دوشنبه , ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳

زنانه شدن اعتیاد و معضل درمان

امروزه این امر به اثبات رسیده که جنسیت نقش تعیین کننده ای در درمان اختلال سوء مصرف مواد دارد, تا جایی که امروزه مطالعات گسترده ای با تاکید بر تفاوت های جنسیتی میان زنان و مردان برای ارائه راهکاری مناسب در درمان اختلال مصرف صورت گرفته است. به طور کلی چند ویژگی مهم این روند را برای همگان قابل پدیرش کرده است. به این معنا که تعداد مردان مصرف کننده مواد که به سوی درمان جذب می شوند همواره بیشتر از زنان بوده است, چرا که زنان بیشتر به دنبال مصرف داروهای آرام بخش مانند داروهای ضد اضطراب و بی خوابی به سوی مصرف مواد مخدر اعتیادآور کشیده می شوند. در مجموع اختلالات مصرف مواد برای زنان نسبت به مردان متفاوت است. زنان اغلب سابقه کوتاه تری در مصرف برخی مواد مانند کوکائین, مواد افیونی, ماریجوانا  و الکل دارند, اما در صورت مصرف مواد با مشکلات حادتر پزشکی, رفتاری, روانی و اجتماعی روبرو خواهند بود, چرا که سرعت وابستگی مصرف زنان به مواد مخدر بعد از اولین مصرف بسیار سریع تر از مردان است.

تفاوت های جنسیتی میان زنان و مردان در مصرف انواع مواد نیز مشهود است؛ تحقیقات نشان می دهد, مردان بیشتر از زنان تقریباً همه انواع مواد را مصرف می کنند, تا جایی که میان مردان این احتمال که مصرف مواد کار آنها را به بیمارستان بکشاند یا بیش مصرفی را تجربه کنند, بیشتر گزارش شده است. همچنین برای اکثر گروه های سنی, میزان مصرف و در نتیجه وابستگی مردان به انواع مواد  و الکل نسبت به زنان بیشتر است. با این حال احتمال ابتلای زنان به اختلال مصرف مواد به همان اندازه مردان است؛ علاوه بر این زنان ممکن است بیشتر در معرض عود که از مراحل کلیدی درمان اعتیاد است, قرار گیرند.

بسیاری از زنان مبتلا به اختلال سوء مصرف مواد, از سایر اختلالات روانی مانند افسردگی ,اختلال پرخوری و اختلال استرس نیز به طور همزمان رنج می برند. علاوه بر این زنانی که مصرف کننده مواد هستند به طور همزمان با اختلالات دیگری مانند سلامت روان پس از طلاق, از دست دادن حضانت فرزندان روبرو هستند که درمان اعتیاد را برای آنها سخت تر می کند. این امر در مورد درمان اختلال سوء مصرف مواد نیز وجود دارد؛ همچنین بسیاری از زنان باردار یا دارای فرزند خردسال به دنبال درمان نیستند یا درمان خود را زود رها می کنند. همچنین برخی از زنان از ترس از دست دادن فرزند معمولاً یا اعتیاد خود را پنهان می کنند و یا اصلاً به دنبال درمان نمی روند. به طور کلی ترکیب اموری مانند کار بیرون از منزل, مراقبت در منزل, مراقبت از کودک و سایر مسئولیت های خانوادگی به علاوه حضور مکرر در برنامه های درمان می تواند برای بسیاری از زنان طاقت فرسا باشد. در ایالات متحده آمریکا از هر سه زن بیش از یک زن خشونت فیزیکی را از سوی شریک زندگی خود تجربه کرده است, قربانیان خشونت بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های مزمن مانند چاقی, افسردگی و مصرف انواع مواد قرار دارند.

تحقیقات نشان می دهد, زنان کمتر برای ترک سیگار تلاش می کنند و در صورت ترک نیز احتمال عود آن بیشتر از مردان است. گزینه جایگزین نیکوتین مانند آدامس در پروسه درمان در مورد زنان به اندازه مردان موثر نیست و ترک نیکوتین اغلب برای زنان سخت تر است. همچنین برخی از زنان به سیگار کشیدن ادامه می دهند, زیرا می ترسند وزنشان افزایش یابد. با این حال, تحقیقات نشان می‌دهد که افزایش وزن پس از ترک سیگار بسیار محدود است؛ فرد سیگاری به طور متوسط ​​پس از ترک سیگار بین ۶ تا ۱۰ پوند اضافه وزن پیدا می کند, اما برخی تغییرات رژیم غذایی و سبک زندگی می تواند خطر افزایش وزن را کاهش دهد. اگر فردی وزن اضافه کند, به طور متوسط ​​در عرض ۶ ماه مقدار زیادی از وزن اضافی خود را از دست می دهد. مهمتر از همه, فواید ترک سیگار برای سلامتی بسیار بیشتر از خطرات اضافه کردن چند پوند است. ترک همچنین خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان, حمله قلبی و بیماری های ریوی را کاهش می دهد.

 

درمان اختلالات مصرف مواد در زنان باردار

زنان بارداری که به مواد مخدر یا هروئین معتاد هستند با مشکلات خاصی روبرو هستند, زیرا ممکن است کودک وابسته به مصرف مواد به دنیا بیاید. در حال حاضر, سازمان غذا و داروی ایالات متحده هیچ دارویی را برای درمان زنان باردار وابسته به مواد مخدر تایید نکرده, اما نگهداری متادون یا بوپرنورفین همراه با مراقبت های دوران بارداری و یک برنامه درمان دارویی جامع می تواند بسیاری از پیامدهای نامطلوب مرتبط با اختلال مصرف مواد مخدر درمان نشده را بهبود بخشد. به طور کلی, قطع درمان با متادون یا بوپرنورفین برای زنان باردار توصیه نمی شود. با این حال, نوزادانی که در دوران بارداری در معرض متادون قرار گرفته اند, ممکن است برای از بین رفتن علائم ترک به درمان نیاز داشته باشند. برخی مطالعات نشان می دهد که بوپرنورفین در درمان اختلال سوء مصرف مواد مخدر میان زنان باردار دارای پاره‌ای مزیت‌ها نسبت به متادون است. نوزادانی که از مادران تحت درمان با بوپرنورفین به دنیا آمدند, در مقایسه با آنهایی که تحت درمان با متادون قرار گرفتند, علائم وابستگی کمتری بروز داده اند و مدت اقامت آنها در بیمارستان کاهش یافته است.

زنان بارداری که بوپرنورفین را برای اختلال مصرف مواد افیونی در دوران بارداری مصرف می کنند باید بدانند که مقدار بوپرنورفین عبوری از شیر مادر ممکن است برای جلوگیری از ترک مواد افیونی در نوزادشان ناکافی باشد, به همین دلیل در برخی موارد ممکن است نیاز به درمان نوزاد باشد. زنان بارداری که به مواد مخدر معتاد هستند, حتی اگر تحت درمان هستند, باید نوزادان خود را از نظر خواب آلودگی, افزایش وزن ناکافی, و عدم دستیابی به نقاط عطف رشد – به ویژه در نوزادان نارس که فقط با شیر مادر تغذیه می‌کنند, تحت نظر داشته باشند.

 

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «کادراس» بلامانع است.

همچنین ببینید

مصاحبه ایسنا

دشواری های ترک اعتیاد برای زنان معتاد

معاون اجتماعی موسسه کادراس با اشاره به اینکه زنان بارداری که به مواد مخدر یا …