کادراس موسسه کادراس
رشد غیرهمسان جمعیت، مصرف موازی چند ماده مخدر، شیوع مصرف مواد میان جوانان و نوجوانان و عدم دسترسی همگان به درمان از جمله عوامل موثر در افزایش تقاضای مصرف مواد در جهان بر اساس گزارش ۲۰۲ دفتر مقابله با جرم و مواد سازمان ملل می‌باشد.
در این گزارش آمده است، رشد غیر همسان جمعیت در سراسر جهان منجر به افزایش تقاضای مواد مخدر شده است. بیشترین رشد در کشورهای در حال توسعه رخ داده است: بین سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۱۸، جمعیت در کشورهای پیشرفته ۷ درصد و در کشورهای در حال توسعه ۲۸ درصد رشد داشته است. فقدان گسترده داده‌های قابل اعتماد در مورد مصرف مواد مخدر در کشورهای در حال توسعه (به ویژه در آفریقا) سنجش روند مصرف مواد مخدر در کشورهای در حال توسعه و تعیین این مسئله که این روندها به چه میزان منعکس‌کننده رشد جمعیت هستند را دشوار می‌کند. با این حال، اطلاعات کیفی گزارش شده توسط کارشناسان ملی در مورد روندهای ادراک شده، پیشنهاد می‌کند که مصرف مواد مخدر در طی دوره ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۸ در گروه ترکیبی کشورهای در حال توسعه و کشورهای دارای اقتصاد در حال گذار، بسیار بیشتر از کشورهای پیشرفته بوده است؛ که در میان موارد دیگر، تفاوت در رشد جمعیت بین کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته را منعکس می‌کند.
رشد جمعیت در مناطق مختلف کشورها ناهمسان بوده است؛ و در مناطق شهری بسیار سریعتر از مناطق روستایی رشد کرده است. طی دوره ۱۹۹۵ تا ۲۰۲۰، جمعیت ساکن مناطق شهری در سطح جهانی ۴۰ درصد رشد کرده است؛ که بسیار بیشتر از رشد جمعیت در مناطق روستایی با نرخ ۷.۵ درصدی است. در طول دهه‌های اخیر، نسبت افرادی که در سراسر جهان در مناطق شهری زندگی می‌کنند به تدریج رشد کرده است، و از ۳۴ درصد در سال ۱۹۶۰، به ۴۵ درصد در سال ۱۹۹۵، و در سال ۲۰۲۰ به ۵۶ درصد رسیده است؛ سریع‌ترین رشد نیز در کشورهای در حال توسعه رخ داده است.
عامل دیگری که می‌توان مورد اشاره قرار داد این است که در اغلب کشورها بیشترین شیوع مصرف مواد مخدر در بین نوجوانان و جوانان، به ویژه در سنین ۱۸ تا ۲۵ سال دیده می‌شود. طی دوره ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۸، جمعیت گروه سنی ۱۸ تا ۲۵ سال در کشورهای در حال توسعه به میزان قابل توجهی رشد کرده است (۱۸ درصد)؛ در نتیجه، آسیب‌پذیری کلی مصرف مواد مخدر در این کشورها افزایش یافته است. در مقابل، در کشورهای توسعه یافته، جمعیت گروه سنی مذکور، نسبت به مدت مشابه ۱۰ درصد کاهش یافته است.
همچنین، مصرف موازی چند ماده مخدر روندی نیست که اخیراً مشاهده شده باشد. از آنجا که مصرف چند ماده مخدر به طور بالقوه خطرات را افزایش می‌دهد و وابستگی را تشدید می‌کند، این مسئله همواره یک نگرانی جدی در زمینه بهداشت عمومی محسوب می‌شود. مدیریت مصرف چند ماده مخدر، همواره کاری پیچیده و چالش‌برانگیز است؛ زیرا فرآیند درمان افرادی که چندین ماده مصرف می‌کنند، اغلب موفقیت کمتری در پی دارد.۳۳ علاوه بر این، یافتن شواهدی در جهت پرداختن به این سؤال که آیا پیچیدگی بازارهای مواد مخدر از نظر تعداد مواد و ترکیبات دخیل در مصرف هم‌زمان چند ماده مخدر، طی دو دهه اخیر افزایش یافته یا خیر، کاری دشوار است.
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد تعداد مصرف‌کنندگان هم‌زمان چند ماده مخدر در ایالات متحده ۳۴ و انگلستان افزایش یافته است؛ زیرا در هر دو کشور نسبت مجموع مصرف‌کنندگان مواد مخدر منفرد، در مقایسه با کل مصرف‌کنندگان مواد مخدر روندی صعودی را دنبال کرده است. با این حال، ارزیابی تأثیر واقعی این روند از نظر پیامدهای آن بر روی سلامتی، همچنان کاری دشوار است.
دسترس‌پذیری و دسترسی به خدمات درمانی برای افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد مخدر همچنان در سطح جهانی محدود است، زیرا سالانه فقط یک نفر از هر هشت فرد مبتلا به این اختلالات درمان دارویی دریافت می‌کند. علاوه بر این، در حالی که یک سوم مصرف‌کنندگان مواد مخدر زنان هستند همچنان تنها یک پنجم یا کمتر از افراد تحت درمان را تشکیل می‌دهند. اطلاعات مربوط به افرادی که برای مصرف مواد مخدر تحت درمان قرار دارند بینشی مفید نسبت به روندها و تغییرات جغرافیایی در رابطه با اختلالات مصرف این مواد فراهم کند. با این حال این اطلاعات نه تنها سطح تقاضای این درمان را نشان می‌دهد (تعداد افرادی که درخواست کمک می‌کنند یا مثلاً توسط سیستم عدالت قضایی یا خانواده‌های‌شان به مراکز درمانی ارجاع می‌شوند) بلکه میزان دسترس‌پذیری و دسترسی به خدمات درمان مواد مخدر را نیز نمایش می‌دهد.
در طول یک و نیم دهه گذشته در همه مناطق به جز آفریقا نسبت ارائه درمان مواد مخدر برای موارد اختلالات مصرف کانابیس افزایشی بوده است. در بیشتر مناطق تقریباً نیمی از افرادی که تحت درمان اختلالات مصرف کانابیس وارد شدند برای اولین بار تحت درمان قرار گرفته بودند و میانگین سنی آنها ۲۶ سال بود. اگرچه نسبت افراد درمان‌شده برای کانابیس به عنوان ماده مخدر اصلی در آفریقا رو به کاهش بوده است ولی همچنان رقمی قابل توجه است (۵۰ درصد در سال ۲۰۱۸). مثلاً در غرب و مرکز آفریقا بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ بیش از ۷ نفر از هر ۱۰ نفری که تحت درمان دارویی قرار داشتند برای اختلالات مصرف کانابیس درمان می‌شدند. نسبت فزاینده افرادی که به دلیل اختلالات مصرف اوپیوئیدها در آفریقا تحت درمان قرار دارند احتمالاً افزایش مصرف این مواد به ویژه ترامادول را در غرب و مرکز این قاره نشان می‌دهد. در این منطقه، اوپیوئیدها (هروئین و ترامادول) پس از کانابیس دومین نوع ماده مخدر متداولی بودند که افراد طی دوره زمانی ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ به دلیل مصرف آنها به خدمات درمانی دسترسی یافته بودند.
