عود اعتیاد یا بازگشت به مصرف مواد
عود اعتیاد یا بازگشت به مصرف یکی از مراحل بسیار مهم درمان اعتیاد به حساب می‌آید. عود اعتیاد زمانی رخ می‌دهد که یک نفر با سابقه اعتیاد در گذشته، پس از مدتی رفتار اعتیادآور خود را از سر بگیرد. اگر فردی که در تلاش برای ترک اعتیاد است، حتی یکبار اقدام به مصرف کند دچار عود شده است.
موضوع عود اعتیاد یا بازگشت به مصرف در زمینه درمان این معضل از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا نرخ بازگشت به مصرف در میان متقاضیان ترک اعتیاد نسبتاً در جهان بالاست. به گفته مسئولان ستاد مبارزه با مواد مخدر جمهوری اسلامی ایران، این نرخ در ایران حدود 90 درصد است. یعنی 90 درصد افرادی که در کشور اقدام به ترک اعتیاد می کنند، به مصرف مجدد باز می‌گردند. از این رو به نظر می‌رسد فرایند درمان معتادان را نباید به صرف طی دوره سمزدایی و خروج فیزیکی مواد از بدن فرد محدود دانست؛ بلکه کنار گذاشتن سوء مصرف مواد نیازمند تصمیم، تغییر در نگاه و سپس اصلاح افکاری است که موجد اعتیاد هستند.
البته نباید تصور کرد که عود اعتیاد صرفاً به مصرف مجدد گفته می‌شود. برای افرادی که به انجام یک رفتار خاص – مثلاً بازی های کامپیوتری، روابط جنسی، قمار و … – اعتیاد پیدا کرده اند نیز، عود مصداق می‌یابد و در قبال آنان به بازگشت بی ضابطه به رفتار یاد شده، عود گفته می‌شود. همچنین درباره افرادی که بنا دارند یک رفتار خاص (از جمله مصرف یک ماده یا انجام رفتار مشخصی) را کنترل کنند و به طور کامل کنار بگذارند، نیز عود به معنای از دست دادن برنامه آگاهانه برای مصرف و غرق شدن بی‌ضابطه در آن رفتار خواهد بود.
البته گفتنی است عود اعتیاد یا بازگشت به مصرف لزوماً به معنای شکست فرد در ترک اعتیاد یا قطع شدن این فرایند نیست، بلکه معمولاً افراد متقاضی ترک تا پیش کامل کردن فرایند ترک، چند بار دچار لغزش و بازگشت به مرف می‌شوند. در واقع باید گفت که عود را لزوماً نباید منفی در نظر گرفت، بلکه در برخی مواقع عود یکی از مراحل طبیعی فرایند ترک اعتیاد است. در واقع معمولاً معتادان این مراحل را به ترتیب از سر می گذرانند؛ 1- انکار نیاز به کمک و ترک، 2- فکر کردن به مشکلات ناشی از مصرف 3- فکر کردن به ترک اعتیاد 4- اقدام عملی برای ترک اعتیاد 5- عود اعتیاد 6- تصمیم مجدد به ترک و … اگر مراحل ذیل به صورت یک چرخه درآمده و مدام تکرار شوند، فرد شانس کنار گذاشتن کامل مواد را از دست می‌دهد، اما اگر این وضعیت با تصمیم دوباره برای ترک همراه شود و به اقدام مجدد برای کنار گذاشتن بیانجامد فرد می تواند از دفعه قبل فراتر رفته و به نتایج بهتری نیز دست پیدا کند.
بازنشر این مطلب صرفاً با ذکر منبع «کادراس» بلامانع است.
