کادراس موسسه کادراس
بر اساس برآوردهای سال ۲۰۱۸، حدود ۲۶۹ میلیون نفر در سراسر جهان در سال پیش از آن حداقل یک بار مواد مخدر مصرف کرده بودند (دامنه: ۱۶۶ میلیون تا ۳۷۳ میلیون نفر). این تعداد معادل ۵٫۴ درصد (دامنه: ۳٫۳ تا ۷٫۵ درصد) از جمعیت جهان است که در بازه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال قرار دارند و تقریباً ۱ نفر از هر ۱۹ نفر جمعیت دنیا را تشکیل می‌دهند.
طی دوره ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۸، تعداد تخمینی مصرف‌کنندگان سال گذشته برای هر نوع ماده مخدر در سطح جهان از ۲۱۰ میلیون نفر (دامنه: ۱۴۹ تا ۲۷۲ میلیون) به ۲۶۹ میلیون نفر (دامنه: ۱۶۶ تا ۳۷۳ میلیون) افزایش یافت؛ به بیان دیگر، بیش از یک چهارم (۲۸ درصد) جمعیت جهان مصرف مواد را تجربه کرده بودند که بخشی از آن حاصل رشد جمعیت جهانی بود. در نتیجه، شیوع مصرف مواد مخدر افزایشی بیش از ۱۲ درصدی نشان داد و از ۴٫۸ درصد (دامنه: ۳٫۴ تا ۶٫۲ درصد) جمعیت بزرگسال در سال ۲۰۰۹ به ۵٫۴ درصد (دامنه: ۳٫۳ تا ۷٫۵ درصد) این جمعیت در سال ۲۰۱۸ رسید. با این حال، با توجه به فواصل عدم قطعیت گسترده این برآوردها و اینکه برآوردهای جهانی در هر سال معین بهترین داده‌های موجود را نشان می‌دهند، لازم است مقایسه هرگونه برآورد در طول زمان با احتیاط انجام شود.
در طول دهه گذشته مواد موجود در بازارهای مواد مخدر تنوع یافته‌اند. علاوه بر مواد سنتی مبتنی بر گیاهان (حشیش، کوکائین و هروئین)، در دهه گذشته شاهد گسترش بازاری پویا برای مواد مخدر مصنوعی و مصرف غیر پزشکی مخدرهای دارویی و داروهای تجویزی بوده‌ایم. دسترس‌پذیری مواد مخدر قوی‌تر، تعداد روزافزون مواد و مصرف متوالی یا مداوم آنها در میان مصرف‌کنندگان تفننی یا منظم، پیشگیری از مصرف مواد مخدر و درمان اختلالات مصرف این مواد را با چالشی عظیم‌تر از گذشته رو به رو کرده است.
در سال‌های اخیر صدها ماده روانگردان جدید (NPS) ساخته شده است که بیشتر آنها محرک هستند؛ آگونیست‌های مصنوعی گیرنده کانابینوئید در مقام بعدی قرار می‌گیرند، در حالی که تعداد فزاینده‌ای از این روانگردان‌ها مواد افیونی (مشابه‌های فنتانیل یا اوپی یت های تحقیقاتی) هستند. مواد روانگردان جدیدی که در گروه اثر مشابه مثلاً محرک‌ها جای می‌گیرند طیف گسترده‌ای از مواد شیمیایی را در بر دارند؛ بنابراین تأثیرات آنها همچنان غیرقابل پیش‌بینی است و گاهی عواقب بسیار وخیمی برای سلامت مصرف‌کننده در پی دارند که مرگ از آن جمله است. بیشتر مواد روانگردان جدید موقتی و زودگذرند و غیر از مصرف در میان برخی گروه‌های حاشیه‌نشین مصرف‌کننده مواد مخدر، جایگاه خاصی در بازار مواد مخدر برای خود نیافته‌اند. با این حال، الگوهای مصرف این مواد به ویژه آگونیست‌های مصنوعی گیرنده کانابینوئید در میان گروه‌های حاشیه‌نشین، آسیب‌پذیر و دچار محرومیت اجتماعی از جمله افراد بی‌خانمان و کسانی که در زندان یا دوره عفو مشروط هستند، مشاهده شده است.
