کادراس موسسه کادراس
در راستای بررسی ادبیات علمی تولید شده پیرامون دانش اعتیاد (به ویژه در ۵ کشور جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، عراق، افغانستان و پاکستان) موسسه پژوهشی کادراس اقدام به شناسایی مقالات علمی و روزآمد این حوزه و ترجمه آنها می‌کند. در همین راستا مقاله «دیدگاه دانشجویان ترکیه‌ای نسبت به اعتیاد؛ بررسی دانشجویان ترکیه‌ای» که در سال ۲۰۱۵ به قلم «حلمی سونگو»[۱] به رشته تحریر درآمده، می‌پردازیم. این مقاله در چند بخش ترجمه و منتشر خواهد شد و حاوی اطلاعات و آمار بسیار خوبی درباره میزان رواج مصرف مواد میان دانشجویان ترکیه‌ای و نیز دیدگاه عمومی آنان نسبت به اعتیاد و معتادان است.
امروزه اعتیاد به مواد به یکی از پدیده‌های مهم جهان مبدل شده است. مطالعات پیرامون مواد می‌تواند میزان مصرف را معین سازد. بر اساس نتایج بدست آمده، تعداد کسانی که به مواد غیر قانونی مصرف رو آورده‌اند در سال های اخیر افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است. در مقاله پیش‌رو می‌کوشیم دریابیم که مصرف مواد در بین دانشجویان ترکیه‌ای چقدر رایج شده است. افزون بر آن فهم دیدگاه دانشجویان نسبت به معتادان دیگر هدف مقاله حاضر است. در این راستا و برای سنجش نگرش دانشجویان نسبت به اعتیاد از نسخه مورد تجدید نظر قرار گرفته «دیدگاه سنج نسبت به افراد دارای مشکل سوء مصرف» استفاده می‌کنیم که توسط تانسل در سال ۲۰۰۶ توسعه یافته است. روی هم رفته ۵۷۲ دانشجو به سوالات ما پاسخ داده اند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که جایگاه نخست مصرف بین دانشجویان به الکل و نیکوتین اختصاص دارد. همچنین شاهد این واقعیت بودیم که نگرش دانشجویان نسبت به معتادان به صورتی منطقی منفی است. از سوی دیگر یافته‌های پژوهش نشان از آن دارد که جنسیت دانشجویان، رشته تحصیلی آنها، مقطع تحصیلی، تحصیل کردگی والدین، و نیز عادت‌های نوشیدن مشروب و کشیدن سیگار از جمله عوامل موثر بر دیدگاه دانشجویان نسبت به معتادان است.
منظور از مواد مخدر / محرک، موادی شیمیایی است که بر مغز انسان موثر واقع شده و با ایجاد یک حالت سرخوشی آن را دستخوش تغییراتی می‌کند. انواع مختلفی از مواد وجود دارند که توسط افراد به وفور مورد مصرف قرار می گیرند. می‌توانیم آنها را به دو دسته قانونی و غیرقانونی تقسیم کنیم. بنابراین همه مواد غیرقانونی نخواهند بود. برای نمونه کافئین، الکل و تنباکو از نظر فنی مواد قانونی و مجاز شناخته می‌شوند اگرچه مصرف این مواد هم صدمات روانی و جسمی در پی دارد. همچنین ماده‌های بسیاری را می‌توان یافت به گفته سازمان جهانی بهداشت[۲] اگرچه جزء مواد غیرقانونی نیستند، اما از سوی برخی مصرف کنندگان به صورت غیرقانونی به عنوان آرامبخش مغزی مورد مصرف قرار می‌گیرند و اثرات منفی زیادی هم در پی دارند. از نمونه‌های این مواد می‌توان به اوپیوئیدها، کوکائین، محرک‌ها، مواد استنشاقی و … اشاره کرد. مواد غیر مجاز به اندازه ای مضر هستند که کشور های سراسر جهان تلاش می کنند که آنها را تحت کنترل درآورند.[۳] هنگام جستجو درباره مواد یا مصرف مواد، اصولاً با چهار مفهوم پرتکرار: «مصرف مواد»، «سوء مصرف»، «سوء مصرف مواد» و «وابستگی یا اعتیاد» روبه‌رو هستیم.
