گزارش جهانی کوکائین 2023

دفتر مبارزه با جرم و مواد سازمان ملل متحد در مارس 2023 اقدام به انتشار گزارشی در خصوص آخرین وضعیت کوکائین در جهان کرد. در این متن که در 184 صفحه گردآوری شده؛ در هفت فصل به بررسی آخرین وضعیت کوکائین در بازارهای جهانی پرداخته است. در بخش ابتدایی این گزارش به ثبیت بازار کوکائین پس از خوابیدن تب کووید- 19 در جهان اشاره می‌شود. همچنین در این گزارش آمده است که پاندمی کرونا تاثیر مخربی بر بازارهای مواد برجای گذاشته بود. با کاهش شدید سفرهای بین‌المللی، تولیدکنندگان به دنبال یافتن راه‌های جدید برای عرضه محصول خود به بازارهای مصرف بودند. کلوپ‌ها شبانه و کافه‌ها به دنبال محدودیت‌ها و تلاش مقامات محلی برای کنترل این اپیدمی فعالیت خود را کاهش داده و همین موضوع سبب کاهش تقاضا در بازار کوکائین شده بود. در این مطلب سعی خواهیم کرد تا نگاهی به گزارش این نهاد بین‌المللی درباره آخرین وضعیت کوکائین داشته باشیم.

با این حال جدیدترین داده‌ها نشان می‌دهد که این «رکود» تاثیر اندکی بر روندهای بلندمدت دارد. عرض جهانی کوکائین در سطح بی‌سابقه‌ای قرار گرفته است. در سال 2020 تقریبا 2 هزار تن کوکائین تولید شده که به عقیده کارشناسان تداوم روند افزایشی تولید این مواد از سال 2014 شروع شده؛ زمانی که کل تولید کمتر از نیمی از سطح تولید امروز بود. این افزایش تولید ناشی از گسترش دوبرابری کشت بوته «کوکا» بین سال‌های 2013 الی 2017 است که در سال 2018 به اوج خود رسید و در سال 2021 به شدت افزایش یافت. البته پیشرفت در فرآیند تبدیل کوکا به هیدروکلراید وکوکائین[1] نیز در این امر بی‌تاثیر نبوده است.

به موازات این روند رشد مستمری نیز در بخش «تقاضا» وجود داشت، به طوری که طی یک دهه اخیر تعداد مصرف‌کنندگان به طور پیوسته در حال افزایش است. اگرچه این افزایش را می‌توان تاحدی با افزایش «رشد جمعیت» توضیح داد اما روند افزایشی مصرف کوکائین نیز واقعیتی غیر قابل انکار است. در سوی مقابل میزان کشفیات مجریان قانون نیز با سرعتی بالاتر از تولید افزایش یافته است. این موضوع سبب شده است تا میزان رشد جهانی کوکائین موجود در بازار تا حد زیادی مهار شود.

• نمودار 1: مقادیر کوکائین کشف شده در بازارهای منتخب، در مقایسه با تولید جهانی کوکائین 2005- 2021
• نمودار 2: کشت بوته کوکا براساس کشور و کشفیات کوکائین در سراسر جهان، 2010- 2021

دیگر موضوعی مورد اشاره در این گزارش تاثیر حضور گروه‌های جنایتکار خارجی بر تولیدکنندگان کوکائین در کلمبیا است. دورانی تجارت کوکائین در کلمبیا صرفا توسط چند بازیگر اصلی کنترل می‌شد. پس از هم پاشیدن گروه «فارک[2]» در سال 2016، اکنون هر یک از کارتل‌های مواد با هر اندازه، ساختار و اهداف گوناگون در بخشی مشغول به فعالیت‌اند. با این حال اخیرا نشانه‌های در خصوص تجمیع برخی از این گروه‌ها نمایان شده است. این تحولات منجر به حضور فزاینده بازیگران خارجی در کلمبیا شده است. گروه‌های جنایتکار مکزیکی و بالکانی برای دسترسی به منابع و مقادیر عمده فروش کوکائین، به مرکز تولید نزدیک‌تر شدند. این گروه‌ها به دنبال کنترل قلمرو نیستند، بلکه آنها در تلاش‌اند تا خطوط عرضه جدید را ایجاد کنند.

تثبیت بازارهای کوکائین زمینه گسترش تولید این ماده مخدر را افزایش می‌دهد. در این بازارها، میزان مصرف مواد در مقایسه با نسبت جمعیت عمومی بسیار بیشتر است. اگر میزان شیوع کوکائین در نسبت به بازارهای تثبیت شده افزایش یابد، آنگاه تعداد مصرف‌کنندگان جهانی نیز به دلیل جامعه هدف بیشتر خواهد شد. پیش از این چنین همگرایی در اروپای غربی- مرکزی اتفاق افتاده بود. در این منطقه سطح خلوص مواد و قیمت با آمریکا تنظیم شده، اگرچه همچنان میزان مصرف کوکائین در اروپای غربی- مرکزی به سطح ایالات متحده نرسیده است.

• میزان خلوص کوکائین در اروپا و ایالات متحده آمریکا، 2005- 2020

مصرف «کرک[3]» در اروپا روند افزایشی داشته است. براساس داده‌های به دست آمده مصرف «کرک» در بلژیک، فرانسه و اسپانیا افزایش یافته است. این آمار با توجه به افرادی که در سال‌های 2017 یا 2018 روند درمان خود را آغاز کردند، ثبت شده است. در ایتالیا نیز با شیب آهسته اما پیوسته روند افزایشی به ثبت رسیده است. براساس این اطلاعات به نظر می‌رسد افزایش مصرف یکسال پیش از آغاز فرآیند درمان فرد آغاز می‌شود. این تاخیر ممکن است مربوط به زمانی باشد که مصرف کنندگان تاثیر فیزیکی استعمال مواد را در بدن خود احساس می‌کنند. در حالی که استعمال محصولات کوکائین می‌تواند عاملی در افزایش میزان مصرف باشد، در عین حال می‌تواند بخشی از روند گسترده‌تر تشدید الگوهای مصرف در منطقه فرعی باشد.

دیگر یافته به دست آمده در جریان این تحقیقات نشان می‌دهد که چگونه کوکائین و مت‌آمفتامین در وضعیت «رقابتی» قرار گرفتند. معتادان به کوکائین اغلب درگیر مصرف سایر مواد مخدر هستند، بنابراین سطح بالای مصرف کوکائین نسبت مستقیمی با استعمال کانابیس و اکستازی دارد. این رابطه در شاخص‌های مختلف از جمله باقی‌مانده‌های یافت شده در سیستم فاضلاب یا میزان کشفیات توسط مجریان قانون به چشم می‌خورد.

برای دریافت فایل اینجا را کلیک کنید.

[1] cocaine hydrochloride

[2] the Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia (FARC)

[3] crack