کادراس موسسه کادراس
وقتی فردی از اعتیاد رنج می برد، نه تنها خود فرد بلکه اطرافیانش نیز تحت تاثیر قرار می گیرند، به‌ویژه اعضای نزدیک خانواده مانند همسر یا فرزندان. همچنین تعارضات خانوادگی می تواند ضربه بزرگی به سلامت روان افراد وارد کند. این امر به ویژه در مورد مادر و فرزندش صادق است. باید دانست مهارت های فرزندپروری بخش مهمی از رفتارهای خانوادا درمانی را تشکیل می دهد.
سوء مصرف مواد مخدر میان نوجوانان در حال افزایش است و لازم است خدمات بهداشت روانی برای درمان افراد نیازمند در دسترس باشد. درمان سوء مصرف مواد به ویژه برای خانواده هایی که با آن روبرو هستند، فرصت هایی را برای کل خانواده برای آشنایی با خطرات اعتیاد و اختلالات همراه آن مانند اختلالات سلامت روان فراهم می کند.
متأسفانه، امروزه در کل جهان به ویژه زنان از سیستم حمایتی مناسبی برای مقابله با اعتیاد و مراقبت از فرزندان خود برخوردار نیستند. چه مادران سرپرست خانواده و چه زنانی که دارای همسر معتاد هستند در بسیاری از مواقع به دلیل سایه اعتیاد بر زندگی خانوادگی شان مراقبت مناسبی از فرزندشان انجام نمی دهند. در این میان خانواده درمانی فرصتی مناسب برای درمان اعتیاد به شمار می رود.
نقش کل خانواده در دوره ترک اعتیاد مهم است. همه اعضای خانواده می توانند به عنوان نظام حمایتی برای فرد معتاد باشند، اما باید درک کنند که اعتیاد یک بیماری است. اغلب اوقات، اعضای خانواده به جای کمک به بهبودی معتاد، وضعیت را سخت تر و گاهی با حمایت مالی از آنها باعث افزایش مصرف فرد مصرف کننده می شوند. نقش های خانوادگی ممکن است در طول دوره سوء مصرف مواد در خانواده تغییر کند و قوانین خانواده زیر سوال برود، زیرا سوء مصرف مواد یک بیماری خانوادگی است و درمان آن نیازمند همراهی همه اعضای خانواده است.
برای اعضای خانواده مهم است که درک کنند اعتیاد یک بیماری خانوادگی است که قابل درمان است. مشارکت خانواده می تواند تعاملات موثر خانوادگی را شکل داده و درست مانند هر بیماری مزمن دیگری، مانند دیابت یا بیماری قلبی، معتادان باید یاد بگیرند که چگونه بیماری خود را مدیریت کنند و شیوه زندگی خود را تغییر دهند تا بتوانند به درمان آن امیدوار باشند. از این رو، خانواده درمانی نوعی درمان است که می تواند به اعضای خانواده کمک کند اعتیاد و اثرات آن بر خانواده را درک کنند و راهی مشترک برای درمان آن بیابند. همچنین می تواند به سیستم خانواده کمک کند تا مهارت های ارتباطی و حل مسئله جدید را بیاموزند.
برخی از اهداف خانواده درمانی عبارتند از:
- بهبود روابط خانوادگی
- یادگیری مهارت های ارتباطی و حل مسئله جدید
- ایجاد نظام حمایتی از معتاد و خانواده
- کمک به اعضای خانواده در درک اعتیاد و اثرات آن بر خانواده
خانواده درمانی را می توان به صورت جلسات فردی یا گروهی انجام داد. مهم این است که میان درمانگر و فرد مصرف کننده ارتباط خوبی برقرار شود و فرد معتاد احساس راحتی کند.در این میان، درمان اعتیاد ممکن است شامل زوج درمانی رفتاری نیز باشد. اگر با اعتیاد دست و پنجه نرم می کنید، خانواده درمانی می تواند منبع خوبی برای شما و خانواده تان باشد. می تواند به شما در درک اعتیاد و تأثیرات آن بر خانواده، یادگیری مهارت های ارتباطی و حل مسئله جدید و ایجاد یک سیستم حمایتی برای فرد در حال بهبودی و خانواده کمک کند.
