کادراس موسسه کادراس
دانش پیشگیری از اعتیاد به انواع مواد در دو دهه اخیر پیشرفت چشم‌گیری داشته است؛ به ویژه با تصویب کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر و داروهای روان‌گردان مصوب سال ۱۹۸۸، پیشگیری به یکی از اجزاء اصلی نظام‌های سلامت‌مدار در مبارزه با انواع مواد تبدیل شده است. متن این سند که نقشه راه بسیاری از کشورها در طراحی و اجرای برنامه‌های پیشگیرانه است، تاکید ویژه‌ای بر پیشگیری از شروع مصرف مواد و نیز پیشگیری از گذر به مرحله اختلالات ناشی از مصرف مواد در بستری از تعامل مثبت میان کودکان، نوجوانان و بزرگسالان در خانواده، مدرسه، محل کار و جامعه دارد.
در نظرسنجی شماره ۹ موسسه کادراس با عنوان « با تقویت کدام یک از گزینه‌های زیر می‌توان به پیشگیری و کاهش اعتیاد در جامعه کمک کرد؟» مجموعاً در وب سایت و کانال تلگرامی موسسه ۲۵۴ رأی حاصل شده است. در این میان گزینه یک یعنی «آموزش پیشگیرانه از سنین پایین» با اختصاص ۴۳ درصد آراء و ۱۱۰ رأی بیشترین گزینه انتخابی مخاطبان کادراس بوده است.
این امر نشان می‌دهد، از یک سو جامعه به اهمیت موضوع پیشگیری از اعتیاد به انواع مواد به طور کلی پی برده است، و از سوی دیگر پیشبرد برنامه‌های پیشگیرانه را در گرو همکاری جامعه با نهادهای متولی امر چه دولتی و چه غیردولتی امری بدیهی به شمار می‌رود. در واقع باید تاکید کرد آموزش پیشگیرانه افراد از سنین پایین یکی از مهمترین استراتژی‌های پیشگیری به شمار می‌رود. چرا که نخستین تعاملات فرد در خانواده و پیش از رفتن به مدرسه آغاز می‌شود. خطراتی که کودکان پیش از رفتن به مدرسه با آن مواجه‌اند در تعامل به والدینی است که از تغذیه روحی و روانی کودک خود غافل می‌شوند، در واقع فقدان مهارت‌های فرزندپروری در محیط نابسامان خانواده می‌تواند برای فرد مصرف مواد و ابتلاء به اختلالات روانی را به همراه داشته باشد. شواهد دفتر مقابله با جرم و مواد سازمان ملل متحد نشان می‌دهد، ارائه خدمات تربیت اولیه برای کودکان در حال رشد در جوامع می‌تواند باعث کاهش مصرف ماری‌جوانا در سن هجده سالگی از ۷ تا ۱۳ درصد شود. همچنین تربیت اولیه مناسب باعث پیشگیری از رفتارهای پرخطر، حمایت از سلامت روانی، مشمولیت اجتماعی و موفقیت تحصیلی می‌شود.
اجتماعی کردن مبارزه با اعتیاد عنوان گزینه دوم نظرسنجی شماره ۹ موسسه کادراس است، که ۳۲ درصد آراء و ۸۱ رأی را به خود اختصاص داده است. یکی از بهترین رویکردهای نگرشی که در حوزه کنترل و مبارزه با اعتیاد و مواد در سال‌های اخیر در جهان و در ایران رخ داده، تغییر نگرش به سمت رویکرد اجتماعی کردن پیشگیری از اعتیاد و حرکت به سمت برنامه‌های مشارکتی و اجتماع محور است. برنامه‌هایی که گروه‌های مختلف مردم را در جهت حل مسائل و مشکلاتی که سلامت روانی و اجتماعی ها آسیب می‌رساند، متحد می‌نماید. در واقع در این رویکرد، با پررنگ کردن نقش مشارکت مردمی و سهیم شدن همه افراد جامعه و گروه‌ها در فعالیت‌ها و وجوه مختلف زندگی اجتماعی درباره مسائل و مشکلات خود تصمیم‌گیری و راه حل ارائه می‌دهند. مهمترین محورهای رویکرد اجتماعی کردن مبارزه با اعتیاد عبارت است از:
آگاه‌سازی افراد در مورد خطرات و مضرات مواد مخدر، افزایش مهارت‌های زندگی مانند مهارت تصمیم‌گیری، حل مسئله، ارتباطات اجتماعی، درمان معتادان برای جلوگیری از سرایت اعتیاد، آموزش و آگاه سازی والدین و غیره.
گزینه تقویت مهارت‌های زندگی و باورهای مذهبی با ۵۹ رأی و ۲۵ ردصد آراء گزینه آخر در انتخاب رأی‌دهندگان بوده است. بر اساس تحقیقات تقویت مهارت‌های زندگی مانند، قدرت «نه‌گفتن»، ارتباط سالم با دوستان و گروه‌های همسالان، شناخت مخاطرات انواع مواد و مقابله با آن، مهارت حل مسئله، افزایش قدرت «تاب‌آوری»، از جمله مهارت هایی است که به افراد کمک می‌کند تا در مقابل آسیب‌های اجتماعی از خود محافظت کنند. همچنین تقویت باورهای مذهبی به عنوان عاملی که معنایی برای زندگی و ارتباطات اجتماعی است می‌تواند به فرد کمک کند تا توان پاسخگویی و مسئولیت فردی و اجتماعی او تقویت شود. امروزه در بسیاری از برنامه‌های درمانی و پیشگیری توجه ویژه‌ای به باورها و ارزش‌های مذهبی می‌شود. چرا که فرد می‌تواند با تقویت آن ضمن بهبود عملکرد تفکری و رفتاری خود، از آن به عنوان جایگزینی در گرایش به انواع مواد و رفتارهای اعتیادآور استفاده کند.
