تأثیر والدین معتاد بر کودکان

مبارزه با اختلال مصرف مواد برای بسیاری از افراد به عنوان یک تجربه شخصی تلقی می شود. از آنجایی که مصرف مواد، به ویژه مواد پرخطر اثرات مخربی برذهن و جسم فرد مصرف کننده دارد. تاثیری که وضعیت فرد مصرف کننده بر کل خانواده تاثیر می گذارد، در مواقعی به حاشیه می رود. این در حالی است که همسران، فرزندان و والدین بیشترین ضربه را در این شرایط متحمل می شوند. اعتیاد یکی از اعضای خانواده ممکن است کل اعضا را به طرق مختلف عاطفی، مالی، اجتماعی و پزشکی تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل بسیاری از متخصصان معتقدند برای رسیدن به درمان پایدار باید کل واحد خانواده همکاری کنند.

اثرات اعتیاد به مواد مخدر و الکل می تواند کوتاه مدت و بلند مدت باشد و در این میان محیط خانواده نقش بسیار مهمی در هدایت فرد به سوی سوء مصرف دارد. به عنوان مثال، وقتی اعضای خانواده، به ویژه والدین نشانه های اعتیاد را شناخت و در صورت بروز آن نشانه ها در فرزند خود اقدامات پیشگیرانه را انجام می دهند، قطعا درگیری فررند نوجوان آنها با مواد کاهش می یاید. در مقابل والدین نا آگاه زمانی متوجه رفتارهای پرخطر فرزند خود می شوند که او ممکن است تجربه مصرف مواد را داشته باشد و حتی در مواقعی رفتار آنها که در اغلب موارد پرخاشگرایانه است موجب دوری و گرایش فرزند به دوستان همسال خود که احیانا اولین گروهی است که برای اولین بار با آنها مواد مصرف کرده، شود.

گاهی اعضای خانواده تنها اثرات و پیامدهای مصرف مواد را می بینند. زمانی که مصرف مواد فرزند یا برادر و با خواهر آنها را به انتهای خط رسانده و حتی باعث بی خانمانی آنها شده است؛ زمانی که وزن بسیار کم، ظاهر رنگ پرده و رفتار دو قطبی فرد را غیر قابل تشخیص می کند. حتی زمانی که با شنیدن مرگ یکی از اطرافیان در نتیجه بیش مصرفی مواد شوکه شده ایم. همه اینها شرایطی هستند که آسیب های شدیدی به اعضای خانواده می زنند و خانواده ها در واقع هیچ گاه آموزش های لازم را نداشته و مکانیزم های دفاعی ضروری را آموزش ندیده اند تا بتوان رفتار مناسب را در این مواقع شکل دهند.

آمارها نشان می دهند در جهان از هر ۵ کودک، ۱ کودک در خانه ای بزرگ می شود که والدین در آن مواد مخدر یا الکل مصرف می کنند. مشاهده ضربه روحی والدینی که در سنین پایین از اعتیاد رنج می برد، اثرات طولانی مدتی بر کودک دارد. کودکانی که با دیدن والدینی که به مواد مخدر یا الکل معتاد هستند بزرگ می شوند، در بزرگسالی احتمال بیشتری برای ابتلاء به سوء مصرف مواد دارند. آنها همچنین ۳ برابر بیشتر احتمال دارد مورد غفلت یا آزار جسمی و/یا جنسی قرار بگیرند. دیدن والدینی که در حال مصرف مواد مخدر هستند، اغلب احساسات ناراحت کننده ای را به همراه دارد که نه تنها باعث تاخیر در یادگیری و رشد می شود، بلکه می تواند منجر به اختلالات روانی و عاطفی در کودکان شود.

