کادراس موسسه کادراس
یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد بحث در اجلاس مجمع جهانی اقتصاد در داووس ۲۰۲۳ گسترش تهدید جرایم سایبری و آسیب‌پذیری کشورهای مختلف در این حوزه بوده است. امروزه امنیت سایبری به نگرانی بسیاری از دولت‌ها، شرکت‌های تجاری و نهادهای عمومی بدل شده است. صاحبنظران این حوزه معتقدند دولت‌ها و سازمان‌ها باید بر ارتقای میزان تاب‌آوری در مقابل این تهدیدات سرمایه‌گذاری کنند. مجمع جهانی اقتصاد، مهم‌ترین خطرات بلند مدت و کوتاه مدتی که دولت‌ها و سازمان‌ها با آن‌ها مواجه‌اند را برشمرده است که جرایم و ناامنی سایبری نیز جزوی از آن‌ها است. این خطرات شامل عناوین زیر هستند:
| تهدیدات بلندمدت (ده سال آینده) | تهدیدات کوتاه‌مدت (دو سال آینده) |
| ۱. شکست در مهار تغییرات اقلیمی | ۱.بحران هزینه‌های زندگی |
| ۲. شکست در سازگاری با تغییرات اقلیمی | ۲. بلایای طبیعی و حوادث شدید آب و هوایی |
| ۳. بلایای طبیعی و حوادث شدید آب و هوایی | ۳.رویارویی‌های ژئواکونومیک |
| ۴. از دست رفتن تنوع زیستی و فروپاشی اکوسیستم | ۴.شکست در مهار تغییرات اقلیمی |
| ۵. مهاجرت ناخواسته در مقیاس وسیع | ۵.فرسایش انسجام اجتماعی و قطبی‌شدن نظام اجتماعی |
| ۶. بحران منابع طبیعی | ۶.آسیب‌های زیست محیطی در مقیاس وسیع |
| ۷. فرسایش انسجام اجتماعی و قطبی‌شدن نظام اجتماعی | ۷.شکست در سازگاری با تغییرات اقلیمی |
| ۸. گسترش جرایم و ناامنی سایبری | ۸.گسترش جرایم و ناامنی سایبری |
| ۹. رویارویی‌های ژئواکونومیک | ۹.بحران منابع طبیعی |
| ۱۰.آسیب‌های زیست محیطی در مقیاس وسیع | ۱۰.مهاجرت ناخواسته در مقیاس وسیع |
جدول فوق مهم‌ترین تهدیداتی که دولت‌ها با آن‌ها مواجه‌اند را نشان می‌دهد. بسیاری از این تهدیدها در دو دوره بلند مدت و کوتاه مدت مشترک‌اند با این تفاوت که میزان اولویت آن‌ها متفاوت است. در این جدول «گسترش جرایم و ناامنی سایبری» در هر دو بازه زمانی در اولویت هشتم قرار می‌گیرد. در این گزارش آمده است که تکنولوژی‌های جدید ماهیت درگیری‌های میان دولت‌ها را تغییر می‌دهند که از زمین، دریا و هوا به فضای سایبری و بیرونی گسترش خواهند یافت. در این میان نکته حائز اهمیت به ویژه برای تصمیم‌سازان و سیاستگذاران دولتی آن است که دولت-ملت‌ها از فضای سایبری و جنگ اطلاعاتی برای هدف قرار دادن آسیب‌پذیری‌ها در تکنولوژی نظامی و به راه انداختن کمپین‌های ضداطلاعاتی بهره می‌برند[۱]. از این‌رو، دولت‌هایی که در زمینه تکنولوژی‌های جدید همچون هوش مصنوعی ضعیف‌اند در معرض بیشترین حملات سایبری و هکری قرار می‌گیرند. این مطلب تنها محدود به حوزه روابط خارجی میان دولت‌ها نیست چرا که این مجمع هشدار داده است که تحلیل پیچیده داده‌ها توسط دولت‌ها و شرکت‌های تجاری خصوصی، افراد حقیقی را نیز در معرض خطرات بزرگتری قرار می‌دهد زیرا اطلاعات شخصی آن‌ها حتی در کشورهای قاعده‌مند و پیشرفته نیز مورد سوءاستفاده قرار خواهد گرفت[۲]. فارغ از این که اطلاعات شخصی افراد در معرض سوءاستفاده توسط گروه‌های جرایم سایبری و هکرها قرار می‌گیرد، این اطلاعات حتی به راحتی در اختیار دولت‌ها نیز قرار می‌گیرد زیرا دولت‌ها در برخی مواقع برای جلوگیری از حملات سایبری ناگزیرند تا وارد اطلاعات شخصی شهروندان شده و یا با ابزارها و دوربین‌های نظارتی، رفتار شهروندان را زیر نظر بگیرند. لذا توسعه زیرساخت‌های تکنولوژیک سازمان‌ها و دولت‌ها به منزله ابزاری برای پیشگیری از حملات سایبری گروه‌های جرایم سازمانیافته و همچنین مانعی برای مداخله دولت در اطلاعات شخصی و رفتار شهروندان خواهد بود.
نویسنده: دکتر رضا حسینی، پژوهشگر غیرمقیم موسسه کادراس
[۱] https://www.computerweekly.com/news/252529062/Davos-2023-Pervasive-cyber-crime-and-cyber-security-gaps-pose-severe-risk-to-organisations
[۲] ibid