مقصود از «مصرف مواد» این است که فرد بدون اینکه پیامدهای منفی تجربه کند، به مصرف الکل، نیکوتین و یا مواد دیگر اقدام کند. عموماً این اتفاق در موقعیت‌های اجتماعی (جلسه حزبی)، یا برای مصارف تفریحی، برای آزمایش و یا در پاره‌ای از موارد مشاهده شده که به دلیل برخی شعائر مذهبی رخ می‌دهد.
اگر پیامدهای منفی ناشی از مصرف بر فرد، عارض شود وی دچار سوء مصرف شده است. یک گام بعد از سوء مصرف عمدتاً «سوء مصرف مواد» نامیده می‌شود که در خلال آن فرد با وجود آثار منفی به مصرف خود ادامه می‌دهد.
«وابستگی یا اعتیاد»، نوعی پدیده رفتاری است که مصرف کننده مواد به آن نسبت به سایر رفتارها اولویت می دهد.[۴] به عنوان انسان همه ما درگیر فعالیت های بسیاری در زندگی روز مره خود به صورت آگاهانه یا ناخودآگاه هستیم که برخی از آنها به فراگیر و عادت محور هستند.
برخی از این فعالیت هایی که از روی عادت انجام می‌شوند، اعتیادآور به شمار می‌آیند. درجه اعتیادآور بودن رفتارها متفاوت است و به نوع فعالیت و خود فرد ارتباط دارد. امروزه ما شاهد انواع رفتار ها در زندگی اجتماعی هستیم که بعنوان اعتیاد از آنها یاد می شود مانند: قمار، امور جنسی، کار کردن، غذا خوردن، خرید کردن، گشتن در اینترنت و بازی های کامپیوتری…
بعنوان یکی از متداول ترین انواع اعتیاد، اعتیاد به مواد بعنوان یک بیماری ذهنی مورد توجه است زیرا که مواد برمغز اثر می‌گذارد می کند. این تأثیرات می تواند طولانی مدت و پایدار باشد و ممکن است در افرادی که اقدام به سوء مصرف مواد می‌کنند موجب شکل‌گیری رفتار زیان آسیب زا شود. برخی از مطالعات اولیه درباره سوء مصرف مواد و اعتیاد از این مفاهیم و مصرف کنندگان برداشتی نادرست را ارائه می‌کرد و مثلاً می‌گفت افرادی که دچار سوء مصرف هستند، از نظر اخلاقی دارای نقصند و از ضعف اراده نیز رنج می‌برند به طوری که قادر به کنترل رفتار خود نیستند. مردم نیز چنین نگاهی به مصرف مواد دارند و آن را یک شکست اخلاقی می‌دانند تا یک معضل در حوزه سلامت. بعلاوه مردم، مصرف مواد را بعنوان یک فروپاشی و بهم ریختگی روحی می بینند تا بعنوان یک عارضه و بیماری. اگرچه پژوهش های علمی نشان می دهد که اعتیاد بایستی یک بیماری دانست که ذهن و رفتار را توأمان تحت تأثیر قرار می دهد.[۵]
پی‌نوشت‌ها
[۱] – استاد رشته علوم تربیتی دانشگاه بوزوک ترکیه
[۲].WHO
[۳]. Ambekar and Deb, 2009; UNODC, 2008
[۴] .Ibid
[۵] Volkow, 2007).
برای مطالعه بخش دوم این مقاله کلیک کنید …
برای مطالعه بخش سوم این مقاله کلیک کنید…
برای دانلود این مقاله به زبان اصلی کلیک کنید …
بازنشر این مطلب صرفاً با ذکر منبع «کادراس» بلامانع است.
