آیا معتادان به ویروس کرونا مبتلا نمی‌شوند؟
به طور کلی بیماری کووید ۱۹ به دو طریق کلی معتادان به مواد و مصرف کنندگان سیگار و سیگارهای دیجیتال را تحت الشعاع خود قرار می‌دهد؛ نخست اینکه معتادان نیز همچون سایر اقشار جامعه در معرض ابتلا به کرونا هستند و از آنجا که ویروس کرونا عمدتاً به سیستم تنفس و ریه‌های فرد حمله می‌کند و معتادان و مصرف کنندگان تنباکو با مصرف این مواد سیستم تنفسی خود را تضعیف می‌کنند، احتمال ابتلای معتادان به کویید ۱۹ بیشتر از افرادی است که چنین موادی را مصرف نمی‌کنند.
دومین تأثیر کلی شیوع ویروس کرونا و بیماری کویید ۱۹ نیز مختل شدن تعاملات انسانی و روابط افراد است و این امر به ویژه بر فرایند درمان متقاضیان ترک اعتیاد موثر واقع شده است. با اعمال سیاست‌های قرنطینه و فاصله گذاری اجتماعی توسط دولت های مختلف جهان در ماه گذشته بیشتر گردهمایی‌ها تعطیل شده‌اند و این تصمیم افرادی که برای تداوم بخشیدن به عدم مصرف مواد نیازمند حضور در جلسات همیاری و مشاوره هستند را به شدت تحت تأثیر خود قرار داده است. در نوشتار حاضر دو فقره فوق را از نظر خواهیم گذراند.
از نخستین روزهای جهانگیر شدن ویروس کرونا، با توجه به تأثیر نسبتاً مشابه این بیماری و اعتیاد به انواع مواد (قانونی و غیرقانونی) بر سیستم تنفسی، جامعه پژوهشی در جهان با این سوال عمده روبه‌رو شد که «آیا ابتلا به کرونا در میان مصرف کنندگان سیگار و دیگر مواد نسبت افرادی که بدان‌ها اعتیاد ندارند تفاوتی دارد؟» یعنی به عبارت دیگر «آیا اعتیاد می‌تواند بر ابتلا به ویروس کرونا تأثیر داشته باشد؟» با وجود اینکه حتی بدون هیچ‌گونه بررسی جدید و ویژه‌ای در این باره هر عقل سلیمی با توجه به تأثیر مشابه اعتیاد و کویید ۱۹ بر ریه‌ها و سیستم تنفسی حکم به افزایش خطر ابتلا به این بیماری در اثر مصرف مواد می‌دهد، اما شگفت آنکه در یک ماه گذشته تصور باطلی میان برخی معتادان و نیز رسانه‌ها به‌وجود آمده که اعتیاد به مواد را عامل جلوگیری از ابتلای به ویروس کرونا می‌داند.
وقتی تشدید وضعیت شیوع کویید ۱۹ باعث شد در بسیاری از کشورهای جهان وضعیت اضطراری اعلام شود و وخامت اوضاع به وضع قوانین منع آمد و شد انجامید، ظرفیت موثر نظام‌های سلامت در کشورهای مختلف به جلوگیری از گسترش ویروس و درمان مبتلایان معطوف شد و این امر مانع از توسعه تحقیقات درباره همبستگی تأثیر اعتیاد و ویروس کرونا شد. از سوی دیگر افزایش آمار مبتلایان و کشته شده ها در کشورهای مختلف نیز نیازمند اقدامات عاجل و ویژه بود، از این رو تقریباً هیچ یک از کشورها به این احتمال تشدید تأثیر کویید ۱۹ از طریق اعتیاد نپرداخته و لذا تا کنون آمار دقیقی از شمار مبتلایان معتاد و یا کشته شدگانی که به مصرف یک ماده اعتیاد داشته‌اند منتشر نشده است.
در همین راستا «فرید براتی سده»، معاون پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری سازمان بهزیستی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار گروه جامعه خبرگزاری میزان گفت: «افرادی که مواد مخدر استفاده می‌کنند، بدن ضعیف و سیستم ایمنی ضعیف تری نسبت به افراد عادی دارند. همچنین تغذیه بیشتر این افراد مناسب نیست که باعث ضعیف‌تر شدن قوای جسمانی آنها نیز می‌شود. چندین مورد فرد مشکوک به کرونا در بین معتادین دیده می‌شد که برای انجام مراحل درمانی و تست با وزارت بهداشت هماهنگی‌هایی صورت گرفت و خوشبختانه جواب تست آنها منفی بود؛ بنابراین فرد معتادی که کرونا مبتلا شده باشد نداریم.»
