کادراس موسسه کادراس
نظرسنجی شماره ۴ با عنوان « مهمترین عامل ضعف برنامه‌های پیشگیری از اعتیاد در کشور» با هدف بررسی ضعف برنامه‌های پیشگیرانه از اعتیاد در کشور، جهت آشنایی هم‌اندیشان و مخاطبان موسسه کادراس و اثرگذاری بر متولیان امر و مردم به مدت یک ماه در دسترس مخاطبان محترم موسسه کادراس قرار داشت.
بر اساس نظر سنجی انجام شده که حاصل ۴۱۳ رأی است، گزینه یک، «ضعف زیرساخت‌های پیشگیری» بیشترین آراء را با ۱۲۲ رأی و ۳۰ درصد آرا را به خود اختصاص داد. نتایج نشان می‌دهد، با افزایش آمار اعتیاد در کشور به خصوص در گروه‌های حساس مانند زنان، کودکان و نوجوانان، پیشگیری حوزه‌ای است که با توجه به اولویت رویکرد اجتماعی به پدیده اعتیاد و نقش مردم و اجتماع در کنترل و پیشگیری از آن باید بدان توجه ویژه شود. تجربه نشان داده، سرمایه‌گذاری مالی و برنامه‌ریزی در حوزه پیشگیری بسیار بیشتر از درمان نتایج مثبت دارد. به گونه‌ای که به دنبال آن می‌توان از بروز بسیاری آسیب‌های اجتماعی دیگر مانند، بزهکاری، خشونت جنسی، جنایت، دزدی و غیره جلوگیری کرد. اما امر پیشگیری نیاز به بینش و دانش ویژه خود دارد. به نظر می‌رسد مهمترین ضعف نظام پیشگیری از اعتیاد در کشور، اولویت دیگر رویکردهای کنترل اعتیاد و مواد مانند کاهش عرضه و حوزه درمان است، همچنین عدم توازن در اجرای برنامه‌های ملی حوزه کاهش تقاضا به ویژه پیشگیری در کنار مشارکت پایین مردم از عوامل مهم دیگری است که باید بدان توجه کرد.
مخاطبان موسسه کادراس ۱۱۳ رأی یعنی ۲۷ درصد رأی‌دهندگان، ضعف نظام اطلاعاتی و به روز نبودن آمارها را در رتبه دوم ضعف برنامه‌های پیشگیرانه قرار داده‌اند. وجود آمار دقیق این امکان را به برنامهریزان و متولیان امر می‌دهد تا با نگاهی مقایسه‌ای به گذشته و شناسایی نقاط ضعف به تدوین برنامه‌ای دقیق‌تر به منظور رفع نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت بپردازند. همچنین می‌توانند با مقایسه خود با کشورهای دیگر و بررسی عملکرد سایر کشورها به خصوص کشورهای موفق در این حوزه که دارای شرایط مشابهی هستند، درک عمیق‌تر و همه جانبه‌تری از روند برنامه‌های پیشگیرانه در کشور حاصل شود.
۱۰۱ رأی یعنی ۲۴ درصد شرکت‌کنندگان، ضعف در همکاری میان نهادهای مختلف را در جایگاه سوم نظرسنجی قرار داده‌اند. همواره یکی از مشکلات مهمی که در زمینه تدوین برنامه جامع ملی در زمینه پیشگیری و اجرای آن وجود داشته، موازی بودن وظایف و حوزه‌های تصمیم‌گیری نهادهای مختلف تصمیم گیرنده است. همچنین به دلیل نیاز به همکاری بسیاری از نهادها در امر پیشگیری مانند ستاد مبارزه با مواد مخدر، وزارت آموزش و پرورش، سازمان ارشاد اسلامی، وزارت علوم و تحقیقات، صدا و سیما، سازمان بهزیستی، معاونت زنان ریاست جمهوری و غیره.. به نظر می‌رسد تجمیع بینش، برنامه‌ها و خواست تمامی این نهادها زمان‌بر است. به نظر می‌رسد وجود نظام جامع و مبتنی بر اهداف نهادهای متولی امر پیشگیری در چارچوب زمان و مکان مشخص می‌تواند روند اجرای برنامه‌های پیشگیرانه از اعتیاد در کشور را تسریع بخشد.
مشارکت مردم و سازمانهای مردم نهاد غیردولتی یکی از حلقه‌های گمشده نظام پیشگیری در کشور است. ۷۷ رأی از ۴۱۴ رأی موجود در نظرسنجی یعنی ۱۹ درصد شرکت‌کنندگان، عدم جلب مشارکت مردم و سازمانهای مردم نهاد را در رتبه آخر قرار داده‌اند که این امر نشان از آگاهی پایین مردم از نقش مهم سازمانهای مردم نهاد در کنترل و پیشگیری از اعتیاد است. امروزه کنترل و پیشگیری از اعتیاد به تنهایی از عهده دولت‌ها برنمی‌آید. اعتیاد امری پیچیده و چند بعدی است که به توجه به محوریت رویکرد اجتماعی شدن در این زمینه در کشور مشارکت مردم و سازمانهای مردم نهاد امری ضروری است. از این رو گروه‌های مختلف مردم در جهت حل مسائل و مشکلاتی که به سلامت روانی- اجتماعی آنها آسیب می‌زند باید متحد شوند. آگاه‌سازی مردم در مورد خطرات و مضرات مواد و افزایش مهارت‌ها و سبک زندگی مانند، مهارت تصمیم‌گیری، حل مسئله و ارتباطات اجتماعی که از استراتژی‌های مهم امر پیشگیری است، نیاز به مشارکت همه مردم و سازمانهای مردم نهاد غیردولتی دارد. به نظر می‌رسد آگاهی‌رسانی در مورد نقش مهم مشارکت مردم و سازمانهای مردم نهاد و فرهنگ‌سازی در این زمینه می‌تواند بسیار راهگشا باشد. تقویت ارتباط و تعامل میان ستاد مبارزه با مواد مخدر و سازمان بهزیستی با سازمانهای غیردولتی که می‌توانند خود را در تعامل مستقیم با مردم قرار دهند، منجر به فعال شدن بخش مهمی از ظرفیت خفته کشور در اجرا و پیشبرد برنامه‌های پیشگیرانه از اعتیاد در کشور خواهد شد.
