جلسه کمیسیون فرعی قاچاق غیرقانونی مواد مخدر

پنجاه و پنجمین جلسه کمیسیون فرعی قاچاق غیرقانونی مواد مخدر و مسائل مرتبط به آن در خاورمیانه و خاورنزدیک در تاریخ ۲۲ الی ۲۵ نوامبر ۲۰۲۲ در عشق آباد پایتخت ترکمنستان برگزار شد. در این نشست مجموعه‌ای کامل از توصیه‌ها در خصوص «چگونگی» رسیدگی به چالش‌های مخدری در منطقه مطرح و به تصویب رسید.

 

کمیسیون فرعی قاچاق غیرقانونی مواد مخدر یکی از پنج نهاد فرعی است که به بررسی دیدگاه‌های منطقه‌ای در خصوص مسائل مخدری می‌پردازد. توصیه‌های تصویب شده در این جلسه قرار است در جلسه بعدی این شورا در مارس ۲۰۲۳ مورد ارزیابی اجرایی قرار بگیرد. محمد خیدیروف وزیر کشور ترکمنستان این نشست را سکویی مهم برای تبادل اطلاعات و پیشنهادات ارزشمند عملی در مسیر رسیدگی و مقابله با معضل جهانی مواد مخدر دانست. در جلسه کمیسیون فرعی، روسای سازمان‌های ملی مجری قانون مواد مخدر در خصوص روندهای جدید قاچاق مواد مخدر، چالش‌های ناشی از مواد جدید، اعمال محکومیت و مجازات‌های جدید برای پرونده‌های مرتبط با مواد مخدر به بحث و تبادل نظر پرداختند.

 

با سرعت گرفتن روندهای جهانی شدن و تضعیف مرزهای ملی، کارتل‌های مخدری، گروه‌های نارکوتروریستی و دولت‌های مخدری از روش‌های جدیدی برای تولید و قاچاق مواد در نقاط مختلف جهان استفاده می‌کنند. مصونیت دیپلماتیک، بار میوه و سبزیجات، لوازم خانگی، لباس و سایر منسوجات، لوازم برقی و الکترونیکی و … از جمله پوشش‌های جدید قاچاقچیان مواد مخدر برای عبور از گمرکات و رساندن جنس به بازار مصرف می‌باشد.

 

در چنین شرایطی لازم است تا دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد با ترسیم وضعیت بحران مواد مخدر در منطقه اوراسیا، اقدام به ایجاد یک مرکز محلی مستقل در منطقه، با هدف رصد دائمی، تبادل اطلاعاتی و مبارزه با مواد مخدر ایجاد کند. با شکل گیری چنین نهاد منطقه‌ای، کشورهای می‌توانند با کنار گذاشتن اختلافات سیاسی- عقیدتی نقشه‌ای واحد برای مبارزه با دشمنی مشترک بکشند. جمهوری اسلامی ایران به عنوان بزرگ‌ترین کشف کننده محموله‌های مواد مخدر در جهان و همسایه افغانستان می‌تواند میزبان این نهاد مخدری با هدف ایجاد سازوکاری مشترک برای مبارزه با پدیده مواد مخدر در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا باشد.

 

منطقه خاورمیانه به عنوان چهارراه مواصلاتی جهان و میزبان منابع سرشار هیدروکربنی، جایگاه ویژه‌ای در نظام بین‌الملل دارد. متاسفانه به دلیل حضور طولانی استعمار در این منطقه جغرافیایی و عدم پیشرفت سیاسی- اقتصادی برخی ملت‌های منطقه کشت، تولید، ترانزیت و مصرف انواع مخدر از رونق بسیار بالایی برخوردار است. در این میان گروه‌های نارکوتروریستی مانند داعش، القاعده و … و گروه‌های جنایت‌کار سازمان یافته نقش پر رنگی در انتقال مواد مخدر از آسیا به قاره اروپا دارند. در این میان افغانستان به عنوان بزرگ‌ترین تولید کننده مواد در جهان جایگاه محوری در شکل‌گیری این مسیر دارد.

 

شبکه‌های ترانزیت مواد در منطقه با تجهیز به جدیدترین وسایل ارتباطی و حمل‌ونقل و با استفاده از پوشش‌های مختلف تجاری، سیاسی، قومی و… برای عبور از مرزهای خشکی، دریایی و هوایی برای انتقال مواد به بازارهای مصرف در نقاط مختلف جهان به‌ویژه اروپا بهره می‌برند. یکی از مسیرهای انتقال مواد با عبور از مرزهای شمالی افغانستان وارد آسیای مرکزی شده، از روسیه عبور کرده و سپس وارد بازارهای اروپایی می‌شود. دیگر مسیر از آب‌های خلیج فارس می‌گذرد، خلیج عدن، دریای سرخ و کانال سوئز را رد می‌کند و به جنوب اروپا می‌رسد. یکی دیگر از مسیرهای ترانزیت مواد با عبور (غیرقانونی) از مرزهای ایران وارد ترکیه می‌شود و از آنجا راهی حوزه بالکان می‌شود. در چنین لامز است تا کشورهای منطقه با ایجاد سازوکار مشترک برای مبارزه هدفمند با قاچاق، تولید و مصرف مواد مخدر ترسیم کنند.