پیامدهای مصرف مخدرهای شنیداری

به گزارش گروه اجتماعی «کادراس»، در سال ۲۰۱۷ در یک پژوهش میدانی، پرسشنامه ای متشکل از دو بخش مطالعات کتابخانه ای و سؤالات باز انجام شد[۱] و برای تکمیل بخش کمی ـ میدانی آن، پرسشنامه تهیه شد و به طور تصادفی در بین ۲۰۰ پزشک متخصص بهداشت و درمان (۶۵% مرد و ۳۵% زن) که داوطلب شرکت در این پژوهش بودند توزیع شد. از این میان تنها ۱۴٫۷% از شرکت کنندگان از مکانیسم عملکرد مخدرهای دیجیتال اطلاع داشتند؛ با این حال ۶۵% از شرکت کنندگان بر این باور بودند که تهدیدهای داروهای دیجیتال واقعیت دارد.

اما مسئله مخدرهای دیجیتال به لحاظ یک باور عمومی یا یک یافته علمی از نقطه ای دیگر شکل گرفته و گسترش یافته است. آنچنان که گفته می شود ایده استفاده از امواج صوتی برای القاء احساس خاصی از آرامش یا هیجان چیز جدیدی نیست. صداهای باس[۲] سنگین، مانند آنهایی که در کنسرت های راک و متال یافت می شود و یا در مقابل موسیقی هایی که آرامش را به ارمغان می آورند، هر دو احساسی در شنوندگان ایجاد می کند که بسیار دلپذیر است. با استناد به این تجربه بشری است که گفته می شود با شنیدن صدای موسیقی و انتشار دوپامین و اندروفین در مغز، عملکرد خاصی از اعصاب آن سر می زند؛ اما اگر بتوان ورودی های مغز را از طریق همین آوا و اصوات تحریک کرد می توان میزان انتشار مواد شیمیایی در مغز را نیز کنترل شده هدایت و مدیریت کرد.

اگر به صورت علمی تر بخواهیم به نحوه سازوکار «مخدرهای دیجیتالی» در بدن بپردازیم باید کمی به عقب بازگردیم. عملکرد یا فعالیت های بدنی ما به دو بخش ارادی و غیرارادی تقسیم می شود، فعالیت های ارادی مانند حرکت دادن دست و پا است که به صورت آگاهانه روی آنها کنترل داریم. اما برخی از فعالیت های بدن مانند میزان ضربان قلب، تنفس، دمای بدن، درک از درد و مهمتر از همه «امواج مغزی» وجود دارند که به صورت غیرارادی کنترل می شوند. نکته مهم این است که پارامترهای مرتبط به این فعالیت های غیرارادی به صورت ناخودآگاه در پاسخ به عوامل محیطی تغییر می کنند.

از آنجا که هر دو فعالیت ارادی و غیرارادی بدن دچار اختلالات و بیماری هایی می شود و علم به دنبال رفع آن است، همواره پای داروها و درمان هایی به میان کشیده می شود. البته برای علم پزشکی همیشه روش های درمانی دارویی، روش ایده آل درمان نبوده و نیست؛ گاهی به دلایل مختلف مانند طولانی بودن پروسه درمان و یا عوارض داروها و… علم پزشکی روش های دیگری را تجربه و توصیه می کند. در همین راستا است که یک تکنولوژی جدید مطرح می شود تا به مردم کمک کند که بتوانند کنترل برخی از این عملکردهای غیرارادی را تا حدودی دردست گیرند که به این تکنولوژی «بیوفیدبک[۳]» گفته می شود. با آنکه هدف از بیوفیدبک، درمان بیماری ها، بهبود و جلوگیری از اختلالات و… بود و یکی از مهمترین شاخه های بیوفیدبک تأثیرگذاری بر فعالیت های «امواج مغزی[۴]» یا همان «نوروفیدبک[۵]» می باشد که تئوری مخدرهای دیجیتالی (شنیداری) نیز از آن منتج شد.

مطرح کنندگان تئوری مخدرهای دیجیتالی / شنیداری بیان می کنند که «دوز دیجیتال»، یا همان «ضربان در دو گوش» تأثیر شناخته شده مواد مخدر دیجیتال بر روی ذهن مصرف کننده است. به این ترتیب که مصرف کننده به هنگام مصرف این مخدرهای شنیداری از طریق هر یک از گوش های خود امواج متفاوتی را دریافت می کند که در یک تلاقی هماهنگ (موج سوم یا همان آهنگ تأثیرگذار) بر بستر ذهنی او اثر گذاشته و موجبات ترشح دوپامین و دیگر ترشحات مشابه در مصرف مواد مخدر غیردیجیتالی را ایجاد می کند.

