کدام عوامل به جهش سطح زیر کشت خشخاش در افغانستان انجامیده اند؟

بررسی دقیق میزان خشخاش در افغانستان نشان می‌دهد، سطح زیر کشت این محصول از سال 1994 تا 2021 به طور متوسط روندی افزایشی را از سرگذرانده و چندین بار جهش یافته است. بحران سیاسی در افغانستان از 20 سال پایانی سده بیستم میلادی شدت یافت و از آن هنگام به بعد بجز یک بازه یک ساله (2000 – 2001) سطح زیر کشت خشخاش در این کشور همواره در حال افزایش بوده است. در این مدت افغانستان بی‌ثبات‌ترین وضعیت تاریخ خود را از سر گذرانده و در فقدان یک اقتدار مرکزی امکان مبارزه منسجم با کشت، تولید و ترانزیت و فروش مواد مخدر را نیافته است؛ در سال 1979 نظامیان شوروی سابق به افغانستان هجوم بردند و این کشور را به اشغال خود درآوردند. در نتیجه این تهاجم جنگ داخلی افغانستان را فرا گرفت. با خروج نیروهای شوروی در سال 1989، مجاهدین افغانستانی پس از سلطه بر کابل، ، مشغول جنگ داخلی، بویژه پس از ظهور طالبان در این کشور بودند. . در سال 1996 طالبان موفق شد بیشتر مناطق افغانستان را تحت سیطره خود درآورده و تشکیل حکومت جدیدی را اعلام کند. طالبان در این مقطع و تا اواخر سال 2000 مخالفت چندانی با کشت خشخاش و تولید مواد مخدر ابراز نکرد، اما در این سال به منظور کسب مشروعیت بین المللی فتوایی برای ممنوع ساختن کشت و تولید مواد مخدر صادر شد. فتوای مذکور و اجرای سخت‌گیرانه آن باعث شد سطح زیر کشت خشخاش در افغانستان 90 درصد کاهش یابد. تهاجم نیروهای ائتلاف آمریکایی به افغانستان در سال 2001 بار دیگر روند وقایع را شدیداً تغییر داد و باعث شد سیاست برخورد با کشاورزانی که خشخاش می‌کاشتند، کنار گذاشته شود.

تنها یک سال پس از اشغال افغانستان سطح کشت خشخاش به نزدیکی‌‎های پیش از اعمال سیاست منع کشت رسید (60 هزار هکتار) و در سال 2004 به 130 هزار هکتار بالغ شد. جهش بعدی در سال 2007 به وقوع پیوست و سطح زیر کشت خشخاش به 180 هزار هکتار رسید. اما بالاترین رکورد افغانستان از این منظر را در سال 2017 شاهد هستیم که 330 هزار هکتار از خاک افغانستان به کشت خشخاش اختصاص پیدا کرده است. رکورد سال 2017 دیگر هرگز تکرار نشد و در سال 2021، 150 هزار هکتار زیر کشت خشخاش رفته است. به این ترتیب می‌توان گفت از سال 1994 تا 2021 در مجموع بررسی ارقام مربوط به سطح زیرکشت خشخاش در افغانستان به طور متوسط صعودی بوده است.

در ارزیابی سطح زیر کشت خشخاش در سال ۲۰۱۷ در افغانستان، میزان سطح کشت خشخاش براساس مکانیزم تفکیکی به ولایات رتبه بندی و طبقه بندی شده است. از ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۷ میزان کشت به دو برابر افزایش یافت و نگرانی های بسیاری را در سطح جهانی برانگیخت. به طور عمده افزایش کشت خشخاش در سال ۲۰۱۷ در ولایت هایی انجام شده که مرکز کشت به حساب می آیند. از این میان بیشترین افزایش کشت در ولایت هلمند اتفاق افتاده که نسبت به سال گذشته ۶۳٫۷۰۰ هکتار افزایش (بیش از ۷۹ درصد) را نشان می دهد. این ولایت به تنهایی نیمی از افزایش کشت خشخاش افغانستان در سال های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ را به خود اختصاص داده است. در سال ۲۰۲۱ کشت خشخاش کاهش داشته است که به تفکیک مناطق بدین گونه بوده است: منطقه غربی ۵۰ درصد کاهش (۱۸۱۰۰ هکتار)، منطقه جنوب غربی ۹ درصد کاهش (۱۳۲۰۰ هکتار)، منطقه شمالی ۵۷ درصد کاهش (۱۳۰۰۰ هکتار) و منطقه شمال شرق ۴۶ درصد کاهش (۳۱۰۰ هکتار).

بازنشر این مطلب صرفاً با ذکر منبع «کادراس» بلامانع است.