عوارض شربت و قرص متادون را میدانید؟!

متادون چیست؟

متادون از خانواده مواد شبه افیونى است و بیشتر در درمان وابستگى به سایر شبه‌افیونى‌ها نظیر هروئین، کدئین و مورفین کاربرد دارد.متادون یک شبه افیونى (اپیوئید) مصنوعى است، یعنى از مواد شیمیایى در آزمایشگاه به دست مى آید. سایر شبه افیونى‌ها یا طبیعى هستند مانند مرفین و کدئین که فرآورده‌هاى طبیعى بوته خشخاش هستند و یا شبه‌افیونیهاى نیمه‌مصنوعى هستند مانند هروئین، که مرفینى است که به طریقه شیمیایى پردازش شده است. (دى استیل مورفین)

متادون در طى جنگ دوم جهانى در آلمان ساخته شد و اولین بار براى تسکین درد به کار رفت. متادون درمانی یا درمان با دوز نگهدارنده متادون که از بروز علائم ترک تریاک جلوگیرى کرده و تقاضاى آن را کاهش داده و یا از بین مى‌برد، براى اولین بار در سال‌هاى ۱۹۶۰ برای درمان اعتیاد به این ماده متداول شد.

استفاده از دوز نگهدارنده قرص متادون یا شربت متادون به تنهایی منجر به معالجه فرد معتاد نمى شود، بلکه به عنوان جزئی از فرآیند درمان معتادان (متادون درمانی ) به مواد افیونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این افراد از حمایت هاى طبى و اجتماعى لازم براى تثبیت و بهبود زندگى بهره مند و تشویق مى شوند مادامى که این دارو در مورد آنها موثر است، به درمان ادامه دهند.

بیشتر کسانى که قرص متادون یا شربت متادون برای‌شان تجویز مى‌شود، براى وابستگى به مواد افیونى ها تحت درمان قرار گرفته اند.این افراد شامل کسانى هستند که به داروهاى غیرقانونى مانند تریاک و هروئین و داروهاى تجویز شده توسط پزشک نظیر کدئین وابستگى پیدا کرده‌اند.افراد معتاد به مواد شبه افیونى هاى کوتاه اثر مانند هروئین باید متادون را به طور منظم دریافت کنند تا از بروز علائم ترک جلوگیرى شود.

همچنین متادون براى کسانى که به طور مرتب از مواد شبه افیونى به طور تزریقی استفاده مى‌کنند و آلوده به ویروس ایدز HIV یا هپاتیت C هستند، تجویز مى‌شود تا به ادامه روند ترک اعتیاد در این افراد کمک کند و خطر انتشار عفونت را از طریق استفاده از سوزن آلوده مشترک کاهش دهد.مصرف متادون گاه در تسکین درد افراد مبتلا به درد شدید مزمن یا درد همراه با بیمارى هاى علاج ناپذیرى که منجر به مرگ مى شوند، به کار مى رود.

متادون به چه شکل استفاده می‌شود ؟

متادون ماده‌مخدر مصنوعی است که به صورت قرص ، شربت و آمپول مورد استفاده قرار می‌گیرد و نوع قرص و شربت آن با دوزهای مشخص به طور خوراکی مصرف می‌شود. این ماده می‌تواند معمولاً خماری و اشتیاق معتادان به هروئین را تا ۲۴ ساعت کنترل کند. بیماران معمولاً از نظر فیزیکی به همان اندازه به متادون وابسته هستند که به هروئین و یا هر ماده‌مخدر دیگری وابسته بودند .

معتادان پس از هر بار استفاده از هروئین و گذشت ساعات اوج نشئگی ، مدت زمان کوتاهی حالات طبیعی داشته و پس از آن با خماری روبرو می‌شوند . این خماری و حس نیاز می‌تواند عوارضی شبیه به آنفلوآنزا با درد ، اضطراب و افسردگی داشته باشد .

این دوره یا سیکل تکراری ، هر ۴ تا ۸ ساعت با استفاده از هروئین تکرار می‌شود. برخی از متخصصین بر این باورند که این دوره یا سیکل با استفاده از متادون قابل کنترل است. از نظر علمی احتمال چنین امری وجود دارد چرا که متادون با سرعت کمتری به سیستم بدن وارد و رها می‌شود و مدت طولا‌نی‌تری از هروئین و یا هر موادمخدر دیگری در بدن باقی می‌ماند.