به این ترتیب است ادعا می شود که صدا و موسیقی توان آن را دارد تا از طریق تأثیر بر روی امواج مغز تجربه ای شناختی ـ عاطفی همچون تجربه مصرف مواد را ایجاد کنند. البته که این وضعیت تا حد زیادی وابسته به درک شخصی و تجربه گذشته وی دارد. بعدتر شرکت I-Doser ، به عنوان اولین شرکت اینترنتی در جهان مدعی تولید محتوای صوتی شد که شنونده با شنیدن فایل صوتی تولیدی این شرکت، تجربه ای شبیه سازی شده همچون تجربه مصرف مواد مخدر را دارد[۶]. هرچند که کارشناسان همچنان در کیفیت این مدعا تردید داشته و تأیید صحت آن را منوط به وجود منابعی بیشتر، ثبت تجربه قرار گرفتن در معرض آن و تشخیص احوالات بعد از این نوع مصرف می­دانند.

نام برخی از پردانلودترین فایل های صوتی که سایت i-doser منتشر کرده عبارتند از باران صوتی[۷]، موسیقی خواب بی خوابی[۸]، جنگل تاریک[۹]، انقلاب زمستانی[۱۰]، تغییر مثبت[۱۱] و… . از مشاهده فایل های صوتی سایت[۱۲] تولید و منتشر کننده این مخدرهای دیجیتالی و شرحی که بر هر فایل آمده است می توان دریافت که این مخدرها برای هر یک از فعالیت های روزمره فایل صوتی خاص آن فعالیت را تولید و منتشر کرده اند؛ آنها برای فعالیت های جمعی ای چون تفریح های گروهی، پارتی های شبانه و… نیز بسته های ویژه ای را در سایت خود جهت دانلود در نظر گرفته اند و به نظر می رسد که عدم رغبت به زندگی واقعی در مسیر زندگی روزمره از سوی برخی از افراد که غالبا جوانان و نوجوانان را شامل می شود، سبب تمایل مصرف یا تجربه اولیه از مواد مخدر دیجیتالی است.

تجربه های فراوانی از مصرف (شنیدن) مخدرهای دیجیتالی در فضای مجازی دیده می شود[۱۳] که بیشتر در قالب یادداشت های روزمره در بلاگ های شخصی می باشند. بیشتر آنها که جوانان سرگردان در دنیای دیجیتال و شبکه های مجازی هستند که به این مورد اشاره دارند: «اولین فکر من وقتی درباره داروهای دیجیتال شنیدم این بود: آیا اینها واقعاً کار می کنند؟» لذا بیشتر سوالات به این مضمون است که آیا علم و دانش پشت این ادعا است یا صرفا یک دروغ دیگر در دنیای مجازی است؟

یکی از تجربه کنندگان «شنیدن / مصرف» مخدرهای دیجیتال که در پردیس یونانی[۱۴] دانشگاهی قاهره[۱۵]، علوم اجتماعی می خواند احوالات و تجربه های خود قبل و بعد از مصرف مخدرهای دیجیتالی را اینچنین شرح می دهد. او در یادداشت های خود می نویسد[۱۶]: «در دستورالعمل استعمال آن در سایت یوتیوب نوشته بود دراز کشیده، هدفون استریو را در گوش خود گذاشته و این فایل را در فضایی خلوت و آرام گوش کنید.» وی در ادامه می افزاید: «در دستورالعمل تأکید شده بود که دستگاه پخش کننده مانند لپ تاپ را به موازات سر خود قرار دهید.» او بعد از شنیدن این فایل می نویسد: «بعد از شنیدن ده دقیقه از فایل صوتی، احساس آرامش می کردم، احساس می کردم آن آرامش در تمام بدن من طنین انداز است. در یک لحظه، زمان را از دست دادم، انرژی شدیدی از طریق گوشم، تمام بدنم را فرا گرفت… هدفونم را از گوشم برداشتم.»

