بر اساس گزارش جهانی مواد سال ۲۰۲۱ دفتر مقابله با جرم و مواد سازمان ملل متحد ارائه خدمات غیرحضوری درمان و پیشگیری از مصرف مواد با همهگیری کرونا بهبود یافته، اما بازارهای مواد مخدر با تغییر شکل قاچاق خود همچنان پررونق هستند. از زمانی که همهگیری جهانی کووید ۱۹ جهان را دربر گرفت، بسیاری از کارها که به صورت حضوری و رو در رو بود، اکنون با استفاده از فناوری مبتنی بر اینترنت، تلفن همراه و یا سیستم پستی انجام شده است. در برخی از کشورها فناوریهای مدرن باعث تغییر شکل ارائه خدمات درمان و نحوه استفاده از داروها شده است. علیرغم برخی اختلالات در خدمات درمانی دارویی در ماههای نخست شیوع کرونا، بسیاری از کشورها برای انجام قوانین فاصله گذاری اجتماعی خدمات در خانه خدمات اقامت در منزل را جایگزین ارائه خدمات پزشکی حضوری کردند.
این امر مراقبان بهداشتی حوزه درمان را قادر میسازد تا از طریق مشاوره و ارزیابی اولیه بیمار خود ارائه خدمات داشته باشند. با این حال، در بسیاری از موارد تعطیلی خدمات غیرضروری بهداشتی و محدودیتهای تردد باعث قطع ناگهانی و غیرهماهنگ خدمات برای افراد مبتلاء به اختلالات مصرف مواد مخدر در ابتدای شیوع کرونا شده بود. از سوی دیگر انعطاف بیشتری در درمان بیماران با داروهای آگونیست به وجود آمد و به برخی از افراد مبتلاء به اختلالات مصرف مواد مخدر اجازه داده شد که دوزهایی از متادون را در منزل مصرف کنند.
سازگارهای ایجاد شده در نتیجه همهگیری کووید ۱۹ در ارائه خدمات پیشگیری از مصرف مواد و درمان، مراقبت و توانبخشی اختلالات مرتبط با مصرف مواد مخدر ایدز در صورتی که حتی پس از پیان همهگیری نیز ادامه یابد، قابلیت بسیار بالایی در تسریع خدمات حوزه مقابله با مواد مخدر دارد. برای اطمینان از دستیابی برابر به خدمات مبتنی بر بستر اینترنت و به صورت عیرحضوری به ویژه در حاشیهپذیرترین مناطق باید سطح متفاوت سواد و دسترسی به فناوری اطلاعات را در نظر گیرند.
شواهد نشان دهنده آسیبپذیری بیشتر افراد مصرف کننده مواد؛ افراد دارای بیماریهای عفونی و زندانیان است، گروهی که باید در اولویتهای واکسیناسیون کووید ۱۹ قرار گیرند. افرادی که انواع مواد را مصرف میکنند، چه در جامعه و چه در زندانها باید در برنامههای ملی مبارزه با کرونا قرار گیرند. چنین برنامههای باید تداوم داشته و در صورت انجام این خدمات نتایج بهداشتی آن به ویژه در خصوص کاهش انگ، تبعیض و نابرابری برای این گروهها بسیار پرفایده خواهد بود.
بازارهای مواد مخدر در ماههای ابتدایی بیماری کرونا در اکثر نقاط جهان به طور موقت مختل شدند، اما به سرعت بهبود یافتند. در واقع، همهگیری برخی از پویاییهای موجود در قاچاق را ایحاد یا تسریع کرده است. مواردی مانند افزایش حمل و نقل و استفاده از مسیرهای زمینی، آبراههها، هواپیماهای شخصی، محمولههای هوایی و بستههای پستی و روشهای بدون تماس مستقیم برای رساندن مواد به مصرف کنندگان.
از این رو، تقویت همکاریهای بینالمللی همچنان یک هدف اساسی برای مبارزه با مشکل پایدار قاچاق مواد مخدر است. ضروری است نهادهای اجرایی که در نقاط اصلی مرزی فعالیت دارند، در مورد رویکردهای موثر در بازدارندگی و استفاده از روشهای موثر، اطلاعات را با یکدیگر تبادل و دانش خود را در سطح منطقهای و بینالمللی انتقال دهند. این نهادها میتوانند استراتژیهای جدیدی برای بهبود کنترل هدفمند کانتیرها و محمولههای حمل شده در مسیرهای هوایی و دریایی تعریف کنند.
ظرفیت نظارت به محمولههای دریایی، زمینی، ریلی و هوایی باید به میزان قابل توجهی بهبود یابد، اما این امر در صورتی حاصل میشود که اطلاعات به طور موثر بین مقامات ملی و بخش خصوصی مانند شرکتهای هواپیمایی تجاری به اشتراک گذاشته شود. برای رسیدن به این هدف باید استراتژیهایی تدوین شود تا هدف آنها تغییر در پویایی قاچاق مواد از طریق رصد مداوم و شناسایی محمولههای هوایی مشکوک در هواپیماهای خصوص و تجاری باشد.