دفتر UNODC در جمهوری اسلامی ایران
محور فعالیت های دفتر UNODC در جمهوری اسلامی ایران
نحوه فعالیت این دفتر در ایران حول موضوعات مشروحه ذیل برنامه ریزی گشته است:
زیربرنامه 1: مدیریت مرزها و قاچاق
منظور از طراحی زیربرنامه 1 حمایت و ارتقای دو حوزه اصلی همکاری و شراکت زیر میباشد: 1) تقویت مدیریت مرزها و ظرفیتهای پیگیری مواد مخدر غیرقانونی و مواد شیمیایی و 2) گسترش همکاری و شبکه سازی منطقه ای و بین المللی پیرامون مواد مخدر و مواد شیمیایی پیش ساز.
این زیربرنامه در پی ممانعت از انتقال مواد مخدر و قاچاق مواد شیمیایی پیش ساز به داخل و خارج از افغانستان از طریق ارتقای ظرفیت سازی و کمک به ایجاد رویه های عملیاتی امحای تهدیدات فراملی مرتبط با مواد مخدر است. از اینرو، ظرفیت سازی و آموزش فنی دارای ارزش افزوده در این برنامه ارائه میگردد و از به روز سازی و بهبود ظرفیتها و دانش فنی نیروهای انتظامی، پلیس مبارزه با موادمخدر و گمرک در زمینه مدیریت مرزها و پیگیری مواد مخدر و مواد شیمیایی پیش ساز و کنترل، پیگیری و قاچاق محرکهای آمفتأمینی حمایت میشود. ظرفیتها و دانش علمی و تحلیلی آزمایشگاههای تست مواد مخدر نیز از طریق تسهیل مشارکت آنها در تمرینهای بین المللی همکاری تقویت میگردند.
عملیات حمل تحت کنترل با حضور کنشگران منطقه ای و بین المللی به منظور اجرای عدالت در برابر شبکه های سازماندهی شده تبهکار و رؤسای آنها تقویت میگردند و همچنین میزان ترانزیت هروئین از ایران به سایر بازارهای سودآور در اروپا و مقصدهای دیگر کاهش خواهد یافت. دوره های آموزشی، ابزار تخصصی و حمایت عملیاتی به مقامات ملی در جهت بهبود سازوکارهای موجود انتظامی مطابق با برترین رویه ها و استانداردهای بین المللی ارائه میگردند. دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد از کلیه فرصتها از جمله دوره های آموزشی تخصصی در جهت تأکید به مقامات مذکور بر نیاز به حمایت و احترام به حقوق بشر در طی عملیات کنترل مواد مخدر استفاده خواهد کرد.
علاوه بر ابتکارات عمل عملیاتی در سطح ملی، ارتقای شبکه سازی و همکاری منطقه ای و بین المللی در زمینه مواد مخدر و کنترل قاچاق مواد شیمیایی پیش ساز غیرقانونی مورد تأکید قرار میگیرد. همکاری با افغانستان و پاکستان تحت ابتکار سه جانبه همچنان در کلیه سطوح تسهیل میگردد. در بعد سیاسی، مشارکت فعال ایران در کلیه نشستهای ابتکار سه جانبه (در سطح وزرا، کارشناسان ارشد و فنی) و کلیه اقدامات اعتمادسازی مورد حمایت قرار میگیرد. در بعد عملیاتی این زیربرنامه از فعالیت سلول مشترک برنامه ریزی، دفاتر مرزی ارتباطات و بهبود تبادل اطلاعات میان مرزی، منطقه ای و بین المللی و سازوکار سازی پشتیبانی میکند.
این زیربرنامه از همکاری و هماهنگی میان ابتکار سه جانبه و کشورهای منطقه تحت ابتکار عمل پژوهش دریایی حمایت مینماید. هدف از این ابتکار عمل مقابله با چالش فزاینده مواد مخدر و قاچاق مواد شیمیایی پیش ساز از طریق مسیرهای دریایی است. مداخله دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم در این زمینه از تلاشهای همتایان مربوطه ملی و نهادهای دریایی منطقه به منظور ممانعت از قاچاق هروئین از طریق مسیرهای دریایی حمایت مینماید. همچنین به ابتکار سه جانبه، کشورهای عرب منطقه و جامعه بین المللی در ممانعت از کاربری وسیع خلیج فارس، دریای عمان و آبراههای بین المللی برای قاچاق مواد افیونی و کانابیس (حشیش) کمک میگردد.
