مسیرهای قاچاق هروئین به روسیه

همجواری روسیه با کشور تولیدکننده دوسوم مشتقات تریاک دنیا، این کشور را به یکی از بزرگترین مصرف کنندگان هروئین دنیا بدل نموده است. موادمخدر افغانستان از مسیر کشورهای آسیای مرکزی به سمت روسیه قاچاق می‌شود. تاجیکستان، قزاقستان و قرقیزستان از جمله کشورهای ترانزیت موادمخدر به روسیه و پس از آن به سمت اروپای شرقی و کشورهای غرب اروپا هستند. امروزه نگرانی عمده برای مقامات روس، ورود انواع مواد صنعتی نظیر آمفتامین‌ها و متامفتامین‌ها از دولت‌های حوزه بالتیک، هلند، آلمان و کشورهای حوزه شرق اروپاست. مسیرهای سنتی تجارت در این منطقه همچون «جاده ابریشم» به منظور قاچاق مواد مخدر نیز استفاده می‌شود. بیشترین حجم تجارت غیرقانونی هروئین به سمت مسکو از کشورهای آسیای مرکزی از منطقه ولگا و سیبری صورت می‌گیرد.[۱]

شبکه های حمل و انتقال پیشرفته که از هزاران کیلومتر مسیر ریلی و زمینی تشکیل شده‌اند، آسیای مرکزی را به فدراسیون روسیه متصل می‌کنند. تمامی کشورهای حوزه آسیای مرکزی روابط تجاری نزدیکی با فدراسیون روسیه دارند، که به شکل سنتی مقصد نهایی برای کالاهای قانونی متنوعی از جمله محصولات کشاورزی است یا کشور عمده ترانزیتی به بندرگاه‌های دریای سیاه و بالتیک است. از همین زیرساخت که برای انتقال و حمل کالاهای قانونی استفاده می‌ شود از سوی شبکه های قاچاق در تجارت و قاچاق مواد به‌ویژه هروئین مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.

در سال‌های اخیر به دلیل بهسازی و بهبود وضعیت راه‌ها و مسیرهای مواصلاتی میان ترکمنستان، جمهوری اسلامی ایران، تاجیکستان، افغانستان، قزاقستان، قرقیزستان و چین، منطقه آسیای مرکزی کاملاً به آسیا و خاورمیانه متصل شده است. در نتیجه، حدود ۸۵ درصد از محموله های هروئین توقیف شده در آسیای مرکزی در طول دوره چهار ساله ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ از طریق مسیر زمینی و به وسیله وسایل نقلیه شخصی صورت گرفته است. این در حالی است که قاچاق از طریق مسیر هوایی، پست و مسیر دریایی به نسبت ناچیز و حاشیه‌ای بوده است. بین سال های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵، اکثر موارد کشفیات (۸۶ درصد) در آسیای مرکزی از طریق مسیرهای زمینی، مسیر جاده ای و یا مسیر ریلی رخ داده است. عملیات کشفیات قاچاق پستی و هوایی تنها سهم کوچکی از کشفیات در این دوره را به خود اختصاص داده است.

نمودار ۱) کشفیات هروئین در آسیای مرکزی، از حیث شیوه حمل و نقل و تعداد موارد

مهم ترین روش به کار گرفته شده در انتقال تریاک از طریق مسیر زمینی به فدارسیون روسیه عبارتست از استفاده از حمالان مواد مخدر، وسیله‌های نقلیه شخصی و کامیونت‌ها. طبق ارزیابی‌ها، وسایل نقلیه نظیر ماشین و کامیونت وظیفه ترانزیت نیمی از مواد مخدر را بر عهده دارند، مقداری که از سال ۲۰۱۱ ثابت مانده است. خشخاش تقریباً در اکثر اوقات به صورت زمینی در فدراسیون روسیه قاچاق می شود به ویژه پس از تحلیل روندهای موجود در زمینه میزان مصرف و قاچاق این ماده در کشورهای آسیای مرکزی. در میان سال های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵، تعداد ۳۳ مورد عملیات کشف کاه (بوته خشک شده) خشخاش مجموعاً به وزن ۱٫۲ تن گزارش شد که از طریق مسیرهای زمینی (جاده) و در وسایط نقلیه شخصی قاچاق شده است. این در حالی است که تنها دو مورد کشفیات این ماده به وزن کمتر از ۳ کیلوگرم، در مسیر ریلی (راه آهن) در همین دوره گزارش شده است.[۲]

روسیه کشوری است که مقصد ترانزیت مواد مخدر تولیدی در افغانستان به سمت اروپای غربی است. در دوره اتحاد جماهیر شوروری این کشور به اندازه امروز درگیر قاچاق، مصرف و عرضه مواد نبود، اما این الگو در دهه ۹۰  با افزایش چشمگیر تقاضا و مصرف، تغییر پیدا کرد. از دهه ۹۰ تا به امروز، تعداد مصرف کنندگان موادمخدر ۴۰۰ درصد افزایش پیدا کرده است که از دلایلی اصلی آن می‌تواند حجم گسترده قاچاق انواع مواد در این کشور باشد.[۳]

بر اساس گزارش سازمان ملل متحد مصرف سالیانه هروئین این کشور حدود ۷۵ تن است. تریاک قاچاق از مسیرهای زمینی و ریلی از طریق کشورهای آسیای مرکزی، حوزه بالتیک و دریای سیاه وارد روسیه می‌شود. دیگر مواد همچون کوکائین از طریق بندر سن‌پترزبورگ به روسیه وارد می‌شود. نیروهای اجرای قانون در نیمه اول سال ۲۰۱۵ میزان ۱۴ تن کشفیات موادمخدر داشته‌اند که از این مقدار ۳۴/۱ تن آن تریاک بوده است.مسیر ترانزیت موادمخدر تولیدی از افغانستان به سمت روسیه، در سال ۲۰۱۴ درآمدی بالغ بر ۱۰۰ میلیارد دلار نصیب قاچاقچیان نموده است.[۴] علاوه بر این، موقعیت ژئوپلتیک روسیه، فضای مناسبی را برای فعالیت گروه‌های کوچک محلی گنگستری و نیز ارتباط آنان با شبکه‌های بزرگتر منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای فراهم آورده است. در این روابط گروه‌های محلی روس که تعداد آن بین ۱۰-۱۴ گروه فعال در روسیه هستند، ارتباطات را با و برای دیگر گروه‌ها ایجاد می‌کنند. این شبکه‌ها اغلب در قاچاق هروئین به بازار مصرف بزرگ اروپای غربی فعال هستند.

 

پی‌نوشت‌ها

برگرفته از اطلس مخدری روسیه تولید شده توسط موسسه کادراس- تیرماه ۱۳۹۹

[۱]. Illicit Drug Trends in the Russian Federation, UNITED NATIONS Office on Drugs and Crime, Regional Office for Russia and Belarus, 2008

[۲]. United Nation Office on Drugs and Crime, “Afghan Opiate Trafficking along the Northern Route. Vienna: Austria ”, ۲۰۱۸٫ https://www.unodc.org/documents/publications/NR_Report_21.06.18_low.pdf

[۳]. Letizia Paoli, “Illegal Drug Trade in Russia”, A Research Project commissioned by the UN Office for Drug Control and Crime Prevention, research in brief, Freiburg, 2001. https://www.mpicc.de/en/forschung/forschungsarbeit/kriminologie/archiv/drug_trafficking.html

[۴]. http://www.interfax.com/newsinf.asp?id=505009

 

بازنشر این مطلب صرفاً با ذکر منبع «کادراس» بلامانع است