اما مصرف غیر پزشکی افیون‌های دارویی و سایر افیون‌های مصنوعی در مناطق مختلف همچنان یکی از نگرانی‌های اصلی است. در آمریکای شمالی مصرف افیون‌های مصنوعی از قبیل فنتانیل (و آنالوگ‌های آن) که عمدتاً از منابع مجاز به دست آمده‌اند به افزایش مداوم مرگ‌های ناشی از بیش‌مصرفی مواد افیونی در سال ۲۰۱۸ انجامیده است. به نظر می‌رسد بازار مصرف غیر پزشکی ترامادول در مناطق دیگر مانند غرب، مرکز و شمال آفریقا نیز رشد چشمگیری داشته است.
برآورد شده است که در میان ۲۶۹ میلیون نفری که در سال گذشته مواد مخدر مصرف کرده‌اند حدود ۳۵٫۶ میلیون نفر (دامنه: ۱۹٫۰ میلیون تا ۵۲٫۲ میلیون نفر) از اختلالات مصرف مواد مخدر رنج می‌برند؛ این بدان معنی است که الگوی آنها برای مصرف مواد مخدر آسیب‌رسان است، یا ممکن است وابستگی به مواد مخدر را تجربه کنند و/ یا نیازمند درمان باشند. این رقم معادل شیوع جهانی ۰٫۷ درصدی اختلالات مصرف مواد مخدر (دامنه: ۰٫۴ تا ۱٫۰ درصدی) در میان جمعیت ۱۵ تا ۶۴ ساله است.
پر مصرف ترین ماده جهان
بر اساس برآوردهای سال ۲۰۱۸، حدود ۱۹۲ میلیون نفر در سال پیش از آن حشیش مصرف کرده بودند که معادل ۳٫۹ درصد از جمعیت ۱۵ تا ۶۴ ساله جهان است. این رقم در آمریکای شمالی (۱۴٫۶ درصد)، استرالیا و نیوزیلند (۱۰٫۶ درصد) و غرب و مرکز آفریقا (۹٫۳ درصد) بسیار بالاتر از میانگین جهانی است.
در سال ۲۰۰۹ گزارش شد که مصرف حشیش در کشورهایی که بازارهای ثابت حشیش دارند مثلاً در غرب و مرکز اروپا، آمریکای شمالی و استرالیا و نیوزیلند در حال تثبیت یا کاهش است، اما افزایش مصرف در بسیاری از کشورهای آفریقا و آسیا این روند را جبران کرد. اکنون که یک دهه از آن زمان می‌گذرد مصرف حشیش در غرب و مرکز اروپای به طور کلی پایدار مانده است و در آمریکای شمالی، آفریقا و آسیا افزایش قابل توجهی داشته است.[۱]
مصرف حشیش در قاره آمریکا
قاره آمریکا همچنان منطقه‌ای است که بالاترین شیوع سالانه مصرف حشیش را دارد (۸/۸ درصد در میان جمعیت ۱۵ تا ۶۴ ساله). در ایالات متحده آمریکا از سال ۲۰۰۷ مصرف حشیش به طور پیوسته در حال افزایش بوده است، به ویژه در میان بزرگسالان جوان (۱۸ تا ۲۵ ساله) و بزرگسالان مسن‌تر (۲۶ سال به بالا).
البته افزایش اصلی در میان مصرف‌کنندگان منظم حشیش مشاهده شده است؛ مثلاً شیوع مصرف روزانه یا تقریباً روزانه حشیش در طول دوره ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۸ دو برابر شد. در سال ۲۰۱۸ برآورد شد که ۴٫۷ درصد از جمعیت ۱۸ ساله و بالاتر (یعنی حدود ۱۱٫۶ میلیون نفر) مصرف‌کنندگان روزانه یا تقریباً روزانه حشیش بوده‌اند. در مقایسه، برآوردها نشان داد که در غرب و مرکز اروپا تقریباً ۱ درصد از جمعیت بزرگسال مصرف روزانه یا تقریباً روزانه حشیش دارند و این نرخ در دهه گذشته کم و بیش ثابت مانده است.
