کادراس موسسه کادراس
دولت‌های عضو سازمان ملل‌متحد بر اساس سه کنوانسیون ۱۹۶۱، ۱۹۷۱ و ۱۹۸۸ انواع مخدر را با توجه تاثیر آن بر روی وضعیت سلامتی، مصرف پزشکی- قانونی و خطراتی که احیانا برای مردم دارد دسته‌بندی می‌کنند. البته دسته‌بندی سازمان ملل می‌تواند در قاره‌های مختلف و به توجه به آخرین تحولات ملی- منطقه‌ای به صورت‌های گوناگون مورد توجه و اجرا قرار بگیرد. به عنوان کشورهای عضو اتحادیه اروپا مانند آلمان به دنبال «قانونی‌سازی» و «تجاری سازی» کانابیس تحت حاکمیت فدرال است. در ادامه این یادداشت نگاهی به دسته‌بندی انواع مخدر یا محرک توسط کنوانسیون‌های سازمان ملل متحد خواهیم داشت.
حدود ۲۵۰ ماده در جدول ضمیمه کنوانسیون مشترک سازمان ملل درباره مواد مخدر (نیویورک- ۱۹۶۱، اصلاح شده ۱۹۷۲)، کنوانسیون مواد مخدر و مواد روان گردان (وین- ۱۹۷۱) . کنوانسیون مبارزه با قاچاق غیرقانونی مواد مخدر (معرفی کنترل بر پیش‌سازها (وین- ۱۹۸۸) درج شده است. هدف از این فهرست «کنترل» و «محدود کردن» استفاده از این مواد براساس طبقه بندی ارزش درمانی، سوء مصرف و خطرات آن برای سلامتی و به حداقل رساندن انحراف داروهای شیمیایی به سمت تولید غیرقانونی مواد است.
کنوانسیون ۱۹۶۱ سازمان ملل (اصلاح شده در سال ۱۹۷۲) در خصوص مواد مخدر تولید، ساخت، صادرات، واردات، توزیع، تجارت و مصرف و نگهداری مندرج در جدول‌های این کنوانسیون ممنوع اعلام شده است. به عنوان مثال در دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی کانابیس، کوکائین، هروئین، متادون، مورفین و تریاک در ذیل بخش «کنترل خیلی شدید» قرار داشتند. به عبارت دیگر تمام اقدامات کنترلی برای نظارت و مبارزه با این مواد باید در دستور کار کشورهای قرار می‌گرفت. همچنین مواد نام برده موادی با خاصیت «اعتیاد آوری بالا» و خطرناک در وضعیت سوء مصرف تقسیم بندی شدند. در همین جدول موادی همچون کدئین، دی‌هیدروکدئین و پروپرام در دسته «مواد نرم» قرار می‌گیرند.
در کنوانسیون ۱۹۷۱، مواد روان گردان نیز در لیست نظارت بین‌المللی قرار گرفتند. مجددا اهداف این کنوانسیون نیز محدود کردن استفاده از این مواد در موراد «پزشکی» و «علمی» بود. (ماده ۵ و ۷) نکته قابل ذکر آن است که برخی مواد روان‌گردان با وجود برخی خواص درمانی می‌توانند خطر «سوء مصرف» را نیز برای افراد معتاد داشته باشند.
به عنوان مثال «ال اس دی»، «ام دی ام ای»، مسکالین، اکستازی و تتراهیدروکانابینول در دسته کنترل «خیلی سخت» قرار می‌گرفتند. استفاده از این مواد به غیر موارد «علمی» یا محدود پزشکی ممنوع اعلام شد. اساسا این مواد ارزش درمانی بسیار کم (یا اصلا) ندارند و «سوء مصرف» آنها سلامت عمومی را تهدید می‌کند. در دسته دوم این جدول محرک‌های آمفتامین و مت‌آمفتامین‌ها قرار می‌گیرند. این مواد نیز به مانند اعضای دسته اول ارزش درمانی بسیار کمی دارند و خطری جدی برای سلامت عمومی محسوب می‌شوند. در دسته سوم این جدول باربیتورات‌ها، آموباربیتال و بوپرنورفین قرار گرفتند. این مواد برای مقاصد پزشکی اجازه مصرف دارند.
شناخت صحیح و اصولی نسبت به انواع مخدر، محرک یا روان گردان می‌تواند در بهبود شاخص‌های سلامت عمومی جامعه کمک شایانی انجام دهد. دلیل اصلی بسیاری از گرایش به استعمال انواع مواد به دلیل عدم آگاهی یا اطلاعات غلطی است که در سطح جامعه باعث فریب نسل جدید شده است. به عنوان مثال «صنعت کانابیس» با پشتیبانی کارتل‌های بزرگ مخدری توانسته در نظام قانونی بسیاری از کشورهای غربی نفوذ کرده و این باور غلط را به جامعه القاء کند که مصرف ماری جوانا اعتیاد آور نیست و خطری برای سلامت فرد ندارد! این در حالی است که بسیاری از یافته‌های علمی یافته‌های متفاوت و گاها متضادی را نشان می‌دهد.