همکاری دوجانبه، منطقه ای و بین المللی نیز در چارچوب سایر ابتکارات عمل منطقه ای و بین المللی موجود از جمله برنامه منطقه ای برای افغانستان و کشورهای همسایه، ابتکار عمل معاهده پاریس، برنامه کنترل کانتینر و سایر نهادهای کنترل مواد مخدر تحت شبکه سازی ابتکار عمل شبکه های دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم پیگیری و تسهیل میگردد. علاوه بر این، فعالیتها باعث تقویت ارتباطات و گفتگوی نهادها و مجامع بین المللی و منطقه ای مربوطه میشوند.
زیربرنامه 2: جرم، فساد و عدالت کیفری
هدف از طراحی زیربرنامه فوق حمایت و ارتقای سه حوزه اصلی مشارکت در خصوص 1) بهبود ساختار و چارچوبهای ملی نهادی و تقنینی در زمینه مبارزه با جرایم سازمان یافته فراملی مطابق با کنوانسیون مبارزه با اینگونه جرایم و پروتکلهای الحاقی آن، 2) تقویت ظرفیتهای نهادی ضدفساد مطابق با کنوانسیون مبارزه با فساد سازمان ملل متحد و 3) افزایش اقدامات و ظرفیتهای ملی پیشگیری از جرم و رویه ها و اقدامات عدالت کیفری طراحی گردیده است.
خدمات توانمند سازی تقنینی، آیین نامه ای و سازمانی در حوزه های مبارزه با پولشویی، تأمین مالی تروریسم و معاضدت قضایی تأمین میگردند. این دفتر گسترش همکاری های خود را با همتایان ملی و شرکا اجرایی، علی الخصوص واحد اطلاعات مالی، به منظور نظارت و تحقیق بر پرونده های پول شویی، همکاری واحد اطلاعات مالی با سایر همتایانش در سطح بین المللی و کمک به کشور جهت تعامل و همکاری نزدیک تر با مجامع بین المللی مرتبط با مبارزه با پول شویی و تأمین مالی تروریسم همچون کارگروه اقدام مالی و گروه اگمونت، ادامه خواهد داد. بعلاوه، این زیربرنامه هم افزایی با برنامه جهانی مبارزه با پول شویی دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد را اطمینان می دهد.
زیربرنامه 2 نیز از بهبود ظرفیتها و چارچوب ملی قانون گذاری و نهادی در مبارزه با قاچاق اموال فرهنگی و بازیابی و بازگشت کارهای هنری مسروقه حمایت مینماید. در چارچوب این برنامه همکاری بین المللی و منطقه ای که با چالشهای مشابه مواجهند (به عنوان مثال افغانستان، عراق و ترکیه) با کشورهای مقصد مورد حمایت واقع میشوند.
سایر حوزه های همکاری شامل مبارزه با جرایم سایبری و توقیف کالاها و داراییهای قاچاق میباشند. دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در پی فرصتهای آغاز مشارکت جدید با شرکای اجرایی ملی اجرایی مربوطه، به منظور جهت شناسایی ابزار و رویه های خود مثبت در زمینه مبارزه با انواع جدید جرایم جرم از جمله جرایم محیط زیستی و حیات وحش میباشد را جستجو می نماید.
بخش مهمی از فعالیتها تلاش برای حمایت از همکاری ها و مشارکت منطقه ای و بین المللی در موضوعات مربوط به جرایم سازمان یافته فراملی از طریق تسهیل مشارکت فعال در مجامع، رویدادها و چارچوبهای مربوطه و همچنین حمایت از شبکه گسترده ارتباطات میان همتایان ایرانی و کارشناسان بین المللی است.بعلاوه، دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد به تعامل با همتایان خود در خصوص اهمیت تصویب کنوانسیون مبارزه با جرایم سازمان یافته فراملی و الحاق به پروتکلهای آن از طریق فعالیتهای ترویجی، کارگاههای تخصصی و نشستها ادامه خواهد داد.
در حوزه مبارزه با فساد، زیربرنامه 2 به همتایان ملی و شرکای اجرایی در زمینه نهادینه سازی و اجرای راهبرد جامع و مستحکم ضدفساد مطابق با کنوانسیون مبارزه با فساد سازمان ملل متحد حمایت های فنی ارئه می نماید. همچنین، دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحدهمچنین به کلیه سایر موارد مهم آگاهی سازی و ترویج توجه مینماید.خواهد نمود.
