کادراس موسسه کادراس
یازدهمین نظرسنجی موسسه کادراس با عنوان « مهمترین دلایل ظهور نارکوتروریسم در جهان چیست؟» به مدت دو ماه جهت هم‌اندیشی با مخاطبان محترم کادراس در دسترس بود. ضرورت امکان‌سجنی دانش مخاطبان و خوانندگان محترم در مورد اصطلاح مهم نارکوتروریسم با توجه به اهمیت این موضوع، موسسه کادراس را بر آن داشت تا ضمن معرفی مفهوم ناکوتروریسم در چارچوب یک مقاله پژوهشی کوتاه، نظرمخاطبان محترم را نیز کسب کند.
بر این اساس، مجموعاً در وب سایت و کانال تلگرامی موسسه ۳۴۹ رأی حاصل شده است. در این میان گزینه یک یعنی «خواست استکبار جهانی و گروه‌های مافیایی و تروریستی» با ۱۵۴رأی و ۴۴٫۲ درصد آرا بالاترین گزینه انتخابی مخاطبان محترم بوده است. مسئله مهمی که در تحلیل این گزینه ذهن هر فردی را به خود مشغول می‌کند این است که چرا قدرت‌های خارجی و استکبار جهانی در کنار گروه‌های تروریستی و مافیایی در مناطقی که با مشکلات متعدد مانند عدم امنیت، دولت ضعیف، جامعه مدنی ضعیف و عدم شکل‌گیری نهادهای ملی تاثیرگذار روبروست، امکان ظهور پیدا می‌کنند؟ در واقع چرا حضور قدرت‌های خارجی مانند امریکا و متحدانش در افغانستان نه تنها وضعیت کلی این کشور را بهبود نبخشیده، بلکه دقیقا با حضور نظامی آمریکا در این کشور از ۲۰۰۱ تاکنون اوضاع بدتر و افغانستان به بزرگترین تولیدکننده تریاک دنیا تبدیل شده است و حتی نارکوتروریسم در این کشور قدرت بیشتری یافته است؟
به نظر می‌رسد حمله به افغانستان و اشغال این کشور توسط آمریکا و متحدانش نه مقابله با تروریسم، بلکه افزایش حضور و قدرت خود در منطقه مهم و استراتژیک خاورمیانه بوده است. از سویی یکی از مهمترین منابع تامین گروه‌های تروریستی و مافیایی در این کشور تولید و قاچاق مواد مخدر است در واقع استفاده از تروریسم مخدری جهت افزایش قدرت. در واقع انتظار از اشغال افغانستان توسط آمریکا در حوزه مواد مخدر این بود که امکان کشت خشخاش و تولید مواد مخدر از بین برد، اما در عمل نه تنها محقق نشد که اکنون افغانستان به قطب تولید و کشت مواد مخدر تبدیل شده است. به نظر می‌رسد استکبار جهانی نیز با حضور در افغانستان از طریق تجارت مواد مخدر بخشی از هزینه‌های مالی خود را تأمین می‌کند، علاوه بر این، بعد از اشغال افغانستان گروه‌های تروریستی مانند داعش و طالبان با وجود خلاء قدرت بیش از پیش به ثروت و قدرت بیشتری رسیده‌اند. به عنوان مثال امروزه اکثر هزینه‌های مالی گروه طالبان از طریق تجارت مواد مخدر تأمین می‌شود و دقیقاً در مناطقی مانند هلمند بیشترین کشت خشخاش انجام می‌شود که اداره آن مناطق در اختیار طالبان است. همچنین کشت خشخاش در کنار پایگاه‌های بزرگ نظامی خارجی در افغانستان به شدت جای تحقیق دارد و نشان می‌دهد ادامه فعالیت و افزایش کشت در کنار این پایگاه‌ها عملاً بدون اطلاع استکبار جهانی نمی‌توانست وارد ترانزیت جهانی شود. از این رو می‌توان گفت، وجود قدرت‌های خارجی، گروه‌های تروریستی و انجام انواع فعالیت‌های مجرمانه مفهوم نارکوترویسم یا تروریسم مخدری را در مرکز توجه قرار داده است.
