آلبانی؛ کوه ماری جوانای اروپا
گزارش جهانی مواد مخدر در سال 2022 از سوی دفتر مقابله با جرم و مواد مخدر سازمان ملل متحد نشان داد که آلبانی یکی از کشورهای پیشرو جهان در زمینه کشت و توزیع کانابیس است.
علی‌رغم تلاش‌های تبلیغاتی دولت آلبانی، که به «کوه ماری‌جوانا» اروپا معروف شده بود، برای نشان دادن تلاش این کشور جهت ریشه کن کردن کشت کانابیس، در سال 2014 اندکی پیش از نامزدی این کشور برای پیوستن به اتحادیه اروپا رخ داد. با این حال گزارش‌ها از آن زمان تاکنون نشان می‌دهد که کشت مواد مخدر در حال افزایش است و این کشور همچنان در مسیر بالکان راهی برای انتقال هروئین به اروپا محسوب می‌شود.
این گزارش کشورهای اصلی مبدا و خروج کانابیس را طبق گزارش کشورهای عضو دفتر مقابله با جرم و مواد مخدر سازمان ملل متحد در بین سال‌های 2016 و 2020 رتبه بندی می‌کند که در آن آلبانی پس از مراکش، افغانستان، اسپانیا، هلند، ، پاکستان و لبنان در رتبه هفتم دسته بندی شده است، اما جایگاهی بالاتر از قرقیزستان، ایران و هند دارد.
این گزارش به دشواری‌های پیش بینی تولید کانابیس اشاره می‌کند و بر این موضوع تاکید دارد که اکثر کشورها به طور سیستماتیک شاخص‌هایی مانند سطح زیر کشت را گزارش نمی‌کنند. به عنوان مثال در این گزارش در به مناطق ریشه کن شده کانابیس یا منشا هرگونه کانابیس کشف شده تاکید شده است.
مسیر بالکان
بر اساس این گزارش مسیر بالکان که از آلبانی می‌گذرد، همچنان مسیر اصلی قاچاق هروئین و مورفین به قاره اروپا است. این مسیر از افغانستان از طریق ایران و ترکیه به بالکان و از این مسیر به سمت اروپای غربی و مرکزی می‌رود.
حدود نیمی از کشفیات هروئین و مورفین در سراسر جهان، در کشورهایی که در این مسیر قرار دارند انجام می‌شود. براساس این گزارش، در سال 2020 کشفیات هروئین و مرفین در کشورهای همسایه افغانستان به میزان قابل توجهی افزایش نشان داده، اما در مسیر بالکان و کشورهای مقصد این مسیر کاهش یافته است.
به نظر می‌رسد این تغییر به محدودیت‌های دوران پاندمی کرونا مرتبط باشد. در این گزارش آمده است:«در حالی که پاندمی کرونا وضعیت بالکان به عنوان برجسته‌ترین کریدور قاچاق هروئین تغییر نداده است، اما تاثیری بر فعالیت‌های قاچاق در طول سال 2020، پیش از بازگشت مجدد آن در سال 2021 داشته است. ظاهرا برخی قاچاقچیان سعی می‌کنند مسیر بالکان را برای حمل هروئین در طول همه‌گیری کرونا دور بزنند و جریان‌ها را به سمت مسیر جنوبی تغییر دهند.»
مخاطره جنگ اوکراین
جنگ‌های بالکان در دهه 1990 میلادی سبب شد تا این منطقه به عنوان مسیر قاچاق شناخته شود. اکنون این گزارش در مورد خطر «شکوفایی اقتصاد غیرقانونی مخدری در شرایط درگیری و جایی که حاکمیت قانون ضعیف است» هشدار می‌دهد و به طور خاص به مخاطرات (جنگ) اوکراین اشاره می‌کند.
حتی پیش از حمله روسیه در ماه فوریه، این گزارش به داده‌هایی اشاره می‌کند که نشان می‌دهد قاچاق هروئین از طریق اوکران افزایش یافته است. این جنگ ممکن است این مسیرها را به سمت کشورهای همسایه یا مسیرهای جایگزین ایجاد شده قطع یا جابه‌جا کرده باشد. در این گزارش آمده نظارت لازم است تا مشخص شود که ادامه درگیری چه تاثیری بر مسیرهای قاچاق به عنوان مثال مواد اوپیوئیدی در افغانستان خواهد داشت.
این گزارش به اطلاعاتی از خاورمیانه و آسیای جنوب شرقی اشاره کرد که نشان می‌دهد موقعیت‌های درگیری می‌توانند به عنوان یک آهن‌ربا برای تولید مواد مخدر مصنوعی استفاده شوند. در این گزارش آمده است:«این تاثیر زمانی می‌تواند بیشتر شود که منطقه درگیری نزدیک به بازارهای بزرگ مصرف باشد. همچنین این درگیری‌ها می‌توانند مسیرهای قاچاق مواد مخدر را مختل یا تغییر دهند، همان طور که در بالکان و اخیرا در اوکراین اتفاق افتاده است.»
این گزارش که براساس دادهای پیش از حمله روسیه است، می‌گوید که تعداد آزمایشگاه‌های مخفی گزارش شده تنها از 17 آزمایشگاه در سال 2019 به 79 آزمایشگاه در سال 2020 افزایش یافته است.
