بازدید از مرکز سلامت رفاه – جمشیدیه
بسمه تعالی
مدیر محترم کادراس
موضوع : بازدید از مرکز سلامت رفاه – جمشیدیه
با سلام و تحیت
احتراما؛ گزارش دیدار مورخ ۲۱ اسفند ماه ۱۳۹۷ پژوهشگران کادراس از مرکز سلامت رفاه (مرکز ترک اعتیاد جمشیدیه) به شرح ذیل به همراه پیشنهادات در این زمینه ارایه می گردد:
یکم) گزارش دیدار
یکی از مهمترین محور های کنترل معضل اعتیاد، درمان معتادانی است که نیازمند کمک هستند. در ایران مراکز مختلفی تحت عنوان ماده ۱۵ و ماده ۱۶ قانون مبارزه با مواد مخدر، تحت عنوان مراکز اجباری و داوطلبانه ترک اعتیاد وجود دارد. یکی از این مراکز غیردولتی ترک اعتیاد مرکز جمشیدیه با مدیریت مشترک دو برادر بانام افشار می باشد. این مرکز با ارائه خدمات هتلینگ و درمانی بر اساس روش «پرهیزمدار» و با استفاده از کادر درمانی که شامل روانکاو، روان شناس، پزشک متخصص و مشاور، و همچنین امکانات ویژه ای نظیر، سالن ورزشی، استخر، اتاق سم زدایی، اتاق مشاوره، اتاق های استراحت و مرکز استراحت ویژه در اختیار افرادی گزارده شده است که به رهایی از اعتیاد فکر می کنند. بر اساس گفته های مسئول پذیرش، فرایند درمان بیماران طی ۲۱ روز انجام می شود و مرکز گنجایش پذیرش ۶۰ نفر را دارد.
برنامه های مرکز به صورت روزانه شامل مشاوره های گروهی، فردی و گفتگوها در چارچوب گروه های همتا است. مهمترین مواد مورد استفاده توسط مراجعان این مرکز محرک هایی همچون، گل و سپس شیشه است، مراجعه کنندگان عموماً جوان و در رنج سنی ۱۴-۴۰ سال و حتی افرادی با سن ۱۴ و ۱۳ سال برای ترک به این مرکز مراجعه می کنند. افراد مراجعه کننده عموماً تحصیل کرده و دارای تحصیلات فنی، مهندسی و پزشکی هستند و به مرحله ای رسیده اند که وابستگی به مواد زندگی آن ها را مختل کرده است. حتی گاهی برخی از این افراد برای چندمین بار در یک سال جهت ترک مراجعه مجدد دارند که نشان از نقص درمان این مرکز و فراهم نبودن شرایط اجتماعی بر ای توانبخشی این افراد است.
موسسه کادراس، مرکزی تحقیقاتی و پژوهشی تمام تلاش خود را در آگاهی رسانی به صورت علمی و تحقیقی برای افرادی که به این نتیجه رسیده اند که کنترل اعتیاد قبل از هر چیزی نیاز به پشتوانه ای علمی دارد، و در مراحل بعدی روش درمانی علمی، اخلاقی، انسانی و نهایتا اعتماد دو جانبه ای که در این مرکز نه دیده شد و نه احساس گردید.
هدف اصلی تأسیس این گونه مراکز، نه کمک به بهبود بیماران و توانبخشی فرد معتاد، بلکه فراهم کردن مکانی برای قشری خاص یعنی افراد مرفه متمکن پول دار و از طبقه بالای جامعه است که بتوانند از عهده مخارج خود برآیند و در نتیجه نفع اقتصادی ویژه ای برای این مراکز و مسئولان آن داشته و دارد که مرکز مذکور از این امر مستثنی نبوده و مسئولانش نیز موکدا در حین مذاکره؛ نفع اقتصادی را گوشزد و یادآوری می نمودند!