موادمخدر با گیرایی کوتاه مدت مانند هروئین ، هیدروکرون و مرفین باعث ایجاد و تداوم نوعی فرایند غیرطبیعی در مغز شده که باعث اختلال در احساس سلامتی و روند عملکرد طبیعی بدن می‌شوند .استفاده از متادون در شرایط قطع مصرف مواد مخدر باعث قطع بسیاری از این روندهای تخریبی شده و بسیاری از عملکردهای بیولوژی سیستم عصبی را به حالت طبیعی در می‌آورد .اما آنچه که باید درنظر گرفته شود این است که متادون به عنوان جایگزینی برای دیگر موادمخدر استفاده شده و به خودی خود نوعی اعتیاد است نه درمان !!

آیا متادون اعتیادآور است؟

درباره اعتیادآور بودن این دارو می‌توان گفت این موضوع به ظرفیت بدنی فرد بستگی دارد. عده‌ای از بیماران علایم ترک متادون را خفیف‌تر از علایم ترک مواد مخدر می‌دانند در حالیکه بعضی دیگر از بیماران ترک متادون را مشکل‌تر از ترک ماده مخدر می‌دانند چون علایم ترک بیشتر طول می‌کشد. درواقع مشکل اضافی که مصرف‌کنندگان متادون برای رهایی از هروئین تجربه می‌کنند ترک خود متادون است ! ترک اولیه هروئین شاید در مدت یک هفته تا ده روز میسر باشد ولی ترک متادون می‌تواند ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد.

میزان مصرف متادون

مقدار مصرف معمول شربت متادون برای بزرگسالان به عنوان ضددرد ۵ تا ۲۰ میلی‌گرم و قرص یا آمپول آن ۲٫۵ تا ۱۰ میلی‌گرم هر چهار تا هشت ساعت است. برای سم‌زدایی معتادان معمولاً از ۱۵ تا ۱۰۰ میلی‌گرم شربت متادون در روز استفاده می‌شود.

عوارض مصرف قرص متادون

یبوست ، تهوع ، استفراغ ، اختلال در وضعیت خواب (خواب‌آلودگی و یا بی‌خوابی و یا خواب نامنظم که همان بدخوابی نامیده می‌شود) ، خشکی دهان ، افزایش تعریق ، برافروختگی و خارش پوستی ، قاعدگی نامنظم در زنان ، اختلال عملکرد جنسی شامل ناتوانی جنسی و انزال زودرس در مردان ، کاهش وزن ، افزایش و یا کاهش ضربان قلب ، دردهای گوارشی به صورت افزایش حرکات روده‌ای و معده‌ای ، از بین رفتن سلامت دندان‌ها ، درد صفراوی در مصرف متادون با دوز بالا ، خستگی ، بی‌قراری ، کاهش انگیزه ، ضعف و… از عوارض مصرف بیش از اندازه این دارو می‌باشد. همچنین مصرف بیش از اندازه این دارو باعث ورم کردن پوست صورت ، احساس سرگیجه، اضطراب و کاهش میل جنسی می‌شود.

برای مصرف قرص متادون بهتر است موارد زیر را در نظر داشته باشید:

به علت اینکه مصرف قرص متادون موجب اختلالات فکری و روحی می‌شود لذا مصرف آن در هنگام رانندگی و سایر کارهایی که نیازمند تمرکز زیادی است توصیه نمی‌شود.

مصرف بیش از حد قرص متادون در ابتدای درمان با متادون و قبل از ایجاد تحمل داروئی باعث مرگ می‌شود بخصوص اگر شروع درمان بیش از ۶۰ میلی گرم روزانه باشد.

شروع دوز متادون خوراکی باید به طور نسبی از پایین باشد و به تدریج افزایش داده تا اثرات ضد دردی بیشتری ایجاد شود.

به علت مرگ‌آور بودن این دارو بهتر است از غذاها و داروهایی که حاوی الکل است بپرهیزید.

