پس از قدرتگیری طالبان در افغانستان این گروه به جامعه جهانی و کشورهای همسایه وعده داد که کشت، تولید و ترانزیت مواد در این کشور را ریشه کن خواهد کرد. این وعده در مقام سیاست گذاری خیلی زود جامع عمل به خود پوشید و در ماه آوریل در فرمانی حکومت هرگونه تولید و تجارت مواد مخدر غیرقانونی اعلام شد.
به گزارش شورای آتلانتیک به دلیل مشکلات اقتصادی فزاینده مردم افغانستان (که بخش بزرگی از آن به دلیل بلوکه شدن اموال و منابع مالی دولت این کشور در آمریکا است) طالبان نمیتواند اقدام موثری در این حوزه انجام دهد؛ زیرا اجرای این سیاست مخدری به شکل مستقیم و غیر مستقیم معاش مردم افغانستان را تحت تاثیر قرار میدهد. عکسهای ماهوارهای از جنوب غربی افغانستان خبر از افزایش کشت خشخاش در سال ۲۰۲۲ میدهد.
علاوه بر افزایش کشت خشخاش، تجارت متآمفتامین نیز در افغانستان تشدید شده است. در واقعه عرضه آنقدر زیاد بود که موجب کاهش قیمتها شده است. کاهش قیمتها از ۱.۸۰ دلار در یک کیلوگرم در سال ۲۰۱۸ به ۰.۶۳ دلار در یک کیلوگرم نشان دهنده رونق این بازار است. البته پس از اعلام ممنوعیت کشت خشخاش توسط طالبان، بار دیگر قیمتها افزایش پیدا کرد.
افزایش کشت مواد مخدر در افغانستان به شکل مستقیم بر روی مواد کشف شده در مرز این کشور تاثیر گذاشته است. در اواخر ۲۰۲۱ و اوایل سال ۲۰۲۲ براساس آمار منتشر شده از مرز مشترک افغانستان-پاکستان مقدار ۱۳۰ کیلوگرم هروئین کشف شده است. مقامات پاکستانی معتقدند که این مواد قاچاق شده از سوی طالبان به کمربند ساحلی بلوچستان و کراچی ارسال میشود.
البته کشورهای همسایه افغانستان یا اروپا تنها مقصد تولیدات مخدری افغانستان نیست. در ماه آوریل دولت سریلانکا اعلام کرد که ۳۲۵ کیلوگرم هروئین و متآمفتامین، که پیش بینی میشود از مبدا افغانستان باشد، کشف و ضبط شده است.هند یکی دیگر از اصلیترین مقاصد ترانزیت مواد بوده است. به گفته مقامات هندی مسیرهای قاچاق مواد از طریق پنجاب (گاهی اوقات به وسیله پهپادها) یا از طریق دریا به سواحل غربی هند قاچاق میشود.
نکته جالب توجه آن است که با وجود شعار نیروهای ائتلاف در خصوص مبارزه با مواد مخدر اما در بازه زمانی ۲۰۰۱ الی ۲۰۲۰، زمینهای زیر کشت خشخاش در افغانستان سه برابر شد. به عبارت دیگر با وجود مخالفتهای طالبان کشت، تولید و ترانزیت مواد مخدر در دوران اشغال افغانستان رشد چشمگیری پیدا کرده است.
براساس گزارش سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۰، افغانستان حدود ۸۵% تولید جهانی تریاک را به خود اختصاص داده است. در نام پیشین افغانستان، تجارت مواد مخدر حدود نیم میلیون شغل ایجاد کرده بود. با روی کارآمدن طالبان منابع مالی افغانستان مسدود و کمکهای خارجی قطع شد به همین دلیل طالبان توان اقتصادی کافی برای تامین معاش کشاورزان و دلالان را نداشت. برخی مخالفان طالبان معتقدند که سیاستهای ابلاغی این گروه در خصوص مبارزه با مواد صرفا برای تبلیغات است و تاثیر جدی در عالم واقعی ندارد. البته دولت طالبان نظر متفاوتی دارد و با انهدام عملی برخی زمینهای کشت خشخاش عظم خود برای مبارزه با مواد مخدر را به نمایش گذاشته است.