کادراس موسسه کادراس
گزارش آمار مرگ و میر ناشی از مصرف مواد در اروپا[۱] که از سوی مرکز رصد اروپایی مواد مخدر و اعتیاد اتحادیه اروپا در ماه جولای منتشر گردید، آماری روزآمد پیرامون مرگ های مرتبط با مواد ارائه می دهد. اساس این گزارش را سخنرانی ها، ارائه ها و مباحثی تشکیل می دهد که در نشست سالانه دو روزه شبکه کارشناسان EMCCDA به تاریخ ۸ و ۹ نوامبر سال ۲۰۱۸ در لیسبون مطرح گردید. مرگ و میر ناشی از مواد مخدر پدیده ای پیچیده است. مرکز رصد اروپایی مواد مخدر و اعتیاد شاخص شیوع‌شناختی مرگ و میر ناشی از مواد را با دو مؤلفه مکمل تعریف کرده است : ۱٫ آمار ملی و جمعیت محور پیرامون مرگ هایی که مستقیماً مرتبط به مصرف مواد است (مرگ‌ها ناشی از مواد موسوم به مسمومیت یا بیش‌مصرفی/اوردوز) و ۲٫ برآوردهای مرگ و میر کلی و سبب-ویژه در میان مصرف کنندگان پرخطر مواد مخدر. بر پایه روش شناسی های مرسوم، این دو مؤلفه قادر است بسیاری از اهداف سلامت و بهداشت عمومی را به عنوان شاخصی از تأثیر سلامت مصرف مواد محقق سازد. این شاخص وقتی به همراه دیگر شاخص های مرتبط با مواد مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد، نقشی اساسی در شناخت تغییرات و تهدیدات، و آگاهی بخشی به تصمیم گیران حوزه سیاست‌گذاری و ارزیابی تأثیر پاسخ ها ایفا می کند.
مرگ‌های ناشی از بیش مصرفی: مرگ های قابل پیش‌گیری پیش رس
در سال ۲۰۱۷، بالغ بر ۸۲۰۰ مورد مرگ ناشی از مصرف یک و یا بیشتر از یک ماده مخدری غیرقانونی در اتحادیه اروپا گزارش گردید. این تخمین‌ها وقتی ترکیه و نروژ را نیز دربرگیرد، به بیش از ۹۴۰۰ مرگ خواهد رسید. چهار پنجم این مرگ‌ها را مردان تشکیل می دهند. اکثر این مرگ ها پیش رس بوده و افرادی را در دهه سی و یا چهل زندگی شان به کام مرگ فرو برده است.
اوپیوئیدها: مهمترین عامل پیش‌ران بیش مصرفی مرگبار در اروپا
- بر اساس آمار و گزارش های منتشر شده، در اروپا از هر ۱۰ مرگ ناشی از مصرف مواد، ۸ مورد مرتبط با مصرف اوپیوئیدها و اغلب هروئین است، هرچند این آمار در همه کشورهای به طور یکسان و متوازن نیست.
- در برخی بررسی ها و معاینات کالبدشکافی مشخص شد که اوپیوئیدی که در درمان جایگزین استفاده می شود، دلیل مرگ ناشی از مصرف مواد بوده است.
- همچنین مرگ‌هایی نیز مرتبط با سوء مصرف برخی داروهای پزشکی از جمله اکسی‌کدون و ترامادول نیز گزارش شده است.
- از موارد مرگ‌های ناشی از مصرف فنتانیل و آنالوگ‌های آن تخمین دقیقی ارائه نشده است ( دست کم تخمین زده شده است) و آغاز شیوع مرگ های مرتبط با مصرف این ماده گزارش شده است.
محرک ها و بنزودیازپین ها در فهرست مواد مصرفی منجر به مرگ
- تحلیل های سم شناختی کالبد شکافی موارد بیش‌مصرفی حکایت از آن دارد که در اغلب موارد مسمومیت ناشی از چندین ماده غیرقانونی گزارش شده است.
- در مجموع، تعداد موارد مرگ های ناشی از مصرف کوکائین رو به افزایش بوده است و در چند کشور نیز مصرف تزریقی کوکائین نیز با افزایش روبه رو بوده است.