به علت اعتیادآور بودن متادون هرگز بدون تجویز پزشک از آن مصرف نکنید.

زنانی که به طور مداوم از قرص متادون استفاده می‌کنند عادت ماهانه خود را از دست داده و پریود نمی‌شوند. تنها زمانی که مصرف خود را قطع کنند سیستم بدن آنها به حالت طبیعی بازگشته و پریود می‌شوند؛ بنابراین در صورتی که در طول این دوره از قرص‌های پیشگیری از بارداری استفاده نکنند، احتمال بارداری نیز زیاد خواهد بود.

اگر به بیماری‌هایی مانند بیماری‌های کبد و کلیه، پائین بودن فشار خون، بیماری‌های روحی بر اثر اعتیاد به مواد مخدر و مشکلات تنفسی مبتلا هستید مصرف داروی متادون موجب مرگ می‌شود.

پس از اولین بار مصرف، افراد ممکن است بیمار شده و یا به یبوست دچار شوند.

در صورتی که فرد معتاد به مواد مخدر باردار باشد، قطع ناگهانی مصرف توصیه نمی‌شود، چراکه این کار خطر سقط جنین و یا تولد زود هنگام کودک را افزایش می‌دهد. در چنین شرایطی بهتر است که مصرف متادون تا پایان دوره بارداری ادامه پیدا کند.

اعتیاد به متادون چه علائمی دارد ؟

علائم و نشانه های اعتیاد به متادون معمولا شبیه به علائم اعتیاد به تریاک ، هروئین ، مورفین و سایر مواد مخدر است . علائمی مانند : خواب آلودگی ، کاهش حافظه ، ضعف ، سستی ، خشکی دهان ، خارش بدن ، سردرد ، مشکلات ادرار ، ضربان قلب نامنظم ، تنگی نفس و کم آوردن نفس هنگام بالا رفتن از پله و پایین آمدن از شیب های تند ، اختلال حواس ، کاهش سرعت حرف زدن ، فراموش کردن حرفی که در حال گفتن است ، مشکل در جمله سازی و پیدا کردن کلمه درست  و …

عوارض و تأثیرات

مدت مصرف پایدار این و عدم اعتیاد به آن حداقل یک ماه تحت نظر پزشک متخصص پیشنهاد می‌شود. متادون در فواصل طولانی مدت باعث توهم که شامل؛ اختلالات روانی هنگام خواب، عدم اعتماد، پوسیدگى دندان ها ، حساسیت هاى پوستى هنجار شکنی‌های بیگاه، عدم ثبات شخصیتی و در مواردی میل به خودکشی گزارش شده است که برای رفع عدم تطبیق داروهای Anti psychotic (ضدروان‌پریشی) یا آنتی سایکوتیک‌ها کنار متادون پیشنهاد می‌شود.
پس از اولین بار مصرف، افراد ممکن است بیمار شده و یا به یبوست دچار شوند.
در صورتی که دز زیادی از متادون مصرف شود، خاصیت تسکین دهنده آن افزایش یافته و فرد دچار خواب آلودگی می‌شود. مصرف بیشتر، باعث کماو یا بروز اختلالات تنفسی خواهد شد.

————————————————————————————————————

توجه

زنانی که به طور مداوم از متادون یا سایر اپیوییدها استفاده می‌کنند عادت ماهانه خود را از دست داده و پریود نمی‌شوند. تنها زمانی که مصرف خود را قطع کنند سیستم بدن آنها به حالت طبیعی بازگشته و پریود می‌شوند؛ بنابراین در صورتی که در طول این دوره از قرص‌های پیشگیری از بارداری استفاده نکنند، احتمال بارداری نیز زیاد خواهد بود.
مواد افیونی احتمال سقط جنین و یا تولد کودکان زیر وزن استاندارد و یا به صورت نارس را افزایش می‌دهد. در صورتی که فرد معتاد به مواد مخدر باردار باشد، قطع ناگهانی مصرف توصیه نمی‌شود، چراکه این کار خطر سقط جنین و یا تولد زود هنگام کودک را افزایش می‌دهد. در چنین شرایطی بهتر است که مصرف متادون تا پایان دوره بارداری ادامه پیدا کند. .”