گاهنامه خبری بهار ۱۳۹۶

پیش‌گفتار

روندهای سوءمصرف مواد در گوشه‌و کنار دنیا به‌ویژه کشورهای منطقه‌ی جنوب و جنوب غرب آسیا حکایت از سیر صعودی مصرف مواد صنعتی نظیر اوپیوئیدهای صنعتی و مواد روان‌گردان جدید دارد. زنگ هشدار این روندها نه‌تنها منحصر به منطقه‌ی خاورمیانه نمی‌شود؛ که پهنه‌ی کشورهای غربی را نیز فراگرفته و افزایش میزان مرگ ناشی از بیش‌مصرفی اوپیوئیدهای کشنده‌ی صنعتی در آمریکای شمالی به‌ویژه ایالات متحده‌ی آمریکا مؤید این حقیقت دردناک است. هرچند مقامات آمریکایی در رابطه با رشد فزاینده‌ی تولید مخدرهای صنعتی جدید گه‌گاه انگشت اتهام را به‌سوی کشورهای آسیای شرقی به‌ویژه چین که منبع بزرگ پیش‌سازهای شیمیایی است دراز می‌کنند؛ اما به‌نظر می‌رسد عواید سرسام‌آور حاصل از تجارت این دست از مواد در کشورهای غربی پای باندها و سندیکای فراملی قاچاق سازمان‌یافته را به این حوزه کشانده‌است. افزون بر این، نباید از نقش برخی متنفذان سیاسی فاسد به عنوان بازیگر بین‌المللی تجارت غیرقانونی مواد مخدر در کشورهای غربی غافل شد.

          در چنین شرایط اسفناکی که تقریباً در تمامی کشورهای منطقه‌ی خاورمیانه به‌ویژه همسایگان غربی و کشورهای حاشیه خلیج فارس و شمال قاره‌ی آفریقا، گرایش به مواد صنعتی رو به فزونی است و بیشترین ماده‌ مخدری که از آن سوء مصرف می‌شود قرص‌های ترامادول و کپتاگون است، دور از ذهن نیست تا آینده‌ی نزدیک پای اوپیوئیدهای صنعتی جدید نظیر U-47700 و همچنین کانابیس صنعتی به‌کشور جمهوری اسلامی ایران بازگردد. با تحلیل و ارزیابی روندهای موجود،  علاوه بر هشیاری مقامات حوزه‌ی مقابله با عرضه و پلیس مبارزه با مواد مخدر، ملاحظاتی نیز می‌بایست در برنامه‌های کاهش آسیب و درمان اعمال گردد؛ چرا که بیم آن می‌رود میزان مرگ ناشی از بیش‌مصرفی مخدرهای صنعتی کشنده‌ی حاوی فنتانیل از یک سوء و رفتارهای پرخطر مصرفی نظیر مصرف تزریقی منجر به افزایش آمار مرگ معتادان و شیوع بیماری اچ‌ای‌وی و هپاتیت c شود. افزایش روندهای چنددارو مصرفی نیز که چند صباحی است مورد عنایت و بررسی قرار گرفته حوزه‌ی درمان و کاهش آسیب  را با چالشی جدی موجه ساخته‌است.

مؤسسه هم‌اندیشی جهانی راه‌برتر در راستای ارتقاء آگاهی مسئولان و نهادهای ذیربط و مراکز مطالعاتی و با استعانت از خداوند متعال به‌عنوان بخشی از رسالت خود به نشر خبرهای حائز اهمیت پیرامون روندهای تولید و تجارت غیرقانونی مواد مخدر، و تبیین رویکردها، سیاست‌ها و برنامه‌های برخی دولت‌ها در حوزه‌ی مقابله با عرضه، کاهش تقاضا، کاهش آسیب و درمان می‌پردازد. در همین راستا، خبرنامه‌ی شماره‌ی هفت، پیش روی شما مسئولان و تصمیم‌سازان ارجمند قرار گرفته‌است. این خبرنامه متشکل از دو بخش است. در بخش نخست، آخرین خبرهای مخدری با تمرکز بر کشورهای منطقه‌ی خاورمیانه و برخی کشورهای غربی ارائه شده‌است. بخش دوم به ارائه‌ی خلاصه‌ای از دو گزارش تأثیرگذار که به‌طور سالانه توسط اداره‌ی امور بین‌الملل مواد مخدر و اعمال قانون وزارت امور خارجه‌ی ایالات متحده‌ی آمریکا (INCSR) و مرکز اروپایی نظارت بر مواد مخدر و اعتیاد (EMCDDA) منتشر می‌شود اختصاص یافته‌است. امید است این مجموعه مورد بهره‌برداری قرار گیرد و گامی مؤثر در راستای تقویت برنامه‌های پیشنهادی بردارد.

(بهار ۹۶)