کادراس موسسه کادراس
سال‌های اخیر رنج می‌برد. در سال‌های اخیر مصرف مواد محرک در این کشور رونق گرفته است. رایج ترین ماده غیرقانونی در این کشور کپتاگون است. UNODC در مقدمه جلد نخست گزارش جهانی مواد در سال ۲۰۲۰ می نویسد: «بازار مت‌آمفتامین در افغانستان و عراق رشد کرده است. نظرسنجی از افراد در بیمارستان‌ها، زندان‌ها و نیز دیگر نهادها نشان از آن دارد که افزایش مصرف مت آمفتامین در عراق به سال ۲۰۱۲ باز می‌گردد. در کنار «کپتاگون» و ترامادول، مت آمفتامین کریستالی نیز به نگرانی عمده مبدل شده اند. پژوهش دیگری نیز در سال ۲۰۱۵ این یافته‌ها را تأیید کرد و نشان داد که مصرف کنندگان دسترسی به کانابیس را از کپتاگون یا مت آمفتامین دشوارتر می‌دانند. همچنین در سال های اخیر مقامات عراقی چند آزمایشگاه‌های تولید مت‌آمفتامین را کشف کرده‌اند و هیئت بین المللی کنترل مواد مخدر نیز نگرانی خود از واردات سودوافدرین (که به عنوان پیش‌ساز تولید مت‌آمفتامین به کار می‌رود) را ابراز کرده است.»
دومین ماده رایج در عراق در سال های اخیر نیز همانطور که در کتابچه سازمان ملل آمده شیشه است. کانابیس نیز در میان مواد پرمصر این کشور قرار دارد. بخش مهمی از این وضعیت را باید تحفه تروریسم در عراق دانست. انواع متعددی از مواد مخدر پس از اشغال بخشی از مناطق به‌دست گروه تروریستی داعش در سطح خیابان‌های عراق ظاهر شد. این درحالی است که عراق تنها کشور عربی بود که مواد مخدر در آن تقریباً وجود نداشت. این مواد از مخدری که عراقی‌ها آن را کپسول می‌نامند گرفته تا ماده مخدری به شکل پودر و انواع دیگری بود که عراقی‌ها تا آن زمان ندیده بودند.
بر اساس گزارش سایت «المسلم» متأسفانه زمین‌های کشاورزی بسیاری از مناطق دیاله تا جنوب عراق مثل استان ناصریه به کشت خشخاش اختصاص یافته‌است. در سطح خیابان‌های پایتخت کشور عراق نیز بسیاری از کودکان دیده می‌شوند که پاکت‌های نایلونی جلوی بینی و دهان خود می‌گذارند که به نظر می‌رسد خالی است، اما در آن ماده‌ای به نام «سیکوتین» است که ماده‌ای چسب‌مانند بوده و موجب وابستگی می‌شود.
آلودگی جامعه عراق به معضل مواد مخدر و روانگردان و آثار مخرب آن برای مسئولان و کارشناسان اجتماعی آشکار و بیّن است. مطالعه و بررسی گزارشات بیانگر آن است که همه دستگاه‌ها در‌صدد مقابله با این پدیده شوم و پیشگیری و درمان معتادان برآمده و در‌باره رسیدن به راه حل ممکن جهت برخورد با این معضل اجتماعی در حال شور هستند. هرچند، برخی به این معضل به عنوان تهدید ملی و اجتماعی نگاه می‌کنند و برخی در حد آسیب اجتماعی این معضل را تعریف کرده‌اند.
گزارش‌های دستگاه‌‌های ذیربط در عراق که حاکی است از رواج بی‌سابقه توزیع و مصرف مواد مخدر و روانگردان و گسترش روز‌افزون قاچاق آن، این معضل را به‌عنوان تهدید جامعه توصیف کرده و خطر آن را از خطر و تهدید تروریسم بالاتر دانسته‌اند[۱]. با استناد به رسانه‌های عراق، ظهور ناگهانی مراکز تهیه محلی و ساخت مواد مخدر صنعتی، این معضل را پیچیده‌تر کرده‌است. در گزارش وزارت بهداشت عراق ضمن هشدار به شیوع اعتیاد در این کشور آمده‌است، هر چند برخورد با قاچاقچیان و مافیای مواد مخدر به صورت کلان صورت می‌گیرد ولی نتوانسته به قاچاق، تولید و عرضه مواد مخدر تأثیر چندانی بگذارد.
وزارت بهداشت در گزارش‌های مطالعاتی و تحلیلی خود خاطر نشان کرده‌است: اگر دولت مجازات‌های سنگین و شدید برای قاچاقچیان و تبهکاران تعیین نکند عراق به یکی از بزرگترین کشورهای مصرف‌کننده مواد مخدر و روانگردان در جهان تبدیل خواهد‌شد.[۲] بررسی‌ها نشان می‌دهد، میزان کشفیات و ضبط مواد مخدر و روانگردان بسیار کمتر از حجم واقعی مصرف و قاچاق آن است. رئیس سازمان ارشاد و پیشگیری از انتشار مواد مخدر و روانگردان کشور عراق «ابراهیم رمضان» در گفتگو با روزنامه «العربی الجدید» خاطر نشان کرد، آمار و ارقام موجود از کشفیات مواد مخدر در اقلیم کردستان بیانگر شیوع مصرف و قاچاق مواد مخدر و روانگردان در این اقلیم است تا آن‌جایی که مده بیان کننده پدیده شیوع آ
به یک معضل جدی و تهدید برای جامعه تبدیل شده‌است[۳]. وی می افزاید: کشفیات و ضبط موادمخدر و روانگردان در این منطقه با حجم و میزان واقعی آن مطابقت ندارد و نمی‌توان ارزیابی شفافی پیرامون این معضل ارائه داشت.
تغییر و تحول در نگرش نسبت به تهدید و بحران اعتیاد و قاچاق مواد مخدر و روانگردان‌ها و هشدار نهادهای دولتی در سطوح مختلف و سازمان‌های مردم نهاد یا شبکه‌های اجتماعی وجود دارد. کارشناس مرکز تربیت اجتماعی عراق، «عزیز کاظم نایف» ضمن تشخیص عوامل مؤثر در اعتیاد و مصرف مواد مخدر و روانگردان‌ها اشاره می‌کند که اعتیاد به آفت اجتماعی تبدیل و به‌عنوان خطری جدی جامعه را هدف گرفته که نیاز به مقابله هر چه سریع‌تر دارد. چنان‌چه راهکارهای مقابله‌ای در دستور کار قرار نگیرد جامعه از درون خواهد پاشید[۴].
