کادراس موسسه کادراس
موسسه کادراس در چارچوب سلسله نظرسنجی‌های خود، نظرسنجی ۶ و۷ خود را بر اساس مجموعه تحقیقاتی جهت آگاهی‌رسانی، هم‌اندیشی و مشارکت مخاطبان هدف خود را به معرفی ماده خطرناک «گل یا ماری‌جوانا» قرار داده است. انتخاب این موضوع با توجه به شیوع گسترده مصرف گل در بین جوانان و زنان و همچنین تبلیغاتی مبنی بر بی‌خطر بودن و عدم اعتیادآوری آن ضرورتی است که کادراس آن را رسالت خود می‌داند.
در نظرسنجی شماره ۶، حدود ۵۰ درصد از مشارکتکنندگان دلیل اصلی شیوع مصرف گل بین نوجوانان و جوانان را باور به اعتیادآور نبودن آن دانسته‌اند. پیرو نظرسنجی شماره ۶، نظرسنجی شماره ۷، با عنوان «مهمترین دلیل رواج باور به اعتیادآور نبودن گل در جامعه کدام یک از گزینه‌های زیر است؟» به مدت یک ماه در دسترس مخاطبان محترم قرار داشت.
در این نظر سنجی در مجموع ۱۶۴ رأی به دست آمد که نتایج آن به ترتیب عبارت است از:
گزینه ۱، ضعف در آگاهی‌بخشی نهادهای متولی امر:۸۹ رأی و ۵۰ درصد آرا؛
گزینه ۲، تبلیغات و آموزش‌های گمراه‌کننده (از جمله خواص درمانی گل): ۵۵ رأی و ۳۴ درصد آرا؛
گزینه ۳، بروز مشکلات ظاهری و فیزیکی کمتر در مقایسه با دیگر مواد: ۲۰ رأی و ۱۲ درصدآرا.
به طور کلی نتایج هر دو نظرسنجی نشان از توجه به چند موضوع مهم دارد:
الف) نهادهای متولی امر مقابله و کنترل مواد مخدر و اعتیاد در کشور در سال‌های اخیر با پیشبرد اقداماتی در حوزه‌های مختلف این امر هم آمار کشفیات انواع مواد را به نحوه قابل توجه‌ای افزایش داده‌اند و هم از زمان دولت یازدهم با پیشبرد استراتژی اجتماعی کردن مبارزه با مواد و اعتیاد در کشور، غلبه نگاه حاکمیتی را تعدیل کرده و با به میدان کشاندن گروه‌ها و سازمان‌های غیردولتی مردمی در کنار مردم، سعی در کنترل مصرف مواد و پیشبرد برنامه‌های پیشگیرانه در سطوح مختلف با همکاری جامعه داشته است.
ب) با وجود اقدامات انجام شده، در حوزه آگاهی‌رسانی همچنان مشکلات پایداری وجود دارد. در واقع آگاهی رسانی یکی از مهمترین ستون‌های پیشبرد امر پیشگیری در کشور است که بخشی از آن به عهده حاکمیت و بخشی به عهده جامعه است. روان‌شناسان به چند دلیل پیشگیری را بهتر از درمان می دانند. نخست آنکه، اغلب بررسی‌ها نشان می دهند که میزان اثربخشی روش‌های درمانی اعتیاد چندان امیدوارکننده نیست و اغلب با برگشت های مکرر همراه است. دوم آنکه، برنامه‌های پیشگیری از سوءمصرف مواد در مقایسه با درمان از نظر هزینه کاملاً به صرفه‌تر است. سوم آنکه، برنامه های پیشگیری احتمال آسیب های شدید دوره بزرگ‌سالی را به شدت کاهش می‌دهند. توجه به این امر ضروری است که امروزه در زمینه پیشگیری از گرایش به موادمخدر در نوجوانان اغلب کشورها پیشگیری کیفری را کنار گذاشته اند و به بحث پیشگیری اجتماعی گام نهاده اند که مستلزم همکاری و مشارکت نهادهای جامعه مدنی از قبیل سازمان‌های مردم نهاد و برنامه‌های اجتماع محور است. به نظر می‌رسد از یک سو آگاهی‌رسانی به اقشار و گروه‌های بیشتر آسیب‌پذیر مانند نوجوانان، جوانان و زنان و از سوی دیگر، اصلاح سیاستگذاری عمومی دولت در تغییر اولویت‌های خود در این عرصه می‌تواند بسیار کارساز باشد. در واقع اولویت پیشگیری بر درمان می‌تواند هم در آگاهی رسانی مبنی بر مخاطرات انواع مواد و ایجاد و تقویت عوامل محافظتی و هم در رساندن اطلاعات صحیح به اقشار مختلف مهم باشد. همانطور که در گزینه دوم «تبلیغات و آموزش‌های گمراه‌کننده (از جمله خواص درمانی گل)»نظرسنجی شماره هفت آمده است، تبلیغات و آموزش‌های گمراه‌کننده در ضعف برنامه‌های پیشگیرانه می‌تواند در گرایش به انواع مواد از جمله گل که امروزه دومین ماده پرمصرف در ایران است، بسیار مهم باشد.
ج) با توجه به ظهور انواع مواد جدید و گسترش پیامدهای روانی و روحی آن، امروزه با پدیده‌ای
روبرو هستیم که تصور گذشته ما مبنی بر وجود پاره‌ای از ویژگی‌های فیزیکی در افراد معتاد به کلی
دگرگون شده است. امروزه بسیاری از افرادی که مواد توهم‌زا مانند گل استفاده می‌کنند درظاهر
بسیار طبیعی به نظر می‌رسند، اما در نتیجه مصرف به مکانیزم‌های مغزی آنان چنان آسیبی وارد شده
که بر روح و روان آنان به شدت اثر گذاشته است، اثراتی مانند، گیجی، توهم، بی‌قراری، آسیب به
اطرافیان و غیره.
از این رو توجه به نکات زیر برای سیاست‌گذاران و مردم می‌تواند در کنترل مصرف انواع مواد و مبارزه با آن موثر باشد:
- اصلاح برنامه‌ها و متون درسی آموزش عمومی و لزوم ارتقاء مهارت زندگی در حوزه آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد؛
- اولویت برنامه‌های پیشگیری نسبت به درمان در کشور؛
- اتخاذ سیاست‌های تشویقی توسط دولت برای افزایش مشارکت مردمی و به کارگیری ظرفیت سازمان‌های مردم نهاد در موضوع بحث پژوهش، ارتقاء برنامه‌های پیشگیرانه و استفاده از تجارب دیگر کشورها؛
- تربیت کادر متخصص پیشگیری از سوءمصرف مواد و نیز سایر آسیب‌های اجتماعی؛
- تقویت اسناد بالا‌دستی، دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های مکمل جهت نگارش و اجرای برنامه‌های عملیاتی و موثر در تمامی حوزه‌های مبارزه با مواد.
