کادراس موسسه کادراس
«متاستاز» نام پرونده تحقیقاتی بود که در جریان آن دولت اکوادور قصد داشت تا ارتباط بخش‌هایی از تشکیلات سیاسی- قانونی اکوادور با کارتل‌های مخدری فعال در این کشور را کشف و با آنها برخورد کند. چهاردهم دسامبر دادستان کل اکوادور از دستگیری ۳۰ تن از جمله قضات ارشد، دادستان، مقامات پلیس، افسران زندان و وکلای برجسته این کشور خبر داد. در اطلاعیه عمومی دولت کیتو آمده است که این افراد بخشی از شبکه‌ای سازمان یافته بودند که از فعالیت قاچاقچیان مواد در اکوادور سود می‌بردند. دینا سالازار مندز مقام ارشد اجرای قوانین کشور در یک پیام ویدیویی خطاب به مردم گفت:«همشهریان، پرونده متاستاز تصویر روشنی از چگونگی نفوذ شبکه قاچاق مواد مخدر در نهادهای دولتی ارائه داده است[i].»
کمپین جنگ با مواد مخدر در اکوادور با آنکه خیلی زود ضربات سختی به شبکه قاچاق مواد مخدر در این کشور وارد کرد اما نهم ژانویه کارتل‌های مخدری این کشور ۱۸ میلیون نفری، برای چندین ساعت آرامش شهرها و نظم عمومی را از بین بردند. نقطه آغاز شورش مخدری در زندان‌هایی هستند که ازمدتها پیش کارتل‌های مخدری نفوذ کرده بودند. تنها به فاصله چند دقیقه خودروهای بمب گذاری شده در چندین شهر مختلف منفجر شدند. در جریان این درگیری‌ها دست کم ۹ نفر در خیابان‌های گوایاکیل هدف قرار گرفته و کشته شدند. میزان غافل گیری در این حمله به قدری بالا بود که منجر به کشته شدن ۲ افسر پلیس و دستگیری حداقل ۷ تن دیگر شد. پس از این حوادث تروریستی دولت اکوادور اعلام کرد که کارتل‌های مواد مخدر در این کشور صرفا به دنبال کسب سود اقتصادی نیستند، بلکه این مبارزه‌ای برای بنادر، مرزها و کنترل شهرهای اصلی است.
علاوه بر این ناامنی در مکان‌های عمومی و تهدیدات مراکز دولتی، گروهی از مردان مسلح به استودیو یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های خبری عصرگاهی در اکوادور حمله کرده و ده‌ها نفر از کارکنان این کانال را در برابر دوربین‌های روشن به گروگان گرفته شدند. این اقدام تروریستی پیامی روشن از سوی مافیا مواد مخدر اکوادور برای دولت کیتو بود که دست از مبارزه با کارتل‌های مخدری بردارد. در واکنش به این سیگنال خشونت آمیز دانیل نوبوآ رئیس جمهور اکوادور با امضای فرمان و انتشار اعلامیه عمومی درباره «درگیری مسلحانه داخلی»، ۲۲ باند جنایتکار در این کشور را به عنوان سازمان تروریستی معرفی کرد و به مقامات اجازه داد تا ارتش را علیه آنها بسیج کند. تنها ساعاتی پس از انتشار این حکم سربازان اکوادوی با هدف بازگشت نظم کنترل زندان‌ها را به دست گرفتند. طی سال‌های اخیر قاچاقچیان مواد مخدر در اکوادور زندان‌های این کشور را تبدیل به دفتر تجارت غیرقانونی مواد مخدر کرده بودند و تنها در سال‌های ۲۰۲۱- ۲۰۲۲ صدها نفر را زندان‌های این کشور آمریکایی قتل عام کردند. براساس اطلاعات منتشر شده از سوی منابع رسمی تعداد اعضای این ۲۲ کارتل مخدری قریب به ۴۰ هزار نفر، یعنی برابر با تعداد نیروهای مسلح کشور اکوادور اعلام شده است.