فعالیتهای دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد با هدف تقویت ظرفیتهای ملی به منظور پیشگیری از فساد و ارتقای همکاری های بین المللی در استرداد دارایی ها، معاضدت قضایی و استرداد مجرمین از طریق حمایت فنی از مشارکت ایران در چرخه دوم مکانیزم مرور کنوانسیون مبارزه با فساد سازمان ملل متحد و پیگیری آن اجرا می گردند. بعلاوه، اقدامات و پیگیری های لازم برای دستیابی به کمکهای فنی شناسایی شده در چرخه اول مکانیزم مرور کنوانسیون مبارزه با فساد سازمان ملل متحد ارائه خواهند گردید.مسائل مهم دیگری مانند ارتقای نقش بخش خصوصی و جامعه مدنی در مبارزه با فساد و آگاه سازی و ترویج را با هماهنگی شرکای اجرایی مربوطه مورد توجه قرار خواهند داد.
برآیند 3 مقامات ملی مربوطه را به منظور بهبود اقدامات پیشگیری از جرم و ارتقای نظام عدالت کیفری کارآمد، عادلانه و پاسخگو مطابق با کنوانسیونهای مرتبط سازمان ملل متحد و همچنین هنجارها و استانداردهای جهان شمول مورد حمایت فنی و اصولی قرار میدهد. این مهم حوزه هایی از قبیل سیاستهای پیشگیرانه، دسترسی به معاضدت حقوقی، بهسازی زندانها، جایگزینهای حبس، عدالت برای کودکان و حمایت از شهود و قربانیان را پوشش میدهد. این برآیند به تصویب اسناد حقوقی بین المللی به منظور پیشگیری و مبارزه با تروریسم، به مجرد درخواست مقامات ملی و کمک به بهبود ظرفیتهای پیشگیری از تروریسم در چارچوب هنجارها و استانداردهای بین المللی کمک مینماید.
دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد مقامات ملی را در تشخیص سیاستهای پیشگیری از جرم و عدالت کیفری، مطابق با هنجارها و استانداردهای جهان شمول، اجرای فعالیتهای ترویجی و ظرفیت سازی و ارتقای همکاری های منطقه ای و بین المللی در زمینه پیشگیری از جرم و عدالت کیفری حمایت مینماید.
در کلیه حوزه های فوق، به اشتراک گذاشتن تخصص، دانش، هنجارها و استانداردها جهان شمول، نمونه های موفق، ابزار فنی و دستورالعملها از طریق برگزاری دوره های آموزشی تخصصی و رویدادهای فنی برای مقامات ملی، کارشناسان، دانشگاهیان، بخش خصوصی و سازمانهای جامعه مدنی قسمت اصلی ظرفیت سازی می باشد.
زیربرنامه 3: پیشگیری، درمان و بازتوانی مصرف مواد مخدر و مراقبت از اچ-آی-وی
هدف از زیربرنامه 3، کاهش تقاضا برای مواد مخدر، کاهش عواقب بهداشتی و اجتماعی سوءمصرف مواد و حمایت از افراد، خانواده ها و جوامع محلی آسیب پذیر از اعتیاد به مواد مخدر و اچ.آی.وی میباشد. در این راستا این زیربرنامه از شراکت در 2 حوزه زیر را حمایت کرده و بهبود می بخشد:
1) بهبود برنامههای جامع و مبتنی بر شواهد پیشگیری، درمان، بازتوانی مصرف مواد و بازگشت به جامعه با تأکید خاص بر گروههای درمعرض خطر ؛
2) تقویت و گسترش برنامه ها و خدمات جامع، مبتنی بر شواهد و کیفی بهداشت عمومی در زمینه پیشگیری، درمان و مراقبت از اچ آی وی.
این زیربرنامه در راستای نیل به اهداف خود رویکردی جامع، متوازن و چند بخشی اتخاذ خواهد کرد که شامل پیشگیری، درمان و بازتوانی مصرف مواد و حمایت و انسجام اجتماعی است. زیر برنامه به گسترش کمی و کیفی برنامه های موجود کاهش تقاضای مواد و اچآیوی با تأکید ویزه بر گروه های در معرض خطر پشتیبانی ارزش افزا خواهد نمود.
برنامه های ملی پیشگیری از مصرف مواد از طریق تطبیق و گسترش مقیاس اجرایی راهکارها، ابزار و بسته های آموزشی پیشگیری مبتنی بر شواهد علمی بهبود میابند. خدمات و برنامه های کیفی درمانی تدوین و مورد حمایت واقع می گردند و به زنان، کودکان و مصرف کنندگان محرک های آمفتامینی و مصرف کنندگان چندگانه مواد توجه ویژه اختصاص داده می شود. کارشناسان و مجریان در زمینه های پیشگیری، درمان، بازتوانی و بازگشت مجدد به جامعه هم در بخش عمومی و هم سازمان های مردم نهاد آموزش تخصصی نظام مند به منظور افزایش سطح دانش و بهبود کارآمدی و کارایی خدمات دریافت مینمایند.
