تنش در همکاری های امنیتی – مخدری مکزیک و آمریکا

به گزارش  خبرگزاری «رویترز»، دو منبع آگاه اعلام کردند که دولت مکزیک یک واحد منتخب مبارزه با موادمخدر^[1] را که قریب به ربع قرن سابقه همکاری با سازمان مبارزه با موادمخدر آمریکا^[2] (DEA)، برای مبارزه با جنایات سازمان‌یافته را داشته، منحل کرده است. این اقدام ضربه بزرگی به همکاری‌های امنیتی دوجانبه میان ایالات متحده آمریکا و مکزیک محسوب می‌شود^[i].

این گروه به عنوان واحد تخصصی در 15 کشور فعالیت می‌کرد و آمریکایی‌ها آن را گروهی بسیار کارآمد برای انهدام حلقه‌های قدرتمند قاچاق و سرنگونی کارتل‌های بزرگ موادمخدر در سراسر جهان می‌دانستند. این واحدها توسط «DEA» آموزش می‌دید اما تحت کنترل دولت‌های ملی قرار داشت. در مکزیک، بیش از 50 افسر پلیس «SIU» که متشکل از بهترین افراد این کشور بودند بر روی بزرگ‌ترین پرونده‌ها همچون دستگیری خواکین گوزمان ملقب به «ال‌چاپو»^[3] در سال 2016 کار کردند، که در آن زمان رئیس کارتل قدرتمند «سینالوآ^[4]» بود.

این پایان همکاری، تلاش‌های آمریکا برای مبارزه با گروه‌های تبهکار داخل مکزیک را به عنوان یکی از کانون‌های چند میلیارد دلاری تجارت‌جهانی موادمخدر به خطر انداخته و دستگیری و پیگیرد قانونی رهبران کارتل‌های مخدری را دشوارتر کرده است.

به گفته یکی از ماموران آگاه «DEA»، دولت رئیس‌جمهور آندرس مانوئل لوپز اوبرادور^[5]، به طور رسمی به «DEA» اطلاع داده که این واحد تعطیل شده است. دومین منبع مطلع از این واقعه نیز بسته‌شدن این واحد را تایید کرده است.

وزارت امنیت‌عمومی مکزیک با توجه به درخواست‌های مکرر برای اظهارنظر در این مورد، از صحبت در این خصوص خودداری کرد. پیش از این تعطیلی این واحد گزارش نشده بود. رویترز موفق نشد دریابد که گه چرا دولت مکزیک این مورد را در آن به طور علنی اعلام نکرد.

«ساکت‌اش کردند». مامور با اشاره به این واحد گفت:«پل‌هایی را که دهه‌ها برای کنارهم قراردادن آن وقت صرف کردیم، از بین رفت.»

این پایان ممکن است برای مقامات مسئولی که در حال مبارزه برای کاهش آمار 100000 نفری اوردوز در سال گذشته میلادی هستند، که عمدتا با موج جدید مادمخدر مصنوعی از مکزیک ارتباط دارد، در خیابان‌های ایالات‌متحده بسیار پر هزینه‌ باشد.

این تیم حرفه‌ای که در سال 1997 تاسیس شد؛ مسیر اصلی«DEA» برای به اشتراک‌گذاشتن سرنخ‌هایی در مورد محموله‌های موادمخدر و راهنمایی‌های بدست آمده در خاک آمریکا با دولت مکزیک بود.

واحد دوم «SIU» مکزیک، مستقر در دفتر داخلی دادستان کل و مستقل از لوپز اوبرادور، به فعالیت خود ادامه می‌داد.

به نظر مایکل ویگیل رئیس سابق واحد عملیات «DEA»، بسته شدن «SIU» و محدودکردن همکاری‌های امنیتی از سوی لوپز ابرادور به هر دو کشور آسیب خواهد زد. وی افزود:«این به معنای ورود موادمخدر بیشتر به آمریکا و خشونت بیشتر در مکزیک است.»

بسسته‌شدن «SIU» آخرین نمونه از شکست همکاری میان «DEA» و مکزیک از زمانی است که لوپز اوبرادور در سال 2018 قدرت را به دست گرفت و قول داد سیاست امنیتی این کشور را اصلاح کند.

