌‎بینید. اما در عین حال مهربانی با او و بخشیدن او به‌خاطر اشتباهات گذشته اش می‌تواند باعث شود که میان او و شما پل‌های جدیدی برقرار شود به فرد معتاد برای بهبودی خود مبنا و انگیزه بدهد.

در این زمینه باید از گفتن جملاتی همچون «تو باید بخاطر سوء مصرف مواد از خودت خجالت بکشی» خودداری کنید، بلکه به‌جای آن به این افراد گزاره‌هایی همچون «همه آدم‌ها گاهی اوقات به کمک نیاز دارند. تو نباید از اعتیادت خجالت بکشی، بلکه باید برای بهبود یافتن این وضعیت تلاش کنی».

کلمات خود را با دقت انتخاب کنید

به یاد داشته باشید که نحوه کاربرد زبان بسیار مهم است و تا حد امکان با احترام ارتباط برقرار کنید. از استفاده از زبانی که کلیشه های مضر در مورد اعتیاد را ترویج می کند خودداری کنید. برخی از کلمات می توانند بر احساس افراد معتاد نسبت به خود و توانایی آنها برای بهبودی تأثیر منفی بگذارند.

به عنوان مثال، اغلب کاربرد کلمه «پاک» برای توصیف فردی که سابقه مصرف مواد مخدر ندارد، رایج است. به‌ کار بردن این واژه می‌تواند دارای برخی دلالت‎‌های منفی و مخرب بر ذهن فرد معتاد باشد، مثلاً بدین معنا که این فرد «آلوده» است.

از به‌کاربردن صفت‌هایی مانند «معتاد» یا «عملی» برای اشاره به آنها خودداری کنید. همانطور که گفته شد، اگر قرار است فرد معتاد بهبود یابد باید شرایط او به عنوان وضعیتی «موقتی» و انتقالی در نظر گرفته شود، در نتیجه تعریف کردن هویت فرد با اعتیاد دقیقاً نقطه مقابل این رویکرد است. وقتی فردی در میان دیگران به این ویژگی شناخته شود، رفته رفته خود نیز آن را قبول خواهد کرد و می‌پذیرد که اعتیاد یکی از مولفه‌های هویتی تعریف کننده اوست.

«معتاد» نامیده شدن می تواند حس غیرانسانی بودن را نیز به همراه داشته باشد. سعی کنید از «زبان فرد محور[1]» استفاده کنید، مانند «فرد دارای اعتیاد».

از گفتن جملاتی همچون «باور نمی‌کنم که تو یک عملی شده باشی» و «کی می‌خواهی از آلودگی رها بشوی؟» خودداری کنید. در مقابل به‌جای آن بگویید: «از این که با اعتیاد درگیری شده‌ای ناراحتم و در این مبارزه از تو حمایت می کنم.»

دانش خود را درباره اعتیاد بالا ببرید

جامعه ما اغلب افراد را به خاطر اعتیاد سرزنش می کند به گونه‌ای که گویی این امر یک شکست اخلاقی است و مسئولیت آن کاملاً برعهده خود فرد است. پیش از اینکه درباره اعتیاد با اعضای خانواده یا دوستان خود صحبت کنید، اعتیاد را به عنوان یک اختلال کاملاً شناخته اید. هرچه دانش بیشتری در مورد اعتیاد داشته باشید، بهتر می توانید ارتباط برقرار کنید.

پی‌نوشت

[1] – زبان فرد محور در برابر «زبان هویت محور» قرار می‌گیرد. در زبان واژگان به نحوی انتخاب می‌شوند که به آبرو و اعتبار و کرامت نفس فرد مقابل هیچ آسیبی وارد نشود. مثلاً در خصوص کسی که به ایدز مبتلاست از لفظ «ایدزی» استفاده نمی‌شود بلکه از وی به «مبتلا به ایدز» یاد می‌شود.