مطالعات متعددی نشان می دهد جوانان و نوجوانان جوامعی که در آنها دسترسی به مواد مخدر با ممنوعیت و قوانین سختگیرانه تری همراه است (مانند جوامع عربی) با آگاهی حداقلی از این نوع مواد و آن هم از طریق کانال ها و شبکه های مجازی شوق و ذوق مصرف و یا حداقل تجربه یک باره این مواد را بیشتر دارند. به این ترتیب فارغ از واقعیت این امر، اظهارات مجازی تولید شده حول و حوش تجربه مصرف این دست مواد، تأثیر به مراتب بیشتری بر تمایل به مصرف را پدید می آورد. هر چند که با خواندن یادداشت های متعددی از این دست می توان مشاهده کرد که اکثر شنوندگان / مصرف کنندگان مواد مخدر دیجیتالی، از این تجربه خود این نتیجه را می گیرند که این نوع از مخدرها سمومی مانند مواد مخدر غیردیجیتال ندارد، اثر حداقلی آنها زودگذر است و تنها فرد با شنیدن آن با یک حالتی هم چون افزایش ناگهانی انرژی[۱۷] روبرو می شود؛ اما غالب آنها به یک نکته در این مورد اذعان دارند مبنی بر این که تنها خطر واقعی داروهای دیجیتال این است که می توانند کاربر / مصرف کننده را به محض تمایل زیاد خود به شنیدن این نوع از مخدرهای دیجیتالی، به سمت سایر اشکال مواد مخدر سوق دهند[۱۸].

اما در مجموع و بعد از مطالعه یادداشت های تجربه های شخصی افراد پس از مواجهه مستقیم با مخدرهای دیجیتالی می توان بیان داشت که افرادی که تجربه استعمال مواد مخدر دیجیتالی را داشته اند صراحتا اعلام می کنند که «مخدرهای دیجیتالی کلاهبرداری هستند[۱۹]». آنها در یادداشت های خود به این نکته اشاره می کنند که موسیقی می تواند بسیاری از کارها را انجام دهد، از جمله اینکه به شما تا حدی آرامش ببخشد و یا باعث شود احساس بهتری کنید، اما توان اعتیادآوری را ندارند.

باید توجه داشت که صَرف نظر از اینکه این «ضربه[۲۰]» های موسیقیایی واقعاً تأثیر چنین بزرگی دارند یا نه، صِرف تبلیغ چنین محصولی می تواند روند نگران کننده ای را آغاز کند که به دلایل اشتباه ممکن است برای نوجوانان جذاب بوده و به مثابه دروازه مصرف مواد مخدر دیگر تأثیر خود را داشته باشد.[۲۱] آنچنان که پژوهش­ های  موسسه بهداشتی ـ آموزشی آریزونا در امریکا[۲۲]، مخدرهای شنیداری را جزو مخدرهای دروازه ای می شناسد که امکان این را فراهم می سازد که افراد مستعد برای مصرف مخدرهای غیردیجیتالی ترغیب شوند.

 

 

پی‌نوشت‌ها

[۱] – Marwa M Fawzi, Farah A Mansouri (2017) Awareness on Digital Drugs Abuse and its Applied Prevention, Among Healthcare Practitioners in KSA. Arab Journal of Forensic Sciences & Forensic Medicine 2017; Volume 1 Issue (6)

[۲] – bass note

[۳] – Biofeedback

[۴] – EEG BFB Neurofeedback

[۵] – نوروفیدبک فرمی ازبیوفیدبک است که در آن هدف تغییر و اصلاح امواج مغزی است. الکترودها در این روش روی سطح سر قرار می گیرند و فعالیت الکتریکی مغز EEG را ثبت می کنند و بعد دستگاه بیوفیدبک به فرد فیدبک می دهد. EEG فعالیت امواج مغزی را که وابسته به حالت های مختلف روانی است، ثبت می کند مثل هشیاری، ریلکسیشن، آرامش و خواب آلودگی و….

[۶] – www.i-doser.com

[۷] – Sonic Rain

[۸] – Insomniac Sleep Music

[۹] – Dark Forest

[۱۰] – Winter Solstice

[۱۱] – Positive Change

[۱۲] – www.i-doser.com/index.html

[۱۳] – www.vice.com/en_us/article/gqw35q/i-tried-to-get-high-using-digital-drugs

[۱۴] – The Greek

[۱۵] – www1.aucegypt.edu/aucmemories/greek.html

[۱۶] – www.cairoscene.com/LifeStyle/I-Tried-Digital-Drugs-and-This-is-What

[۱۷] – البته که این خصوصیات می تواند در شنیدن هر آهنگ موسیقایی دیگری نیز به دست آید.

[۱۸] – و به عنوان مخدرهای دروازه ای می باشد.

[۱۹]–www.addiction-treatment.com/blog/exploring-the-world-of-digital-drugs-no-smoking-snorting-shooting-swallowing-necessary

[۲۰] – beat

[۲۱] – www.addictionhope.com/blog/digital-drug-addiction-teens/

[۲۲] – www.theriversource.org/digital-drugs-safe

 

برای مطالعه مقاله پیشین در این زمینه با موضوع «مخدرهای شنیداری» کلیک کنید

بازنشر این مطلب صرفاً با ذکر منبع «کادراس» بلامانع است.