لوپز خشمگین از افزایش خونریزی‌ها به دلیل شیوه سلف خود و مقصر دانستن آنها در این امر، به دنبال شیوه پلیسی کم‌تنش‌تر بود و متعهد شد که به جای تعقیب این کارتل‌ها به عنوان عامل اصلی خشونت، با دلایل اصلی این مشکل همچون فقر مقابله کند.

همچنین رئیس‌جمهور کار را برای مقامات امنیت خارجی در داخل مکزیک، به دلیل عملکرد «DEA» که به اعتقاد او مساوی با نقض حاکمیت مکزیک بود، دشوارتر کرد.

به طور غیررسمی، مقامات آمریکایی می‌گویند که نقش حیاتی مکزیک در مسدود کردن جریان مهاجران از آمریکای لاتین (که برای واشنگتن در اولویت است)، اهرم‌های محدودی برای تحت فشارقراردادن لوپز در مورد دیگر مسائل همچون همکاری امنیتی باقی گذاشته است.

اگرچه شهرت «SIU»، به دلیل رشوه گرفتن «ایوان ریس آرزات» رئیس سابق این مجموعه و محکومیت آن به دلیل افشا اطلاعات یک باند مخدری و محکوم شدن آن در دادگاه آسیب دید؛ اما مقامات «DEA» به افسران مکزیکی برای پیشبرد تحقیقات خود در این کشور نیاز داشتند.

در سال 2019 نخستین زنگ خطر برای این واحد، زمانی که لوپز اوبرادور در پلیس فدرال (که واحد «SIU» در آن مستقر بود) به دنبال ایجاد نیروی جدید به نام گارد ملی، به صدا درآورد.

ماموران «DEA» برای مدتی به همکاری با همتایان مکزیکی خود، بویژه در فرودگاه مکزیکوسیتی، جایی که افسران «SIU» در حال رهگیری بار قاچاق فنتانیل به عنوان موادمصنوعی بسیار قوی که عامل افزایش بیش‌مصرفی در آمریکا است، ادامه دادند.

اما در اکتبر 2020 همکاری امنیتی بین «DEA» و مکزیک هنگامی که مقامات امنیتی امریکا در لس‌آنجلس سالسوادور سینفونگوس^[6] وزیر دفاع اسبق مکزیک رابه اتهام تباتی با یک کارتل موادمخدر بازداشت کردند، به شدت کاهش یافت.

دادستان‌های ایالات‌متحده به سرعت با استناد به ملاحضات حساس در حوزه سیاست‌خارجی وی را آزاد کردند، اما لوپز اوبردادور «DEA» را به «حرفه‌ای نبودن» و جعل شواهد در این پرونده متهم کرد.

در دسامبر 2020، دولت لوپز مصونیت دیپلماتیک را از عوامل خارجی سلب و مقامات مکزیکی را مجبور کرد تا گزارشاتی در خصوص تعامل با افسران امنیتی در خارج از کشور ارائه دهند.

مامور «DEA» گفت:«این آخرین میخ تابوت بود». چند ماه بعد «SIU» تعطیل شد. این مامور در ادامه افزود، زمانی که این واحد به طور رسمی منحل شود، مدتها فعال نبود، زیرا گارد ملی مکزیک «پرهیز» از خشونت را به تحقیقات در مورد کارتل‌های موادمخدر ترجیح می‌داد.

در سال گذشته با توجه به ثبت بیش از 33 هزار قتل در مکزیک، ویگیل مامورسابق «DEA» گفت که بستن یک واحد نخبه که به دنبال پیگیری پرونده گروه‌های تبهکار سازمان‌یافته که مسئول بسیاری از این قتل‌ها هستند، منطقی به نظر نمی‌رسد. او گفت: «مکزیک در حال زدن تیشه به ریشه خود است.»

[1] anti-narcotics

[2] U.S. Drug Enforcement Administration

[3] Joaquin “El Chapo” Guzman

[4] Sinaloa

[5] Andres Manuel Lopez Obrador

[6] Salvador Cienfuegos