شاید یکی از قدیمیترین مواد مخدر در تاریخ بشر، تریاک باشد. قدمت این ماده مخدر به عصر برنز باز میگردد. تمدنهایی سومریان، آشوری، مصریها و ایرانیها هر کدام به شیوه خاصی از این ماده استفاده کرده و در متون خود از آن یاد کردند. این ماده ابتدا پس از خراشیدن خشاش به دست آمده و سپس عصاره آن خشک میشود. در این مواد درصد اندکی مرفین وجود دارد که دارای خاصیت ضد درد برای بیماران است. مرفین از طریق فعل و انفعال شیمیایی به هروئین و سایر اپیوئیدها برای مصارف مخدری و درمانی مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده ترکیبی از دو دو گروه اصلی آلکالوئیدها است. گروه نخست فنانترنها از جمله مرفین، کدئین و تبائین که ترکیبات اصلی تریاک محسوب میشوند و دسته دوم ایزوکوئینولینهایی همچون پاپاورین و نوسکاپین است که تاثیر زیادی بر روی دستگاه عصبی فرد میگذارد.
کدئین پس از مرفین دومین ترکیب مهم موجود در تریاک است. این ماده نیز در صنعت داروسازی نقش مهمی دارد. پاپاورین، تباپین، نارکوتین و نارسین از جمله ترکیبات حاصل از تریاک است. تمام این موارد نشان دهنده مهم تریاک در صنعت داروسازی است. البته موادی کشندهای همچون هروئین و کراک نیز این ماده مخدری به دست میآید. با این حال سوء مصرف و استفاده از غلط از این ماده سبب آسیبهای جبران ناپذیری بر روی سلامت جسم و روح افراد شده است. بالای ۸۰% بدن هر شخص از آب تشکیل شده و این ماده حیات بخشی عنصری کلیدی در بقاء فرد است اما زیادهرودی در نوشین این ماده حیاتی موجب بیماری و حتی مرگ شخص میشود! به عبارت دیگر هر ماده مفیدی اگر به صورت غیر اصولی مصرف شود میتواند به جای تامین نیازهای حیاتی فرد، سلامت و بقاء فرد را به خطر بیاندازد.
افرادی که اقدام به مصرف تریاک میکنند در ابتدا حس آرامش و شادی به دست میآورند اما با قطع مصرف این ماده دچار حس خماری شده و به تدریج عوارض مصرف این ماده ظاهر میشود. افت فشار خون، بدن درد، مشکلات بینایی، کاهش میل جنسی، کاهش تمرکز، انزوا، تحریک پذیری، مشکلات تنفسی، سوء تغذیه، حالت تهوع، عرق سرد، تب و لرز و … از جمله عوارض ناشی از مصرف تریاک است. شاید قدم اول در راه جلوگیری از استعمال مستقیم ماده تریاک جلوگیری از پخش شایعات در خصوص مصرف این ماده مخدر است. برخی ازاین شایعات این باور غلط را تروج میکنند که مصرف تریاک از بیماریهای قلبی و دیابت پیشگیری میکند. دیگر شایع رایج در خصوص این ماده محرک تقویت قوای جنسی افراد است. این در حالی است که به محض قطع این ماده نه تنها قوای جنسی فرد تقویت نمیشود بلکه تاثیری عکس دارد.
برای کنار گذاشتن تریاک روشهاو داروهای متعددی تجویز میشود که البته برخی از آنها از سوی جامعه پژشکی کشور مورد تایید نیستند. برخی داروهای مورد تاییدی که البته با تجویز پزشک مورد مصرف قرار بگیرند عبارتاند از؛ بوپرنورفین، شربت تریاک، متادون، حب جدوار، نالوکسان و نالتروکسان که افراد مصرف میکنند. تا پیش از این برخی از این تهیه و فروش این نوع داروها در اختیار داروخانهها بود اما با دستور وزارت بهداشت این انحصار شکست شد و این داروها در اختیار داروخانهها قرار گرفت.