از آنجایی که کودکان هنوز در حال رشد شخصیت و در برابر تأثیرات بیرونی آسیب پذیر هستند، خطر تکرار چنین رفتارهایی آنها را تهدید می کنند. کودکان ممکن است به دلیل نوشیدن الکل توسط والدین در معرض پرخاشگری یا رفتار خشونت آمیز قرار گیرند. مشاجره بین والدین ممکن است برای آنها طبیعی باشد، اما باعث ناراحتی عاطفی کودک می شود، زیرا شاهد دعوای اعضای خانواده خود هستند و همین امر انواع اختلالات را در آنها ایجاد خواهد کرد.

قرار گرفتن زودهنگام در خانه‌ای که والدین یا اعضای آن مواد مصرف می کنند، می تواند باعث شود کودک از نظر عاطفی و فیزیکی احساس بی توجهی و ناامنی کند، در نتیجه، از نظر ذهنی و احساسی ناپایدارتر می شوند. کودکان ممکن است به دلیل سوء مصرف مواد والدین احساس گناه و سرزنش شدید کنند. آنها ممکن است در بزرگسالی احساس بی لیاقتی یا وابستگی های ناکارآمد پیدا کنند.

گزارش ها نشان می دهند مصرف کنندگان زیر سن قانونی در هر نوبت مصرف الکل، بیشتر از دیگر گروه های سنی و همتایان بزرگ سال خود الکل نوشیده اند. آمارها نشان می دهند حداقل ۱۹ درصد افراد بین ۱۲ تا ۲۰ سال به طور منظم الکل مصرف می کنند. مصرف ماری جوانا در نوجوانان بیشتر از سیگار کشیدن است. نوجوانان در مدرسه با فشار همسالان دست و پنجه نرم می کنند و همچنین دائماً با وسوسه مصرف ماری جوانا روبرو هستند.

بسیاری از نوجوانان در مرحله حساس و مهم شکل گیری هویت خود هستند و بسیار تحت تاثیر همتایان خود در مدرسه و جامعه قرار دارند. علاوه بر این، نوجوانانی که دارای والد معتاد هستند در بزرگسالی بیشتر احتمال دارد که به دام اعتیاد بی‌افتند. اعتیاد نوجوانان هم از عوامل بیرونی (مانند فشار همسالان در مدرسه) و هم از عوامل درونی (مانند ژنتیک) ناشی می شود.

موادی مانند کوکائین می تواند نوجوانان را بیش از حد تحریک کند و باعث شود آنها کمتر بخوابند و در مدرسه عملکرد ضعیفی داشته باشند. در مقابل اوپیوئیدها ممکن است اثرات سرخوشی ایجاد کنند، اما در نتیجه مصرف مکرر با عوارض جانبی مخربی همراه خواهد بود.

والدین لازم است هما طور که به فرزندان خود درباره نحوه دوچرخه سواری، درست غذا خوردن و نحوه استفاده از کلاه ایمنی آموزش می‌دهند، در مورد انواع مواد و داروهای اعتیادآور آموزش دقیق بدهند.
از آنجا که ریسک‌پذیری بخشی از زندگی کودکان و نوجوانان است، اغلب آنچه را آنها نیاز دارند بیان نمی‌کنند و تنها درصدد تامین آن برمی‌آیند، آنها از قضاوت هراس دارند. از این رو نباید طوری رفتار کرد تا فرزندان مخفیانه کارهای خود را انجام دهند، به کودکان باید این اطمینان را داد که بدون اینکه مجازات شوند می‌توانند در مورد مشکلاتشان صحبت کنند. باید دانست بحث در مورد اعتیاد و مواد مخدر با هر فردی به ویژه کودکان ممکن است خودمختاری، استقلال و رضایت شخصی آنها را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین باید در مورد مصرف مواد یا نوشیدن الکل به نحوی صحبت کرد که تاثیر مصرف آنها بر زندگی کودکان مجسم شود. به عنوان مثال لازم است تا آنها اطلاعاتی در مورد نالوکسون و زاناکس داشته باشند و بدانند چه میزان از مصرف ممکن است به اعتیاد یا مرگ منجر شود.