به گزارش سازمان ابتکار جهانی علیه جرائم سازمان یافته فراملی، بازار داخلی کوکائین در حال رشد است و آفریقای شرقی و باقی مناطق جنوب آفریقا نقش کلیدی در این جریان فراملی و غیرفانونی دارند. این گزارش حاصل کار میدانی در ۱۶ کشور منطقه با هدف کشف بازارهای کوکائین در شرق و باقی مناطق جنوب آفریقا بوده است. در این پژوهش با بیش از ۱۰۰۰ مصرف کننده مواد، بیش از ۱۷۰۰ فرد مطلع، ۴۰۰ پیک و توزیع کننده مواد، ۷۰ وارد کننده سطح بالا و ۶۰ پرسنل مبارزه با مواد مخدر مصاحبه صورت گرفته و این اطلاعات استخراج شده است. در ادامه این یادداشت سعی خواهیم کرد تا نگاهی به آخرین وضعیت ترانزیت و مصرف کوکائین در این حوزه جفرافیایی داشته باشیم.
در غرب این قاره اما به دلیل درگیریهای پراکنده و متمرکز میان انواع گروههای شبهنظامی، وضعیت متفاوتی حاکم است. در غرب آفریقا قاچاقچیان کوکائین برای در امان ماندن از درگیریهای میان گروههای شبهنظامی به مسیرهای ساحلی روی آوردند. ابتکار جهانی رصداقتصادهای غیرقانونی در غرب آفریقا، ۲۸۰ مرکز غیرقانونی را در ۱۸ کشور آفریقایی من جمله کامرون و آفریقای مرکزی شناسایی کرده است. تنها در یکی از این مراکز تجارت کوکائین ۲۳ از کل سرمایه مراکز غیرقانونی منطقه تحمیع شده است. کوکائین سومین بازار رایج در ۱۴ از ۱۸ کشور، پس از قاچاق اسلحه و کالاهای تقلبی را در اختیار دارد.
این گزارش به همراه نقشهای مکمل برای توضیح پیوند میان اقتصادهای غیرقانونی و بیثبات منطقه تهیه شده است. این گزارش میگوید که نیروی محرکه گروههای افراطی در غرب آفریقا ترکیبی از فساد، حکمرانی ضعیف، مصونیت از مجازات نیروهای دولتی و به حاشیه رانده شدن زیست اجتماعی- اقتصادی مردم است. به عنوان مثال در گینه بیسائو تجارت کوکائین در ۷ از ۱۳ مرکز اقتصاد غیرقانونی رواج دارد. صدها مرکز غیرقانونی در غرب آقریقا حضور دارد اما نسبت آنهایی که نقش کلیدی در دامن زدن به درگیری و بیثباتی را دارند تقریبا کم و از هر چهار نفر یک نفر را به ثبت رسانده است.
اساسا در مناطقی که درگیری و بیثباتی بیشتر است، اقتصادهای غیرقانونی مانند تجارت مواد مخدر از مسیرهای جایگزین در بخشهای ناپایدار منطقه بهره میبرند. در این گزارش آمده است:«از دست دادن محمولههای احتمالی برای راهزنان یا گروهها مسلح – انواع گروههایی که معمولا در ایالتهای شکست خورده یافت میشوند – خطر غیرقابل قبول برای حاشیه سود ایشان ایجاد میکند. در سالهای اخیر افزایش خشونت مسلحانه در لیبی و بیثباتی در حوزه «ساحل» و نیجر منجر به افزایش هزینههای قاچاق، بهویژه کالاهای غیرقانونی با ارزش همچون کوکائین و سلاح شده است. خط ساحلی نزدیک به ۱۷ هزار کیلومتر در امتداد ۱۳ کشور غرب آقریقا نقش مهمی در حریانهای غیرقانونی فراملی و فراقارهای ایفا میکند.
از آنجا که قایقهای ماهیگیری برای انتقال کالا به اروپا استفاده میگردد، محمولههای انبوه کوکائین به طور مکرر از گینه بیسائو به سنگال و موریتانی منتقل میشود. در انتهای این گزارش آمده است کشورهایی که بازار مصرف در آنها متمرکز است – به عنوان مثال اروپای غربی در مورد تجارت کوکائین – باید مسئولیت خود را بپذیرند و با تلاش به تقاضا برای کالاهای غیرقانونی ادامه دهند.