کادراس موسسه کادراس
پس از سقوط نظام اشرف غنی و قدرت‌گیری طالبان در اوت ۲۰۲۱، افغانستان با چالش‌های جدی در حوزه اقتصادی و بی‌ثباتی گسترده‌تر مواجه است که موجب ظهور بازارهای غیرقانونی می‌شود. در وضعیت بحران دائمی افزایش فقر و بی‌ثباتی در اقتصاد کلان امری طبیعی به نظر می‌رسد. هم‌اکنون افغان‌ها در حال تجربه سطحی خطرناک از بحران غذایی است. تغییر نظام سیاسی در افغانستان منجر به توقف شریان تجارت و تعلیق بسیاری از مشاغل در این کشور شده است. برهمین اساس بسیاری از کشاورزان و مردم عادی روی به کشت تریاک و کسب سریع درآمد از راه تجارت مخدری می‌آورند.
کشت خشخاش منبع اصلی کسب درآمد برای میلیون‌ها کشاورز و کارگرانی است که در چرخه تریاک مشغول به کار هستند. بیشتر کشاورزانی که مشغول به کشت تریاک هستند در روستاهای کم برخوردار و با زیرساخت‌های ضعیف زندگی می‌کنند. فقیرترین مردم افغانستان اغلب از وعده برداشت خشخاش در سال آینده برای خرید مواد اولیه مانند آرد، شکر و روغن خوراکی استفاده می‌کنند.
در کنار ممنوعیت کشت خشخاش توسط طالبان، این گروه به کشاورزان هشدار داد که محصولات‌شان نابود خواهد شد و در صورت ادامه برداشت می‌توانند زندانی شوند. با وجود میلیاردها دلار هزینه توسط جامعه بین‌المللی برای ریشه کردن مواد مخدر جامعه افغانستانی اما همچنان این کشور بزرگ‌ترین تولیدکننده تریاک در جهان است. بیشترین هروئین تولید شده از تریاک افغانستان از طریق آسیای مرکزی و کشورهای همسایه به اروپا می‌رسد.
افغانستان به دلیل تولید ارزان‌تر و خالص‌تر مواد همچنان بزرگ‌ترین تامین کننده مواد غیرقانونی در سطح جهان است. سازمان مبارزه با مواد و جرم سازمان ملل متحد کل اقتصاد مخدری غیرقانونی افغانستان را در سال گذشته میلادی ۶.۶ میلیارد دلار تخمین زد. این اقتصاد شامل کشت، برداشت و قاچاق تریاک، اخذ «مالیات» از کشاورزان و آزمایشگاه‌های مواد مخدر و دریافت سهم از قاچاقچیان برای محموله‌هایی به مقصد آفریقا، اروپا، کانادا، روسیه، خاورمیانه و سایر مناطق آسیا می‌شود. در این فرآیند به هر اندازه که سود کلانی برای قاچاقیان باقی می‌ماند، کشاورزان تنها مقدار اندکی پول به دست می‌آورند تا زنده بمانند.
در آخر باید گفت وضعیت مخدری افغانستان نشان دهنده شکست جامعه بین‌المللی در کاهش یا نابودی کامل کشت خشخاش در این کشور است. قطع تجارت خارجی و بلوکه کردن اموال و منابع مالی مردم افغانستان در بانک‌های آمریکایی نشان دهنده عدم توجه جامعه جهانی به معیشت و بقاء مردم افغانستان و توجه بیش از اندازه به منافع ملی خود است. در چنین شرایطی لازم است دولت- ملت ایران به مانند همیشه با کمک به مردم افغانستان بخشی از مشکلات اقتصادی این کشور را تخفیف داده و به دنبال آن میل به کشت مواد در این کشور را کاهش دهد.