- کانابینوئیدهای صنعتی در اکثر موارد مرگ ها ناشی از مصرف در کشور ترکیه در سال ۲۰۱۷ گزارش شده است.
- در برخی از کشورهای اروپایی، مصرف داروهای قلابی و داروهایی که منحرف شده اند و همچنین بنزودیازپین های جدید موارد روبه افزایشی از مرگ های ناشی از مصرف را تشکیل می دهند. به ویژه در کشور اسکاتلند، مصرف غیرپزشکی بنزودیازپین های جدید هم چون اتیزولام[۲] نگرانی های زیادی را برانگیخته چرا که بیش از نیمی از موارد مرگ های ناشی از مصرف مواد را بر اساس گزارش های سال ۲۰۱۷ تشکیل می دهد. شایان ذکر است اتیزولام ۱۰ برابر قوی تر از والیوم است و در کشورهای نظیر هند، ایتالیا و ژاپن به عنوان دارویی مجاز برای درمان حملات عصبی و بی خوابی با تجویز پزشک به فروش می رسد. اما این دارو، در باقی نقاط جهان اجازه فروش ندارد و در نظام فارماکولوژی تعریف نشده است. اتیزولام برای کسانی که به لورازپام اعتیاد دارند، راهی برای نشئه شدن محسوب می شود. قدرت بیشتر این دارو به نسبت معادل آن، باعث اثرگذاری بر بدن کسانی می شود که در اثر سوء مصرف به لورازپام اعتیاد پیدا کرده اند. این ماده به عنوان یک ماده شیمیایی تحقیقاتی راه خود را به بازار غیرقانونی دارو باز کرده است. [۳]
آمار مرگ و میر بالا در میان مصرف کنندگان مواد
- از میان کشورهای اروپایی، ۷ کشور داده های جدیدی را که از مطالعاتی که در میان مصرف کنندگان پر خطر مواد صورت گرفته ارائه و گزارش داده اند. یافته ها حکایت از آن دارد که مصرف کنندگان پرخطر مواد سه تا هفت برابر احتمال مرگشان بیشتر است به نسبت هم سالان هم جنس خود در کل جمعیت.
- بیشترین و پرتکرارترین دلایل مرگ ها شامل بیش مصرفی (اوردوز)، اچ ای وی/ ایدز، و عفونت های دیگر، بیماری های کبدی، سرطان، بیماری های تنفسی و بیماری های مرتبط با قلب و عروق بوده است.
- سهم مرگ های ناشی از بیش مصرفی به احتمال زیاد دست کم تخمین زده شده است.
پاسخ و واکنش به مرگ های مرتبط با مواد مخدر
- سطح پوشش و تنوع واکنش ها در برابر مرگ های مرتبط با مواد مخدر بین و درون کشورها متفاوت است.
- اخبار و گزارش روزامد پیرامون اتاق های امن مصرف و برنامه های نالوکسون خانه بر[۴] حکایت از بسط و گسترش واکنش های مرتبط در برخی کشورهای اروپا در سال ۲۰۱۸ دارد.
- در حالی که شواهد پایه در رابطه با اثربخشی این واکنش ها در حال افزایش است، لزوم تحقیقات و پژوهش های بیشتری در این باره احساس می گردد.
ملاحظات سلامت عمومی و نظارت
- نیاز پیوسته ای به بهبود شیوع شناسی مرگ های مرتبط با مواد مخدر با هدف دسترسی به اطلاعات و امار دقیق تر در اروپا به ویژه از منظر سم شناسی احساس می شود.
- به کارگیری و پیاده سازی بیشتر مطالعات هم گروهی و پیوندی با سرمایه گذاری نسبتاً اندک مورد نیاز است.
- منابع اضافی اطلاعات، داده های مقتضی و مهمی پیرامون شناسایی تهدیدها ارائه می دهد. این منابع شامل اطلاعات منبع باز پیرامون غربالگری و نظارت و داده های دقیق مسمومیت هاست که از واحد های اورژانس بیمارستان ها به دست می آید.
[۱] Drug-related Deaths and Mortality in Europe- July 2019
[۲] etizolam
www.razico.ir/fa/news
[۴] take –home naloxone programmes
بازنشر این مطلب صرفاً با ذکر منبع «کادراس» بلامانع است.
