سیاست‌های رویارویی با موادمخدر/محرک در جمهوری آلمان
مقدمه
بررسی‌های مقایسه‌ای همواره یکی از رویکردهای مناسب در شناسایی و ارزیابی سیاست‌گذاری‌ها در حوزه مسائل و آسیب‌های اجتماعی است. رویکرد مقایسه‌ای به این معنی است که برای سنجش میزان موفقیت و اثربخشی سیاست‌ها، نیاز است دست به مطالعه چارچوب‌های پایه‌ای و محورهای مورد توجه سیاست‌گذاری در موضوع مورد بحث بزنیم.
مطالعات مقایسه‌ای در زمینه سیاست‌گذاری‌های موادمخدر/ روانگردان در میان کشورهایی که عمدتاً از موادمخدر به عنوان نوعی «همه‌گیری» [اپیدمیک] یاد می‌کنند، می‌تواند جهت‌گیری‌های متفاوتی را درمواجهه با مسئله به ما نشان دهد.
آلمان، سوئد، جمهوری چک، ایالات متحده آمریکا، پاکستان، روسیه از جمله کشورهایی هستند که معضل موادمخدر/ روانگردان در آنها به‌نوعی به‌شکل اپیدمیک تجربه شده است و یا این کشورها همچنان در حال دست و پنجه نرم کردن با آن هستند.
آلمان دهه ۸۰ میلادی، سوئد دهه ۹۰ و آمریکا و روسیه فعلی، همگی درگیر شیوع اپیدمیک موادمخدر هستند. مزیت نگاه مقایسه‌ای، در شناسایی چارچوب‌هایی است که به عنوان مبنای سیاست‌گذاری در این کشورها تجربه شده و نتیجه بخش بوده است.
آن چه از بررسی مقایسه‌ای سیاست‌گذاری‌های موادمخدر/ روانگردان در آلمان جالب توجه می‌نماید، توجه سیاست‌گذار به مشارکت همه ذینفعان و بهره‌گیری از مشارکت در قانون‌گذاری در سطوح مختلف مدیریتی اما به‌شکل یکپارچه است. در واقع تکثر تجارب و ایده‌ها بعد از سنجش و اولویت‌بندی به سیاست‌های مشخص با متولیانی مشخص منتهی شده است. حتی سازمان‌های مردم نهاد نیز در عین حفظ استقلال عملیاتی خود برای کمک به محقق شدن اهداف سیاست‌گذاری کلان، ابتکارهای متناسب با آن را ارائه داده‌اند. هماهنگی میان بازیگران سیاست‌گذار[فدرال، ایالات، شهرداری‌ها، کمیسیون و یا کمیته‌های فدرال] و حوزه سازمان‌های مردم نهاد و جامعه مدنی از جمله ویژگی‌های مشخص سیاست‌گذاری در جمهوری فدرال آلمان است. در واقع سیاست‌گذاری مواد مخدر/ روانگردان چتری است که در ذیل آن استراتژی‌های هر کشور تعیین می‌گردد. با توجه به اولویت‌های تعیین شده در این استراتژی، هماهنگی برای اتخاذ برنامه اقدام ملی یا فدرال صورت بندی می‌شود. اگر مدل‌های سیاست‌گذاری‌های موادمخدری/ روانگردان را طبق تقسیم بندی زیردسته بندی کنیم:
الف) سیاست‌گذاری دستوری (عقلایی- عمودی)؛
ب) سیاست‌گذاری تعاملی ساختارمند (مشارکت کنندگان چندگانه همراه با اقتدار پخش شده)؛
ج) سیاست‌گذاری روایی (فرآیندهای چندگانه طرح مسئله، دانش علمی تنها بخشی از طرح مسئله است).
سیاست‌گذاری موادمخدر در آلمان در دسته دوم قرار می‌گیرد. عمدتاً کشورهایی که سیاست‌گذاری‌های موادمخدر/ روانگردان را بر محور تعامل بازیگران متکثر و در عین حال به شیوه‌ای ساختارمند انجام می‌دهند، ترکیبی از سیاست‌های مقابله با کاهش آسیب و پیشگیری را دنبال می‌کنند.
فرنگیس بیات