علاوه بر این، در آن دسته از کشورهای آمریکای جنوبی که داده‌های نظرسنجی جدید ارائه داده‌اند نیز افزایش نرخ مصرف حشیش سال گذشته گزارش شده است. مثلاً بر اساس گزارش نظرسنجی انجام‌شده در سال ۲۰۱۸ در اروگوئه ۱۲٫۱ درصد از مردان و ۵٫۸ درصد از زنان در ماه پیش از آن حشیش مصرف کرده بودند که در مجموع ۸٫۹ درصد از جمعیت ۱۵ تا ۶۵ ساله کشور را تشکیل می‌دادند. در حالی که تمام اندازه‌گیری‌های مصرف حشیش از سال ۲۰۱۱ افزایش آن را نشان داده است، مصرف ماه گذشته با تغییری دو برابری بیشترین افزایش را داشته است که نشان می‌دهد افزایش اصلی از سال ۲۰۱۱ در میان مصرف‌کنندگان منظم و مکرر حشیش روی داده است. بالاترین میزان شیوع مصرف حشیش در ماه گذشته در میان جوانان ۱۹ تا ۲۵ ساله (۸/۲۰ درصد) و پس از آن ۲۶ تا ۳۵ ساله (۴/۱۶ درصد) گزارش شد. حدود ۹٫۹ درصد از افرادی که مصرف حشیش در یک سال گذشته را گزارش کرده بودند مصرف‌کنندگان روزانه یا تقریباً روزانه حشیش بوده‌اند (۱۳٫۱ درصد مرد در مقابل ۵٫۲ درصد زن). در این گزارش بیش از یک سوم مصرف‌کنندگان منظم حشیش وابسته به این ماده مخدر محسوب می‌شدند.
یک نظرسنجی مصرف مواد مخدر که در سال ۲۰۱۸ در کشور چند ملیتی بولیوی انجام شد افزایش شیوع مصرف سال گذشته و ماه گذشته حشیش را در میان جمعیت بزرگسال نشان داد و بر اساس آن برآورد شد که ۲ درصد از جمعیت کشور در سال پیش از آن حشیش مصرف کرده بوده‌اند؛ این رقم در سال ۲۰۱۴ ۱٫۳ درصد بود. شیوع مصرف حشیش در سال و ماه گذشته در مردان بیشتر از زنان بود، در میان جوانان ۱۶ تا ۳۰ ساله بیش از افراد مسن‌تر بود، و در میان گروه‌هایی که سطح اقتصادی-اجتماعی «متوسط رو به پایین» داشتند (شیوع ۱٫۱ درصدی مصرف ماه گذشته) و گروه‌های دارای سطح اقتصادی-اجتماعی «پایین» (شیوع ماه گذشته ۱٫۰ درصد) رقم بالاتری را نشان داد. حدود یک سوم از مصرف‌کنندگان ماه گذشته به صورت روزانه یا تقریباً روزانه حشیش مصرف کرده بودند و گزارش شد که تقریباً نیمی از این افراد از اختلالات مصرف حشیش رنج می‌برند.
[۱] در صورت عدم وجود اطلاعات نظرسنجی جامع از آفریقا و آسیا ، اطلاعات بر اساس شاخص درک مصرف حشیش است که کشورها در پرسشنامه گزارش سالانه ارائه کرده‌اند. طی دوره ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۸ بیشتر کشورهای آفریقا و آسیا که به پرسشنامه گزارش سالانه پاسخ داده‌اند افزایش مصرف حشیش را گزارش کرده‌اند.
بازنشر این مطلب صرفاً با ذکر منبع «کادراس» بلامانع است