دومین گزینه انتخابی مخاطبان محترم نظرسنجی شماره یازده گزینه دوم نظرسنجی با عنوان «وجود دولت‌های شکننده و ضعیف» با ۱۳۴رأی و ۳۸٫۶۵ درصد آراء است. چالش بسیار مهمی که برخی از کشورهای خاورمیانه فارغ از حضور قدرت‌های خارجی با آن روبرویند، موضوع دولت ضعیف و شکننده است. در واقع اوضاع امروز افغانستان علاوه بر حضور قدرت‌های خارجی، تحت تاثیر دولتی ضعیف و شکننده که توان ایجاد امنیت و وحدت ملی را ندارد روز به روز در حال بدتر شدن است. ظهور نارکوتروریسم، نشانه‌ای از فساد گسترده دولتی، تجارت اسلحه، گستردگی اقتصاد سیاه، سیستماتیک و زیرزمینی و تجارت انسان و به طور کلی جرایم سازمان‌یافته با منابع اقتصادی است که تمامی این موارد در چارچوب یک دولت شکننده تقویت می‌شود؛ بدین معنا که نهادهای رسمی حکومتی جایگاه و مفید بودن خود را به عنوان مرکز تخصیص منابع و ثروت و اعمال قدرت مشروع از دست داده و در عوض قدرت‌های خارجی، گروه‌های تروریستی و قدرت‌های محلی و طایفه‌ای امکان ظهور پیدا می‌کنند؛ در این شرایط دولت به قدری ضعیف می‌شود که قادر به تأمین امنیت برای مردم خود نیست، کنترلی بر منابع ندارد و مهمتر اینکه جامعه و مردم این نوع دولت را مفید و مناسب نمی‌دانند و در نتیجه از دولت حمایت نمی‌کنند. در نتیجه، امکان ظهور نیروها و گروه‌هایی که درصدد کسب قدرت‌اند فراهم می‌شود. در این شرایط مرجع متمرکز اعمال قدرت ضعیف، رقابت بین گروه‌های مختلف در جامعه تشدید و گروه‌های مسلح و تروریستی امکان رشد پیدا می‌کنند. مانند افغانستان که به دلیل وجود دولتی شکننده و ضعیف، قدرت‌های خارجی و گروه‌های تروریستی و مافیایی از فرصت استفاده کرده و با تامین مالی خود از طریق تجارت مواد مخدر روز به روز بر قدرت خود افزوده‌اند.
گزینه سوم نظرسنجی با عنوان «افزایش تقاضا در بازار مصرف» با ۶۱ رأی و ۱۷٫۵درصد آراء در جایگاه آخر نظرسنجی یازدهم قرار دارد. در استراتژی‌های کنترل مواد یک فرض اساسی وجود دارد، اینکه تا زمانی که تقاضا برای مصرف مواد وجود دارد، امکان کنترل و ریشه‌کنی آن بسیار سخت است. در واقع نارکوتروریسم در جایی رشد می‌کند که مجموعه‌ای از شرایط فراهم شود، اول، وجود دولتی ضعیف و شکننده؛ دوم، جامعه‌ای ضعیف که در آن اعتماد بین مردم و حاکیت آن قدر پایین باشد که مردم خود به دنبال تأمین منافع فردی و خانوادگی خود باشند، در این شرایط در جامعه‌ای عقب مانده وقتی شرایط اقتصاد سالم فراهم نباشد، کشاورزان برای تأمین معیشت خود به هر کاری دست می‌زنند، به عنوان مثال کشت گسترده خشخاش در افغانستان به دلیل وجود اقتصاد مخدری در این کشور و سودآور بودن کشت این محصول به جای محصولات دیگر کشاورزان را ترغیب به کاشت آن کرده است؛ سوم، وجود تقاضا چه در بخش کاشت و تولید و چه در بخش مصرف انواع مواد به نارکوتروریسم امکان تغذیه و شکل‌گیری بیشتر داده است.
