معمای مخدری افغانستان برای غرب

تجارت تریاک در افغانستان بخش عمده ای از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می دهد، زیرا کشت خشخاش در اکثر استانها زندگی و معیشت مردم را تامین می کند.

طالبان قصد دارد که این شیوه زندگی را در افغانستان تغییر دهد و به وابستگیِ تجارت غیرقانونی مواد مخدر در آنجا پایان دهد. اما چنین موفقیتی – با این فرض که این اسلامگرایان بی پروا به وعده خود پایبند باشند- می تواند به خاطر ملت هایی باشد که اکنون در تلاش هستند تا شهروندان خود را از این کابوس که تحت کنترل طالبان هستند، خارج کنند.

پایان دادن به وابستگی افغان ها به درآمد حاصل از مواد مخدر کار بدی نخواهد بود. تجارت تریاک بخش عمده ای از تولید ناخالص داخلی شده است ، زیرا کشت خشخاش در اکثر استانها زندگی و معیشت مردم را تامین می کند.

برای بریتانیا و متحدان غربی آن ، ارزیابی مزایای توقف سیل مواد مخدر غیرقانونی که به کشورهایشان وارد می شود یک چالش است و با مشکلاتی چون برخورد با یک دولت کاملا بی رحم که سابقه وحشتناکی در زمینه حقوق بشر دارد، همرا است. علاوه بر این، عدم توقف موثر جریان مواد مخدر می تواند باعث ورود کشورهایی مانند چین ، روسیه و ایران به این موضوع شود.

براساس برآوردهای سازمان ملل متحد، در سال 2020 ، کشاورزان افغان حدود 2300 تن تریاک تولید کردند. این کشور بیش از 90 درصد از عرضه جهانی غیرقانونی و 95 درصد از بازار انگلستان را به خود اختصاص داده است. علیرغم حضور غرب در این کشور که در این ماه به پایان رسید و با وجود کاهش قیمت، آخرین برآوردها رکوردزنی در تولید را نشان می دهند. در همین حال، سود بیشتر حاصل از مواد مخدری به اسم شیشه باعث رونق کشاورزی افغانی ها و افزایش کشت گیاه این مواد یعنی «افدرا» شده است.

این اولین بار نیست که طالبان و دولت های غربی با این مسئله پیچیده مواجه می شوند. بر اساس یک نظرسنجی از سوی سازمان ملل متحد، طالبان بین سال های 2000 تا 2001 ، در دوران حکومت قبلی خود ، توانستند تولید مواد مخدر را سرکوب کنند و برداشت تریاک را بیش از 90 درصد کاهش دهند. اما این امر پیامدهای شدیدی برای در دست گرفتن قدرت این گروه اسلام گرا در پی داشت.

در ابتدا ، این امید که این اقدام باعث به رسمیت شناخته شدن دیپلماتیک از سوی کشورهای جهان شود، هنگامی که سازمان ملل متحد تحریم های جدیدی را بر حمایت طالبان از اسامه بن لادن پس از 11 سپتامبر اعمال کرد ، بی نتیجه ماند.

از بین بردن معیشت کشاورزان بیشمار ، حتی برای طالبان مشکل سازتر شد و حمایت داخلی آنها را کاهش داد. این گروه شبه نظامی با شورش دهقانان روبرو شدند و پس از حمله متحدان غربی در 2001 ، آنها بخاطر عدم حمایت همین مردم کنترل امور را از دست دادند.

برخی استدلال می کنند که طالبان در سال 2001 سقوط کرد زیرا سرکوب تولید مواد مخدر به درآمدهای مالیاتی خود آنها ضربه زد. اما جاناتان گودهند ، استاد دانشکده مطالعات شرقی و آفریقایی، گفت که این استدلال اشتباه است. او توضیح داد: “این سیاست پیرامون آن بود. در واقع استرس و فشاری زیادی که در میان دهقانان ایجاد شد باعث این عدم حمایت شد.”

این بار اما به نظر می رسد که اسلامگرایان طالبان درس خود را آموخته اند. ذبیح الله مجاهد ، سخنگوی طالبان در اولین کنفرانس مطبوعاتی خود پس از بدست گرفتن کابل توسط این گروه گفت: “افغانستان دیگر کشوری برای تولید تریاک نخواهد بود.” البته او اینگونه ادامه داد که: “جامعه بین المللی نیز باید به ما کمک کند.”

لعنت به شما اگر مواد مخدر تولید می کنید

طالبان خود به درآمد حاصل از تریاک متکی نیست، اگرچه پول حاصل از آن مکمل درآمد آنها است. اینکه  طالبان در تجارت مواد مخدر دخالت دارد یا خیر مورد تردید است ، اما طبق تحقیقات انجام شده ، این گروه بیشتر از مالیات ناشی از بازار سیاه به مالیات ناشی از تجارت قانونی گرایش دارد.

این در حالیست که بودجه دولت های غربی مورد نیاز است تا به جوامع فقیر افغان کمک کند تا از تولید این مواد مخدر به عنوان یک منبع درآمد قابل اعتماد جلوگیری کنند.

امروز این نیاز ضروری تر از همیشه است. هرج و مرج کنونی در کشور ، فرصتی برای رونق بیشتر تجارت مواد مخدر است ، زیرا یک وضعیت سیاسی ناپایدار ، زمینه اصلی رشد بازارهای سیاه است.

گودهند استدلال کرد که با این وضعیت ، متوقف کردن تجارت مواد مخدر در آینده نزدیک «برای هیچ کس در اولویت نخواهد بود. بنابراین این تجارت رشد خواهد کرد.»

این احتمال باعث نگرانی از افزایش حتی بیشتر پخش هروئین در سراسر اروپا شده است که باعث کاهش قیمت مواد مخدر خطرناک و تشدید بحران هزینه های بهداشتی در بریتانیا می شود.

جرمی هانت ، وزیر مشاور سابق در کابینه و وزیر بهداشت و مراقبت های اجتماعی بریتانیا گفت: «این خطر ناخواسته ترین مورد از لیست بلند بالای پیامدهای ناخواسته ناشی از تصمیم فاجعه بارِ خروج از افغانستان است.»

مقابله با افزایش احتمالی واردات مواد مخدر حتی پس از برگزیت (خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا)  دشوارتر خواهد بود ، زیرا انگلستان دسترسی مستقیم خود به منابع اطلاعاتی جرم در اتحادیه اروپا را از دست می دهد.

سخنگوی آژانس ملی جرم و جنایت گفت: «کشت تریاک در افغانستان سیر صعودی داشته است و بی ثباتی احتمالی کشور در ماه ها و سال های آینده پس از خروج نیروهای غربی بر سطح تولید تأثیر می گذارد.» وی افزود: «از طریق شبکه ارتباطی بین المللی ما ، ما به همکاری با شرکای خود در منطقه برای مقابله با تهدیدات جدی و جنایت سازمان یافته از جمله تجارت مواد مخدر کلاس A ادامه خواهیم داد.»

برای مطالعه بخش دوم این مقاله کلیک کنید…