سه هزار سال قبل از میلاد نخستین بار نوع بشر از کانابیس برای تهیه غذا، دارو و طناب استفاده کرده است. این مواد به دلیل داشتن خواص مخدری دارای کاربرد بسیار زیادی در مراسمهای دینی- قومی اجتماعات بشری در هند و آسیای مرکزی داشته است. همچنین این مواد در میان صوفیان مسلمان نیز با نامهایی همچون «بنگ» و «چرس» رواج بسیار زیادی دارد. با آنکه این مواد ریشه در تاریخ بشر دارد اما نخستین بار در سال ۱۹۲۵ ذیل کنوانسیون بینالمللی تریاک قرار گرفت و در اواخر دهه ۱۹۶۰ میلادی به دلیل ایجاد هماهنگی بینالمللی با هدف مبارزه با مواد مخدر، در اکثر کشورها مصرف و قاچاق ماریجوانا دچار محدودیت شدید شد و دولتها مجازاتی سنگینی برای تولید، فروش و عرضه آن پیشبینی کردند.
بیشک یکی از پر مناقشهترین مواد موجود در بازار، ماریجوانا یا همان «علف» و «گل» است که از گیاه کانابیس به دست میآید. در این مواد مادهای به نام THC (تتراهیدروکانابینول) موجود است که موجب تحریک سلولهای موجود در مغز شده و حس «شادی»، «خنده زیاد»، «آرامش» و «افزایش اشتها» در شخص مصرف کننده میشود. چنین خواصی سبب شده است تا نسل نوجوان و جوان بدون توجه به آثار مخرب این مواد بر روی روان و زندگی ایشان اقدام به مصرف بیرویه این مواد در مهمانیهای شبانه، گروههای دوستی، محیطهای هنری و … کنند. این مواد به صورت زیر زبانی، خوراکی و تدخینی مصرف میشود. در این یادداشت سعی میکنیم تا ضمن بررسی تاثیرات ماری جوانا بر بدن انسانها، به این سوال پاسخ دهیم که آیا واقعا ماری جوانا مادهای اعتیاد آور است؟
برخلاف باور رایج در میان بسیاری از جوانان که ماریجوانا را مادهای غیر اعتیاد آور میدانند، تحقیقات علمی نتایجی متفاوتی را نشان میدهد. تحقیقات نشریه لانست نشان میدهد با انکه ماریجوانا میزان اعتیاد آوری کمتری نسبت به الکل یا سیگار دارد اما همچنان میزانی از وابستگی را در افراد ایجاد میکند. به عبارت دیگر «گل» مادهای بیخطر نیست که صرفا برای پر کردن اوقات فراغت به صورت تفریحی مصرف میشود بلکه سبب وابستگی فرد به خود میشود.
با آغاز قرن بیست و یکم بسیاری از کشورهای جهان بویژه دولتهای غربی در مرحله نخست بحث مصرف دارویی کانابیس و سپس قانونیسازی ماریجوانا را در دستور کار خود قرار دادند. در سال ۲۰۱۳ اروگوئه به عنوان نخستین کشور جهان لایحه تولید و تجارت آزاد ماریجوانا را تصویب و این مواد را قانونی اعلام کرد. در قاره سبز نیز کشورهایی همچون هلند، بلژیک، پرتقال، بریتانیا، اسپانیا، آلمان، کرواسی، لهستان، دانمارک، نروژ و سوئیس از دیگر کشورهای اروپایی هستند که بدون توجه به تاثیرات منفی این مواد به سمت قانونیسازی آن حرکت کردند. همچنین این مواد در بسیاری از ایالتهای آمریکا آزاد شده و نسبت به تولید و مصرف آن سختگیری جدی انجام نمیشود. براساس آمارهای منتشر شده تاکنون ۱۰۰ میلیون آمریکایی تجربه مصرف ماریجوانا را داشتند که ۲۵ میلیون نفر از آنها طی سالهای اخیر اقدام به استعمال این مواد کردند.
دیگر سوال کلیدی این یادداشت آن است که آیا ماریجوانا موادی بیخطر است؟ پاسخ منفی است. افزابش تپش قلب، اشتهای کاذب، کم شدن حافظه، نابار وری، اختلال در تمرکز، اسکیزوفرنی و زوال شخصیت از جمله نکات منفی و آسیبهای مصرف ماریجوانا است. البته ذکر این نکته لامز است که مصرف دوز بالا این مواد سبب مرگ مستقیم افراد نمیشود بلکه میتواند در خطر افتادن آنها را به دلیل ایجاد اختلالات روانی فراهم کند. با توجه به نکات فوق این مواد محرک نیز دارای عوارضی جدی برای روح و جسم فرد پس عقل حکم میکند تا جوانان درگیر فضاسازی رسانهای لابیهای قدرتمند مواد نشده و مصرف «گل» را نیز به مانند استعمال سایر مواد مخدر مضر و آسیبزا بدانند.
متاسفانه امروزه ماری جوانا یا «گل» دومین مواد پرمصرف بعد از تریاک در ایران است. برخی نوجوانان و جوانان دبیرستانی و دانشگاهی با کنار گذاشتن تفریحات سالم ورزشی، هنری و معنوی به سمت استعمال انواع دخانیات، مواد محرک و روان گردان میل پیدا میکنند تا بتوانند به شکل کاذب و خطرناک اوقات فراغت خود را پر کنند. توجه به این نکته لازم است که پخش مطالبی همچون بیخطر بودن ماریجوانا دادهای غلط است زیرا تحقیقات پزشکی آسیب این مواد بر روی ذهن را تایید میکنند.