آنچه گفته شد مجموعاً باعث شد برخی به این باور غلط برسند که «معتادان به ویروس کرونا مبتلا نمی‌شوند.» انتشار برخی ویدیوها در فضای مجازی از آمد و شد آزادانه معتادان و تأکید بر اینکه معتادان کرونا نمی‌گیرند نیز مزید بر علت شده لذا به نظر می‌رسد تکلیف مضاعفی بر عهده رسانه‌های کشور قرار دارد تا در این خصوص به تنویر افکار عمومی بپردازند.
این در حالیست که «نورا ولکوف»، مدیر موسسه ملی سوء مصرف مواد آمریکا در اواخر ماه گذشته میلادی تأکید کرد که جامعه پژوهشی باید اقدام به بررسی تأثیر مشابه احتمالی بیماری کویید ۱۹ و سوء مصرف مواد کند. وی همچنین می‌گوید: «از آنجاکه کویید ۱۹ به ریه‌ها حمله می‌کند کشیدن سیگار، مصرف تنباکو و ماری‌جوانا می‌تواند به این بیماری کمک کند.»
ولکوف همچنین تأکید می‌کند: همچنین افرادی که اوپیوئیدها و یا مت‌آمفتامین (شیشه) مصرف می‌کنند نیز با مخاطرات بزرگی در سیستم تنفسی و ریه‌هایشان روبه‌رو هستند. مصرف شیشه باعث می‌شود بافت ریه‌ها به شدت آسیب ببیند، از این رو نه‌تنها در ابتلا به ویروس کرونا موثر است بلکه احتمال مرگ براثر کویید ۱۹ را نیز افزایش می‌دهد.
در همین راستا «سیدعباس موسوی»، رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران نیز در گفتگو با خبرگزاری مهر در پاسخ به شایعاتی مبنی بر اینکه افرادی که معتاد هستند کمتر درگیر کرونا خواهند شد، با بیان اینکه این صحبت‌ها مبنای علمی ندارد، افزود: «طبق مطالعاتی که توسط جمعی از محققان این دانشگاه صورت گرفته، نشان می‌دهد که کسانی که معتاد هستند ۳.۵۹ برابر بیش از دیگر افراد درگیر ابتلای به کرونا و مرگ براثر آن قرار دارند. میزان مرگ و میر افراد معتاد و متبلا به کرونا بیش از سایر افراد خواهد بود و این دسته ریسک بالاتری دارند.»
همچنین «استانتون گالانتز»، استاد داروسازی و مدیر مرکز تحقیق، کنترل و آموزش درباره تنباکو در دانشگاه کالیفرنیا نیز معتقد است: «افرادی که تنباکو و سیگارهای دیجیتال موسوم به ویپ مصرف می‌کنند بسیار بیش از افرادی که چنین مصرفی ندارند مستعد ابتلا به کویید ۱۹ هستند.»
سیگار و سیگارهای دیجیتال نیز در این خصوص بسیار موثر هستند، زیرا کارکرد ایمن حفره بینی و نای را به مخاطره می‌اندازند. سیستم تنفسی به نحوی است که وجود مژک‌ها در حفره بینی و نای باعث می‌شود مانع ورود اجسام خارجی، گرد و خاک و … به سیستم شود. مژک‌ها همه موادی را که مزاحم تشخیص دهند به بیرون از سیستم هدایت می‌کنند. مصرف سیگار و سیگارهای دیجیتال باعث می‌شود مژک‌ها آسیب ببینند و از میان بروند.
گالانتز از سوی دیگر تأکید کرده در میان مبتلایان زیر ۳۰ سال به کویید ۱۹ که کارشان به بیمارستان کشیده تعداد قابل توجهی سابقه مصرف سیگار و سیگارهای دیجیتال داشته‌اند. به گفته وی این افراد ۱۴ برابر بیشتر احتمال ابتلای به کویید ۱۹ دارند.
در همین راستا «مجله پزشکی چین» نیز در ماه فوریه تأکید کرده افرادی که دارای سابقه مصرف سیگار هستند، ۱۴ درصد بیش از غیرسیگاری‌ها احتمال ابتلا به کویید ۱۹ را دارند.
بازنشر این مطلب صرفاً با ذکر منبع «کادراس» بلامانع است.
