بیکاری عامل اصلی بروز اعتیاد از نظر گلستانی‌ها

آسیب‌های اجتماعی یکی از پیچیده‌ترین و البته نگران کننده‌ترین مولفه‌هایی است که آینده بسیاری از کشورها را به مخاطره انداخته و مدیران و مسوولان آنها را به شدت در اندیشه یافتن راهکارهای مناسب برای پیشگیری و مقابله با این آسیب‌ها فرو برده است.

در کشور ما نیز وقتی رهبر معظم انقلاب یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های خود را حوزه آسیب‌های اجتماعی دانسته و شخصا جلساتی را به صورت مرتب و مداوم در این باره با حضور وزیر کشور و مسوولان نهادهای مربوط تشکیل می‌دهند باید فهمید که نقش و اهمیت این موضوع در آینده کشور به چه میزان است.

اما عمده نظرات کارشناسی در دنیا و به ویژه در کشور ما نشان می‌دهد که اعتیاد به مواد مخدر بزرگترین و ریشه‌ای‌ترین آسیب اجتماعی است که به عنوان آسیبِ مادر، مولد آسیب‌های اجتماعی دیگر شده و عملا از درون آن فقر، سرقت، بزهکاری، نزاع و حتی قتل نیز بیرون می‌آید.

مسوولان جهاد دانشگاهی استان گلستان در پایان سال گذشته در اقدامی شایسته اقدام به برگزاری یک سنجش میدانی برای دریافت انگاره‌ها و نظرات مردمی در حوزه پیشگیری و مبارزه با مواد مخدر و به طور کلی فعالیت در این حوزه کرد.

از این رو با «ابراهیم شهبازی» مدیر مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران موسوم به «ایسپا» در استان گلستان که مجری و انجام‌دهنده اصلی این پژوهش بوده است گفت و گویی ترتیب داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه مشاهده می‌کنید:

فارس: این تحقیق را با چه هدفی دنبال کردید؟

شهبازی: این طرح که در اسفندماه سال 1397 اجرایی شده و به نتیجه رسیده است با عنوان و هدف سنجش نگرش مردم استان گلستان نسبت به مواد مخدر و روانگردان‌هاست که در چندین بخش متفاوت تهیه شده که به کامل علمی و زیر نظر مرکز «افکارسنجی ایسپا» و نظارت علمی «رضا یازرلو» عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور استان گلستان انجام شده است.

بیش از همه موارد هدف از انجام این پژوهش شناخت ریشه‌های پدید آمدن اعتیاد، نقش گروه‌های مختلف در پیشگیری و مقابله و میزان رضایتمندی مردم از عملکرد دستگاه‌های مختلف بوده است که البته در کنار این یافتن راه‌های بهینه برای پیگشیری و درمان نیز در این مقاله دیده شده است.

* نیروی انتظامی موفق‌ترین دستگاه از نظر مردم

فارس: آیا تمام بخش‌های این پژوهش منتشر می‌شود؟

شهبازی: تمامی نتایج این پژوهش به همراه تحلیل‌های داده‌ای و عمل مربوط به آن به مدیران ارشد استانی و شهرستان‌ها تقدیم خواهد شد تا با رعایت طبقه‌بندی و نظرات این عزیزان در اختیار رسانه‌ها و مردم قرار بگیرد. این اقدام به این دلیل است که برخی از نتایج محرمانه و دارای ابعاد امنیتی و یا حفاظتی برای کشور و استان است که تشخیص و صلاحدید تصمیم‌گیری نسبت به آن بر عهده مسوولان مربوطه است.

فارس: انگاره‌های مردمی درباره عملکرد ادارات در حوزه مبارزه با مواد مخدر چه بود؟

شهبازی: به نظر بنده مردم بهترین قضاوت کنندگان و صادق‌ترین آنها در این حوزه هستند و باید به نظر آنها با دقت و تامل بسیار نگریست هرچند نباید از عدم اطلاعات برخی از جامعه آماری از نقش اصلی و وظایف هر کدام از دستگاه‌ها به صورت تخصصی نیز به سادگی عبور کرد اما قطعا در نهایت این موضوع نیز تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر نتایج نخواهد گذاشت.

مردم استان گلستان بر اساس این پژوهش بیشترین رضایت خود را در مقابله و مبارزه با نیروی انتظامی و پرسنل تلاشگر این حوزه داشته‌اند به شکلی که بیش از 60 درصد مردم عملکرد این نهاد را خوب و خیلی خوب دانسته و الباقی نظرات متوسط و ناموفق را در نظر گرفته‌اند.

این آمار در ادارات دیگری همچون بهزیستی، آموزش و پرورش، بهداشت و درمان، مجموعه ادارات وزارت کشور، صدا و سیما، تبلیغات اسلامی، حوزه علمیه و بسیج موفقیت کمتری را نشان می‌دهد که حاکی از نظر مردم بمنی بر ناموفق بودن این ادارات در برخورد جدی با مواد مخدر است.

* بیکاری، دوست ناباب و دسترسی آسان به مواد مخدر مهم‌ترین عوامل اعتیاد

فارس: مهمترین عوامل موثر در پدید آمدن اعتیاد چیست؟

شهبازی: شاید مهم‌ترین سوال و نکته در این پژوهش در کنار راه حل‌ها و پیشنهادها یافتن پاسخ همین سوال از دل پژوهش باشد.

بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل این پژوهش عواملی از جمله بیکاری با 73 درصد، دوست ناباب با 60 درصد، دسترسی آسان با 43 درصد و مشکلات خانوادگی با 41 درصد مهم‌ترین علت‌های پدید آمدن اعتیاد در فرد از نظر مردم بوده است.

در این رتبه‌بندی در مراحل بعدی خانواده، ثروت بالا، زندگی در محل آلوده، لذت‌طلبی، سواد ناکافی، نبود اوقات فراغت و در نهایت توطئه‌های بیگانگان با 3/1 درصد در رده‌های انتهایی قرار می‌گیرند.

فارس: چه عواملی بر اساس این پژوهش نقش پیشگیری کننده را ایفا می‌کند؟

شهبازی: براساس نتایج این پژوهش مردم نقش خود فرد را در پیشگیری از ابتلا به اعتیاد 84 درصد دانسته و نقش خانواده و دوستان را نیز به ترتیب 78 و 41 درصد عنوان کرده‌اند.

در مراحل بعدی نیز 18 درصد از مردم به نقش دوست خوب، 14 درصد به نقش مدرسه، 14 درصد به صدا و سیما و 13 درصد به نقش دولت اشاره کرده‌اند.

* تخصیص اعتبار به سمن‌ها در اولویت باشد

فارس: پیشنهادات عملیاتی شما پس از این پژوهش چیست؟

شهبازی: در نهایت و پس از پایان پژوهش طبیعتا چندین پیشنهاد را مدنظر قرار داده‌ایم که اگر بخواهیم به مهم‌ترین آنها اشاره کنیم باید از نیازسنجی عملیاتی از حوزه عمومی جامعه و دور شدن از جلسه‌زدگی با هدف ورود به کف جامعه، تاکید بر نقش خود فرد و آموزش به جوانان و خانواده‌ها، تلاش برای ریشه‌کن کردن ریشه‌های اعتیاد نه معلول‌ها، تخصیص اعتبار برای سازمان‌های مردم نهاد به ویژه در حوزه پیشگیری و توانمندسازی و در نهایت حمایت از طرح‌های اشتغالزا در حوزه جوانان و بهبودیافتگان نام ببریم که هر کدام شرح اجرایی خاص خود را نیز دارند.