دوم) پیشنهادات
- موسسه کادراس و با توجه به جایگاه پژوهشگران آن به عنوان مرکزی تحقیقاتی و پژوهشی، نیاز به استفاده از تجربه این دست از مراکز دارد، اما در چارچوب تیمی که بتوان با عنوان کانون اجتماعی و با حسی مشترک ایجاد ارتباط کرد. از منظر این مراکز دولت و کار علمی و پژوهشی هیچ گاه نتوانسته کمکی به فرایند کمک به فرد معتاد کند، چرا که به نظر می رسد حصول منافع اقتصادی برای آن ها در اولویت است تا کمک به فرد معتاد. بنابراین نه اعتقادی به امر پژوهش و تحقیق در این زمینه دارند و نه میل و رغبیت درهمکاری جدی با مراکز تحقیقاتی در این حوزه دارند.
- انتقادات شدیدی که از سوی مسئولان این مرکز مبنی بر عدم کمک و همکاری دولت و حتی سازمان بهزیستی وجود داشت در برگیرنده دو نکته مهم است: اول این که؛ برای کار درمان نیاز به یک رویه واحد بر اساس مقتضیات خاص جامعه و نوع ماده مصرفی می باشد. روش ترک پرهیزمدار در این مرکز به گفته مسئول آن بهترین روش است در حالی که بر اساس گفته های خودشان میزان عود دوباره و بازگشت فرد به مصرف مواد بسیار بالا رفته و نمی توان عملا در طی ۲۱ روز حرف از ترک مواد زد. در مقابل انتقاد جدی به درمان معتاد از طریق دارو داشتند؛ به عنوان مثال به تجویز متادون در برخی از مراکز ترک اجباری نقد اساسی داشتند.
- بر اساس مشاهدات می توان گفت عملاً حوزه درمان بسیار آشفته است و رسالت کادراس در حوزه پیشگیری بسیار برنامه ریزی شده و درست است. پیشنهاد می شود با انجام کارهای تحقیقاتی در حوزه پیشگیری و ارتباط با مراکز تاثیر گذار مانند ستاد مبارزه با مواد مخدر، سازمان بهزیستی، وزارت بهداشت و درمان، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و … همچنین سازمان های مردم نهاد تولیدات موسسه به صورت پیام هایی تأثیرگذار در حوزه پیشگیری به اطلاع و هم اندیشی سازمان های مهم برسد تا در سیاستگذاری های و اجرای برنامه ها، تاثیر گذار باشد. دوم، به نظر می رسد ایجاد انسجام و اتحاد درونی میان مراکز تحقیقاتی و سازمان های مردم نهاد با سازمان های دولتی و تبادل اطلاعات بتواند تأثیر مهمی بر کنترل معضل اعتیاد و سیاست سازی بر اساس نقاط ضعف از خود بروز نماید.
- حوزه درمان اعتیاد نیاز به افرادی دارد که خودشان در این فرایند حضور داشته و با تجربیات فراوان و با استفاده از کادر متخصص و روشی مناسب، کمک به بهبودی فرد کند. حضور افرادی که وابسته به ساخت قدرت هستند و با امکانات ویژه خود می توانند مجوز مراکز بسیار مجهز را با نگاه قالب اقتصادی و سود اقتصادی دریافت نمایند، نه تنها کمکی به بهبود معتادان نمی کند بلکه با عنایت به استیصال خانواده ها در این خصوص روشی نوین برای سود اقتصادی به حساب می آید. متولیان این مراکز نیاز است دارای تحصیلات عالی در حوزه روان شناسی، جامعه شناسی و پزشکی باشند، که دغدغه اصلی آن هاکمک به بهبودی واقعی معتادان باشد نه معتادان را قلک درآمدزایی خود تلقی نمایند و از بازگشت چندباره و صدباره آن ها بال و پر در آورند!
- درمان به تنهایی در زنجیره کمک به فرد معتاد کافی نیست. بر اساس گفنه های مسئول مرکز ترک اعتیاد جمشیدیه، بسیاری از افراد به این دلیل که جایگاه و شغل مناسبی نمی توانند پیدا کنند، مجدداً روی به مصرف مواد می آورند و همان تجربیات گذشته خود را اما با اثرات سوء بیشتر تجربه می کنند.
در خاتمه ازحضور و همکاری مثبت و صمیمانه سرکارخانم سهرابی و جناب آقای گلشاهی، در این نشست ودیدار تشکر و قدر دانی می نمایم.
