کادراس موسسه کادراس
در قرن بیست و یکم اقتصاد مخدری پس از اسلحه دومین تجارت پر سود در سراسر جهان است. متاسفانه میلیون‌ها نفر تحت تاثیر فرهنگ بومی، تبلیغات کمپانی‌های بزرگ، تسکین دردهای جسمی- روحی ، کسب تجربه‌های جدید و … روی به مصرف انواع مواد مخدر و محرک می‌آورند. در چنین شرایطی بسباری از افراد به دلیل اعتیاد یه یک یا جند مواد مخدر نه تنها خود را تبدیل به شهروندی غیر مسئول و بیمار برای جامعه می‌کنند، بلکه حکومت، خانواده و گروه دوستان نیز به شکل مستقیم و غیر مستقیم درگیر این پدیده مخرب می‌شوند. بسیاری از کارشناسان معتقدند که برای پیشگیری از این بیماری مخرب لازم است تا پیش از شکل‌گیری شخصیت فرد، یعنی در سنین نوجوانی و جوانی جلوی ایجاد میل یا مصرف مواد در ایشان گرفته شود. سوال کلیدی این یادداشت آن است که کدام نهادهای اجتماعی می‌توانند نقش بازدارنده در گرفتار شدن نوجوانان و جوانان نسبت به پدیده اعتیاد ایفا کنند؟ در ادامه این یادداشت سعی خواهیم کرد عوامل موثر در ایمن سازی نسل جدید در برابر انواع اعتیار را بررسی کنیم.
شاید نخستین گروه اجتماعی که می‌تواند فرد را نسبت به مصرف انواع مواد مصون نگه دارد، کانون خانواده است. والدین، برادران و خواهران بزرگ فرد نوجوان یا جوان باید با تامین نیازهای عاطی- شخصیتی، کنترل روابط اجتماعی، ایجاد آگاهی در برابر افراد ناسالم و خطرات مصرف مواد و حمایت از روند درمان شخص در صورت گرفتار شدن وی به اعتیاد به عنوان اولین سنگر مبارزه با مواد مخدر به ایفا نقش بپردازند. بی‌شک اعضای خانواده به دلیل نزدیکی خونی و عاطفی که به جوان در معرض اعتیاد یا شخص معتاد دارند می‌توانند نقش مهمی در جلوگیری از پیش‌روی پدیده شوم اعتیاد و یا ترک فرد معتاد ایفا کنند.
دومین نهادی که نقش مهمی در شکل گیری شخصیت افراد و جامعه‌پذیری شهروندان ایفا می‌کند، نهاد آموزشی کشور است. ایرانیان دوازده سال در نظام آموزش و پرورش (۶ الی ۱۸ سالگی) تحت آموزش انواع علوم و آموزه‌های اخلاقی- تربیتی قرار می‌گیرند. در این بازه سنی افراد بیشترین پذیرش را نسبت به نهادنیه سازی ویژگی‌های مثبت اخلاقی و کنار گذاشتن ناهنجاری‌های رفتاری- اجتماعی دارند. در عین حال سن بلوغ بیشترین کشش را در افراد کم تجربه برای امتحان رفتارهای پر خطر مانند مصرف انواع مواد مخدر، الکل یا روابط جنسی خارج از چهارچوب ایجاد می‌کند. در چنین شرایطی لازم است تا نظام آموزشی کشور با سختگیری نسبت به آموزش رفتارهای اجتماعی دانش آموزان و ارائه آموزش مناسب، مبارزه با مواد مخدر را در سنین پایین آغاز کند.
دیگر گروه اجتماعی موثر در جلوگیری از گرفتاری افراد به دام اعتیاد، گروه دوستان است. دوستان نزدیک فرد می‌توانند نقش مهمی در شکل گیری شخصیت شخص نوجوانان یا جوان و پذیرش عادت‌های رفتاری (خوب یا بد) ایفا کند. برهمین اساس لازم است تا افراد جوان با سخت گیری در انتخاب دوست در محله، مدرسه، باشگاه و … زمینه رشد فردی خود را فراهم آورند. بی‌شک تصمیم غلط در خصوص انتخاب دوست می‌تواند تاثیرات جبران ناپذیری بر روی شکل‌گیری شخصیت فرد و آینده او داشته باشد. در این مسیر لازم است تا حانواده‌ها با نظارت نامحسوس و ارائه مشورت در انتخاب دوستان فرزند خود نقشی بازدارنده ایفا کرده و جلوی ایجاد هرگونه انحراف اخلاقی را در سنین ابتدایی بگیرند.