قدرت گیری کارتل‌های اکوادوری را می‌توان نتیجه طبیعی «موج سوم» تحول باندهای مخدری در آمریکای لاتین دانست. در موج نخست پابلو اسکوبار وارد جنگ مستقیم با نهاد دولت شد. در موج دوم کارتل‌های کلمبیایی، مکزیکی با چریک‌های محلی متحد شدند تا از طریق دادن رشوه به مقامات دولتی اقدام به ایجاد شبکه پیچده توزیع مواد کنند. در موج سوم اما دولت‌ها صرفا با یک بازار تک محصولی یا متمرکز بر کوکائین روبه رو نیستند. اخیرا گروه‌های تبهکار روسی و فعال در حوزه بالکان نیز قدم در منطقه آمریکای جنوبی گذاشته و به دنبال اتحاد با کارنل‌های محلی هستند.
رونق تولید کوکائین و افزایش قدرت کارتل‌های سازمان یافته منجر به رشد فزاینده اقتصاد مخدری در منطقه آمریکای لاتین شده است. سوال اصلی این یادداشت آن است که چگونه اکوادور به عنوان کشوری آرام و صلح طلب در محیط بین‌المللی، خیلی زود تبدیل به مرکز فعالیت قاچاقچیان مواد مخدر شد. همزمانی زلزله و رکود اقتصادی کالاهای تولیدی در آمریکای لاتین در سال ۲۰۱۶ منجر به تشدید فقر و نابرابری در اکوادور گردید. افزایش هزینه‌ها و در عین حال کمبود منابع دولتی سبب شد تا کیتو برخی نهادهای دولتی مانند وزارت دادگستری را با هدف کاهش هزینه‌ها منحل کند. با کاهش کنترل مقامات دولتی، زندان‌‌بان‌ها وارد روابط پنهان اقتصادی با زندانیان عضو در کارتل‌های مخدری شدند. تثبیت این روند سبب شد تا در مدت کوتاهی کارتل‌های کوچک محلی خیلی زود تبدیل به گروه‌های بزرگ با درآمد میلیون دلاری شوند که در چرخه پرسود کوکائین قرار گرفتند. با آغاز پاندمی کرونا تعداد زیادی از مردان اکوادوری شغل‌های خود را از دست دادند و برای به دست آوردن منابع مالی جدید روی به همکاری با کارتل‌های مخدری کردند. اکوادور با قرار گرفتن در میان دو تولیدکننده بزرگ کوکائین یعنی کلمبیا و پرو یک نقطه ترانزیت ایده‌آل برای قاچاقچیان مواد جهت انتقال کوکائین به آمریکا و اروپا به حساب می‌آید.
باندهای اکوادوری با استفاده از ظرفیت به وجود آمده در زندان‌های این کشور اقدام به اتحاد با کارتل‌های مکزیکی (به ویژه سینالوآ) و مافیای آلبانیایی کردند. افزایش قدرت این باندها سبب شد تا به تدریج آنها نفوذ قابل توجهی در دولت اکوادور پیدا کنند. به عبارت دیگر رشد فزاینده پدیده نارکوتروریسم در این کشور سبب شد تا به تدریج این گروه‌ها میل به قدرت سیاسی و نفوذ در نهادهای قانونی پیدا کنند و سبب ظهور کلمه «نارکو استیت» برای توصیف بخشی از دولت اکوادور شوند. آمریکای جنوبی در مقایسه با یک دهه قبل، حداقل دو برابر بیشتر اقدام به تولید کوکائین می‌کند. همین موضوع سبب شده است تا کارتل‌های فعال در امر تولید و قاچاق مواد دامنه نفوذ و فعالیت‌شان را افزایش دهند. اقداماتی همچون قتل، آدم ربایی، اخاذی، استخراج غیرفانونی طلا و قاچاق انسان در کنار تجارت مواد مخدر سبب شده است تا از این گروه دیگر به عنوان گروه‌های مبتدی در امر قاچاق مواد مخدر یاد نشود بلکه از آنها تبدیل به گروه‌های فعال در حوزه‌های مختلف جرائم سازمان یافته شدند.
[i] https://www.washingtonpost.com/world/interactive/2024/ecuador-gang-takeover-noboa-cocaine/