همبستگی یکی از ارکان مهم برنامه های خانواده درمانی برای فرد معتاد به شمار میرود. همبستگی را می توان به عنوان رابطه ای توصیف کرد که در آن یک فرد برای رفاه عاطفی یا مالی خود به دیگری وابسته است. خانواده درمانی، به شناسایی الگوهای همبسته در پویایی خانواده و کشف راه های سالم برای از بین بردن این الگوها می پردازد. نشانه های همبستگی در یک خانواده می تواند شامل موارد زیر باشد:
- احساس مسئولیت در قبال احساسات یا اعمال دیگران
- مشکل در برقراری ارتباط قاطعانه
- مشکل در تعیین حد و مرز
- مشکل «نه» گفتن
- آخرین نیازهای خود را قرار دهید
- همراهی همیشگی احساس گناه با فرد
خانواده درمانی در واقع نوعی مشاوره است که به اعضای خانواده کمک می کند تا ارتباطات را بهبود بخشند و تعارضات را حل کنند. خانواده درمانی می تواند برای خانواده هایی که با مسائل مختلفی از جمله اعتیاد سروکار دارند مفید باشد. اعتیاد می تواند باعث ایجاد الگوهای همبسته در پویایی خانواده شود و خانواده درمانی می تواند به شکستن این الگوها کمک کند. همچنین می تواند به اعضای خانواده کمک کند تا مهارت های ارتباطی سالم را بیاموزند و یک سیستم حمایتی برای بهبودی ایجاد کنند. نوجوانی که از سوءمصرف مواد رنج می‌برد، می‌تواند بیشترین سود را از مشاوره های خانواده درمانی ببرد.
نقش درمانگر در خانواده درمانی اعتیاد کمک به اعضای خانواده در درک نقشی است که در درمان اعتیاد دارند و به آنها کمک می کند تا مهارت های مقابله ای سالم را توسعه دهند. خانواده درمانگر همچنین به اعضای خانواده کمک می کند تا با فردی که با اعتیاد دست و پنجه نرم می کند مرزبندی ایجاد نکند. خانواده درمانی موثر می‌تواند به عنوان یک رویکرد انگیزشی در درمان افراد وابسته با مواد به کار رود، به گونه‌ای که باعث ایجاد انگیزه و آمادگی لازم برای تغییر در رفتار فرد مصرف‌کننده مواد شود. در سه دهه گذشته مداخلات مبتنی بر خانواده در درمان سوء مصرف مواد گسترش چشمگیری داشته است. هدف اصلی خانواده درمانی این است که حل مشکلات موجود را تسهیل نموده و رشد سالم خانواده را با تمرکز بر ارتباط بین فردی و اعضای مهم خانواده و شبکه اجتماعی بهبود بخشد.
اشکال مختلف خانواده درمانی برای اعتیاد شامل سیستم خانواده درمانی، رفتار درمانی خانواده و آموزش روانی خانواده است. مداخلات مشارکت خانوادگی برای درمان اختلال مصرف مواد رایج است. هدف مراکز درمانی نیز بازسازی خانواده با بهبود کیفیت روابط است. همچنین، خانواده درمانی عملکردی به افرادی که پس از درمان سوء مصرف مواد بهبود می یابند، کمک می کند.
مزایای خانواده درمانی برای درمان اعتیاد بسیار است. مشارکت خانواده می تواند کمک کند تا:
- نقش خانواده در این درک که اعتیاد نوعی بیماری است و نیاز به همراهی خانواده برای درمان آن دارد،افزایش یابد.
- فرد معتاد آموزش ببیند که چگونه با اعضای خانواده خود ارتباط موثر برقرار کند.
- تعارضات به روشی سالم حل شود.
- با اعضای خانواده خود حد و مرز تعیین کند.
- آسیبی که اعتیاد به آن وارد شده را درمان کند.