فعالیت های این زیربرنامه همچنین شامل ارزیابی کارایی برنامه ها و بسته های مبتنی بر نیاز برای گروه های هدف اولیه می باشند که این امر به بهبود رویه ها و ظرفیت های ملی پایش و ارزیابی در حوزه کاهش تقاضای مواد کمک می نماید و پایه ای مهم برای برنامه ریزی و اجرای آتی میباشد.
در زمینه پیشگیری، درمان و مراقبت از اچ.آی.وی، زیربرنامه 3 از تدوین و گسترش برنامه ها و خدمات کیفی بهداشت عمومی که در دسترس گروه های آسیب پذیر مربوطه از جمله افراد مصرف کننده تزریقی یا غیرتزریقی مواد و زندانیان حمایت مینماید.
راهکارها و ابزارهای مبتنی بر شواهد مربوطه تدوین، بومی سازی و ارزیابی می گردند در حالی که دانسته ها و ظرفیت های مجریان و کارشناسان ملی در مراکز بهداشتی عمومی و خصوصی، مراکز پلیس، زندانها، مراکز گذری و سازمانهای مردم نهاد از طریق برگزاری مراسم و کارگاههای آموزشی بهبود خواهد یافت.
در کلیه حوزه های فوق، زیربرنامه 3 شبکه سازی و همکاری بین المللی و منطقه ای را از طریق موارد زیر تقویت و تسهیل می نماید: گفتگو و شراکت میان کشورهای جنوب-جنوب و کشورهای شمال-جنوب، نشست ها و بازدیدها برای تبادل تجربیات و دانسته ها و مشارکت فعال ایران در جلسات و مجامع مربوطه بین المللی و منطقه ای. این زیربرنامه توجی خاص به فعالیت های حمایت یابی و آگاه سازی جامعه در زمینه کاهش تقاضای مواد و رفع انگ و تبعیض مرتبط با اچ.آی.وی خواهد داشت.
علاوه بر این، زیربرنامه مذکور هم افزایی لازم را با پروژه های جهانی دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم ملل متحد مخصوصا الف) استانداردهای بازتوانی و درمان بین المللی مواد و ب) راهکارهای آن دفتر برای سیاست گذاران تضمین مینماید.
زیربرنامه 4: معیشت های جایگزین و توسعه پایدار
زیربرنامه 4 ابتکارات عمل معیشتهای جایگزین و توسعه پایدار را از طریق اجرای تعدادی از اقدامات جامعه محور در مرزهای مشترک استان های غربی افغانستان با ایران در مناطقی که کشت تریاک و تولید هروئین و مورفین چالش بزرگی هم برای افغانستان و هم برای منطقه و جامعه بین المللی شده است حمایت یابی مینماید. هدف اقدامات و برنامه ها تحت برنامه همکاری کشوری دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم استان های خراسان رضوی و خراسان جنوبی در ایران که هم مرز افغانستان هستند می باشد.
در خلال این زیربرنامه با کنشگران دولتی و غیردولتی در سطوح مرکزی و استانی و همچنین رهبران محلی و اعضای جامعه محلی به منظور حمایت از فرایند ایجاد فرصت های درآمدزایی از جمله غلات پایدار و جایگزینی مزارع، تجارت داخل و خارج از مزرعه، بنگاه های کوچک و متوسط و طرح های مناطق تجاری مرزی همکاری میشود.
فعالیتهای دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد همچنین در راستای تسهیل و تقویت همکاری بین المللی و منطقه ای از طریق اقدامات ظرفیت سازی و شراکت، تبادل تخصص، دانسته ها و برترین رویه ها و همچنین توزیع ابزار و راهکارهای فنی میباشند. بخش قابل ملاحظه ای از فعالیت ها شامل برگزاری بازدیدهای میدانی و مطالعات ارزشیابی، ارائه آموزش های فنی به جوامع محلی و گردهمایی های تخصصی با حضور مقامات کشوری، کارشناسان، دانشگاهیان، بخش خصوصی و سازمان های جامعه مدنی و همچنین اهداکنندگان بین المللی به منظور تبادل و ارائه توصیه ها و یافتن روش های پیشبرد پروژه های معیشت های جایگزین در سطوح محلی از طریق تلاش های جمع آوری کمک های مالی میباشد.
